افزایش گازهای گلخانه ای، گرمایش زمین و اسیدی شدن اقیانوس ها

انسان با اقدامات اشتباه و آسیب زای خود و استفاده نامناسب از منابع طبیعی سبب افزایش گازهای گلخانه ای به محیط زیست شده است. از روش‌های گوناگونی گازهای گلخانه ای به اتمسفر زمین راه پیدا کرده‌اند. نفوذ این گازها به اتمسفر زمین سبب احتباس حرارت خورشید در اتمسفر شده است. دانشمندان پیش بینی کرده‌اند که گرمایش زمین تا پایان قرن 21 افزایش زیادی خواهد داشت. بنابراین انسان در جهت جلوگیری از این افزایش و پیامدهای بد گرمایش زمین، از ابزارهای زیادی می‌تواند استفاده کند. 

گرمایش زمین (Global Warming)؛ تأثیر گازهای گلخانه ای در گرمایش زمین

گرم شدن کره زمین بر اثر تابش نور خورشید امری طبیعی است. آن چه تحت عنوان گرمایش جهانی زمین (Global Warming) از آن نام برده می‌شود، با این فرایند طبیعی فرق دارد. گرمایش جهانی (Global Warming) به معنای به افزایش متوسط دمای کره زمین در نتیجه اقدامات انسانی است. این افزایش دما باعث ایجاد تغییرات آب و هوایی و اقلیمی می‌گردد. گرمایش جهانی زمین سبب بالا آمدن سطح آب دریاها بر اثر ذوب شدن یخ‌های قطبی، دگرگونی الگوی بارش و کاهش میزان آب دریاچه‌ها می‌گردد و عواقب شدیدی برای همه موجودات زنده در پی دارد.

طی قرن گذشته شاهد افزایش غیرطبیعی متوسط دمای زمین به میزان 0.4 درجه سانتی گراد بوده‌ایم، که این امر موجب نگرانی دانشمندان گشته است. دانشمندان اعتقاد دارند که اقدامات انسان در بخش صنعت و انتشار گازهای گلخانه‌ای تأثیر زیادی در بروز این مسئله داشته و سبب گرمایش جهانی گشته است.

گازهای گلخانه ای چه هستند؛ تأثیر گازهای گلخانه ای در گرمایش زمین

به آن دسته از گازهایی که موجب حفظ قسمتی از انرژی گرمایی خورشید در اتمسفر و در نتیجه افزایش دمای اتمسفر می‌شوند، گازهای گلخانه‌ای می‌گویند. گازهای گلخانه ای مهم چهار دسته زیر را شامل می‌شود:

• بخار آب
• کربن دی اکسید
• نیتروژن دی اکسید
• متان

اگر گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر وجود نداشتند، هیچ قسمتی از انرژی گرمایی خورشید در اتمسفر باقی نمی‌ماند و کل انرژی تابیده شده مجدد به فضا بر می‌شد. در این صورت ممکن بود دمای زمین به میزان 33 درجه سانتی گراد در مقایسه با زمان حال کاهش داشته باشد.

منظور از اثر گلخانه ای، افزایش دمای زمین به علت میزان بالای گازهای گلخانه ای موجود در اتمسفر است.

تحقیقات مربوط به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای

دو نفر از محققان ممتاز دانشگاه پرینستون (Princeton University) در آمریکا، تحقیقی را در مورد اقدامات مؤثر در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای به اتمسفر زمین، انجام داده اند. نتایج این تحقیق در تاریخ 13 آگوست سال 2004 به اطلاع عموم رسید. این نتایج نشان می دهند که جهت جلوگیری از انتشار گازهای گلخانه ای به محیط زیست و مشکلات ناشی از آن طی نیم قرن پیش رو، باید به استفاده گسترده تر از راه حل های ارائه شده پرداخت. بعضی از این راه حل ها و روش ها عبارتند از:

• استفاده از انرژی خورشیدی و بادی
• افزایش راندمان انرژی
• گسترش استفاده های پژوهشی و کاربردی انرژی اتمی
• بهبود شیوه های رایج کشاورزی جهت دستیابی به توسعه پایدار
• نگهداری و توانمندسازی منابع طبیعی گاز دی اکسید کربن، همانند جنگل های بارانی.

این تحقیقات ثابت می نمایند، که سال های بسیاری است که آن چنان که باید و شاید به تکنولوژی های فوق توجه و پرداخته نشده است. با این وجود تحقیقات پیشین مثل تحقیقی که همین اواخر به کمک پنج لابراتوار ملی کشور آمریکا انجام پذیرفت، بیشتر از همه تلاش نموده اند که راهی برای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه ای بیابند. علاوه بر این، این تحقیقات در مورد چگونگی اجرایی نمودن پیمان زیست محیطی کیوتو تمرکز داشتند، بدون آن که مردم جهان و به ویژه ملت آمریکا از پیامدهای اقتصادی این موضوع دچار مشکل نگردند.

بعضی از افراد مخالف با پیمان کیوتو، به طور دائم از احتمال بروز این مسأله سخن گفته اند. مسئولان فعال در دولت جورج بوش پیوسته با تحقیقات مربوط به این مسئله مخالف بوده اند. برهان مطرح شده از طرف آن ها این است که «بشر پیش از این که بتواند با پیامدهای مشکل افزایش میزان انتشار گازهای گلخانه ای، مبارزه نماید، باید به راه حل و روشی در ابعاد کشف جریان الکتریسیته دست یابد».

طرح کاهش انتشار کربن 

 در دانشگاه پرینستون آمریکا طرحی با نام «طرح کاهش انتشار کربن (Carbon Mitigation Initiative)» جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای راه اندازی گردیده است. یکی از مخترعان این طرح به نام رابرت اچ سوکولوف (Robert H. Socolow) می گوید: «با این وجود نمی توانیم انتظار داشته باشیم که در تک تک نسل های بشری شاهد تولد شخصی مانند مایکل فارادی (Michael Faraday) باشیم. به هر شکل، در صورتی که هرچه زودتر وارد عمل نگردید، بی شک دیگر فرصت استفاده از چیزهایی که در حال حاضر در اختیار دارید، نخواهید داشت.»

با این وجود، تحقیق جدیدی که یافته های آن در مجله علمی پژوهشی ساینس (Science) انتشار یافته است، هم از پیشنهادات کاربردی و راه حل ها و روش های مفید لازم برای آینده، بی بهره می باشد! مدیر مرکز بررسی تغییرات اقلیمی جهانی پیو (Pew Centre on Global Climate Change) آیلین کلاوسن (Eileen Claussen) در این مورد می گوید: «چطور می توانیم تکنولوژی های مذکور را وارد میدان نماییم؟» کلاوسن بعد از ضرورت استفاده از تکنولوژی های جدید و مهم در ابعاد بزرگ در صنایع و تجارت جهت دستیابی به هدف های سیاست های معین گشته، صحبت می نماید.

با این وجود، سوکولوف و همکارش پاکلا، اهدافی را در نظر گرفته اند که از لحاظ علمی منطقی تر می باشد. همچنین آن ها مدت زمان بیشتری را به منظور دستیابی به این هدف ها مشخص نموده اند. سوکولوف و همکارش امید دارند که تحقیق آن ها کمک نماید تا قفلی که تا حال باز نشده و باز شدنی هم به نظر نمی رسد، گشوده گردد. این دو محقق امیدوارند نتایج این تحقیق پیش از آغاز فعالیت های عمده به منظور ثابت نمودن میزان انتشار گازهای گلخانه ای و در پایان کاهش آن انجام پذیرد. مجدد باید متذکر گردیم که افزایش انتشار گازهای گلخانه ای تأثیر بسیار زیادی در گرمایش زمین دارد.

نتایج پژوهش سوکولوف و پاکلا 

 سوکولوف و پاکلا (Stephen Pacala) در تحقیق خود استدلال هایی را مطرح نموده اند و اغلب عنوان می دارند که می توان از این موارد در سطح بین المللی استفاده نمود. این راه حل ها و روش ها می توانند به ثابت نمودن میزان دی اکسید کربن اتمسفر روی میزانی نزدیک به پانصد واحد در میلیون (ppm) کمک نمایند. این میزان بسیار پایین تر از میزان تخمین زده شده تا پایان قرن 21 می باشد. در نتیجه دستیابی به این میزان، یکی از موفقیت های چشمگیر بشر در کنترل انتشار گازهای گلخانه ای خواهد بود.

این دو محقق ممتاز جهت آنالیز اختلاف بین میزان فعلی انتشار گازهای گلخانه ای و میزان پایداری مورد نظر خود از ابزارهایی استفاده نموده اند. آن ها همچنین راه حل ها و روش هایی را در راستای عملی ساختن هدف خود توجیه نموده اند. به طور قطع سیاستگذاران و مسئولان مربوطه خواهند توانست از این ابزارها و راهکارها به منظور انتخاب گزینه مناسب در میان سایر گزینه های پیش رو بهره بگیرند.