ماهی‌های خوراکی در ایران | انواع ماهی خوراکی در ایران به همراه تصویر

قدمت ماهیگیری در جهان بسیار زیاد است. ماهیگیری در ادوار مختلف عمر بشر به منظور ارتزاق، ورزش، سرگرمی، صنعت و ... انجام شده است. ماهیگیری در ایران نیز از این قضیه مستثنی نیست. با شناخت ماهی‌های خوراکی در ایران می‌توانید علاوه بر لذت بردن از ماهیگیری، تجربه یک صید موفق  را نیز داشته باشید. منابع آبی ایران شامل دریای خزر، حوزه خلیج فارس، تالاب‌ها، سدها، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها هستند.

هر کدام از این موارد ذکر شده، گونه‌های مختلف و متنوعی از آبزیان را در خود پرورش می‌دهند و افراد علاقه‌مند به ماهیگیری در ایران می‌توانند با کسب مجوز، آشنایی با قوانین و تکنیک‌های ماهیگیری نسبت به صید ماهی در این مناطق اقدام نمایند. اما اگر علاقه‌مند هستید که بدانید کدامیک انواع ماهی ایران، خوراکی محسوب می‌شوند، این مقاله تا آخر بخوانید.

دسته‌بندی انواع ماهی‌های خوراکی در ایران؛ انواع ماهی‌ها در ایران

ماهی‌های خوراکی در ایران کم نیستند و بسیاری از افراد، گونه‌های شناخته شده نظیر ماهی کپور، آزاد، ماهی سفید، قزل آلا و... بیشتر می‌شناسند. هدف از معرفی ماهی‌های خوراکی در ایران، این است که بسیاری از ماهی گیران بی‌تجربه، بدون شناخت نوع ماهی صید شده، نسبت به پخت و مصرف خوراکی آن اقدام می‌کنند. در صورتی که بسیاری از ماهیان دریاهای آزاد و ... سمی بوده و مصرف غیر خوراکی دارند. در حقیقت ماهی‌های خوراکی در ایران از منابع آبی زیر به دست می‌آیند:

• انواع ماهی در رودخانه‌های ایران

کشورمان ایران دارای رودخانه های متعددی است. هرچند با وجود خشکسالی‌های متعدد در چند سال اخیر زیست طبیعی این منابع به خطر افتاده است اما با این حال همچنان به حیات خود ادامه می‌دهند. برخی از این رودخانه‌ها می‌توانند محل مناسبی برای ماهیگیری باشند. ماهی‌های رودخانه‌ای اغلب سایز کوچکی دارند و مواردی نظیر سیاه ماهی، قزل آلا، سوف، اردک ماهی و اسبله و ... را شامل می‌شوند.

• انواع ماهی خوراکی در دریا

ماهی‌های خوراکی موجود در دریا به صورت طبیعی در دریا رشد و پرورش یافته و توسط صیادان صید می‌شوند. این ماهی‌ها سایز بزرگ‌تری نسبت به ماهی‌های پرورشی داشته و شامل مواردی نظیر ماهی آزاد، کپور، خاویار، کفال و ...هستند.

• انواع ماهی خوراکی در دریاچه‌ها

در دریاچه‌ها، انواع ماهی‌های خوراکی متنوعی وجود دارند که بسته به منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید ممکن است متفاوت باشند. در کل، هر دریاچه به دلیل شرایط ویژه‌ای که دارد، دارای نوعی از ماهیان خوراکی است که بعضا مورد علاقه مردمان محلی و گردشگران آن منطقه است.

• انواع ماهی پرورشی

در چندین سال گذشته شاهد رشد مزارع پرورش ماهی بوده‌ایم. ماهی‌های پرورشی در حوضچه‌های پرورش ماهی که در ابعاد مختلفی ساخته می‌شوند، پرورش یافته و به دست مصرف کننده می‌رسند. ماهی‌های پرورشی معمولا کوچک‌تر از ماهی‌های دریایی بوده و شامل مواردی نظیر کپور، قزل آلا و... هستند.

انواع ماهی خوراکی در شمال ایران

دریای خزر یکی از منابع غنی تولید، پرورش و صید ماهی خوراکی در ایران به حساب می‌آید. ماهی و شیلات یکی از منابع مهم غذایی در شمال کشور محصوب می‌شود. بسیاری از مردمان در این مناطق به واسطه شغل ماهیگیری و صیادی امرار معاش می‌کنند. از این رو آشنایی با انواع ماهی خوراکی در شمال ایران خالی از لطف نیست:

ماهی کفال

ماهی کفال در واقع ماهی بسیار خوشمزه ای است، به خصوص اگر عاشق غذاهای دریایی هستید عاشق گوشت سفید و لذیذ آن خواهید شد. بدن این ماهی دوکی شکل است، گوشتی سفید و سفت دارد و اغلب آن را به صورت کبابی، دودی و شور مصرف می‌کنند. به طور کلی، شما می توانید یک وعده غذایی عالی با استفاده از ماهی کفال درست کنید.

ماهی سفید

کوتوم خزری (Rutilus kutum) یا ماهی سفید خزر یکی از اعضای خانواده Cyprinidae است. این ماهی، یک ماهی متوسط است که طول آن به 45 تا 55 سانتی‌متر(به ندرت 70 سانتی متر) و وزن آن تا 4.00 کیلوگرم(به ندرت 5.00 کیلوگرم) می‌رسد. صید آن بسیار رایج است. گوشت و قلیه آن در پخت غذا مورد استفاده قرار می‌گیرد و در استان های گیلان و مازندران ماهی بسیار ارزشمندی محسوب می‌گردد. گوشت سفید و نرمی دارد، همچنین می‌توان آن را به صورت کبابی، دودی، سرخ کرده و... مصرف نمود.

ماهی آزاد

ماهی آزاد که نام رایج آن در دنیا ماهی سالمون است از دسته ماهی‌های آب شیرین است. لازم به ذکر است که نباید آن را با ماهی قزل آلا اشتباه گرفت؛ اگرچه ای دوماهی از یک خانواده هستند ولی با یکدیگر تفاوت دارند؛ تفاوت آنها در رنگ گوشت ماهی سالمون است که به رنگ نارنجی یا گلبهی است. ماهی آزاد بدن کشیده‌ای دارد و یکی از ماهی‌های خوراکی محبوب در جهان به حساب می‌آید.

اردک ماهی

اردک ماهی یا Pike نیز ماهی آب شیرین است. آنها دارای بدنی کشیده، فلس‌های کوچک، سر بلند، پوزه بیل مانند و دهان بزرگ مجهز به دندان های قوی هستند. گوشت آن از جمله سالم‌ترین غذاهای دریایی موجود است. بسیار خوشمزه بوده و اغلب آن را به صورت کبابی یا سرخ شده مصرف می‌کنند.

انواع ماهی خوراکی در جنوب ایران

خلیج فارس و مناطق آزاد مربوط به جزایر آن دارای تنوع بیشتری از آبزیان هستند. بسیاری از خانواده‌ها در این مناطق از طریق ماهیگیری در دریا امرار معاش می‌کنند. غذاهای دریایی این مناطق بسیار معروف هستند. مزیت و جذابیت این غذاها این است که ماهی مورد استفاده همیشه تازه است. این غذاها اغلب با ادویه‌ها و سبزیجاتی همراه هستند که خوردن آن را به یک تجربه بینظیر تبدیل می‌کند. انواع ماهی‌های خوراکی‌ در ایران و جنوب موارد مهم زیر هستند:

سنگسر

ماهی سنگسر با نام علمی Javelin Grunter یک ماهی عالی برای خوردن است! گوشت سفید و نرمی دارد که به صورت اب پز یا سرخ شده طعم خوبی دارد. استخوان کمی داشته، بدنی تخت دارد و آن را به صورت قلیه نیز مصرف می‌کنند. دارای سر گردی و سفتی است که دلیل نامگذاری آن همین است.

ماهی سرخو

نام علمی آن Red Snapper است. از جمله مشخصات ظاهری این ماهی که آن را از سایرین متمایز می‌کند، رنگ بدن آن است که به رنگ قرمز متمایل به صورتی است. گوشتی سفید و نرم با طعمی شیرین، ملایم اما منحصر به فردی دارد. این ماهی یکی از پرطرفدارترین ماهی‌های دریایی است. اغلب به صورت شکم پر، قلیه و سرخ کرده مصرف می‌شود.

ماهی حلوا سفید(زبیدی)

ماهی حلوای سفید یا زبیدی که مردمان جنوب به دلیل ویژگی های منحصر به فرد آن به آن لقب طلای سفید خلیج فارس داده اند. نام علمی آن Silver pomfret است. یکی از مزایای خرید ماهی زبیدی این است که دورریز(محتویات شکم) کمی داشته و از این لحاظ(صرف نظر از قیمت بالای) بسیار به صرفه است. گوشت این ماهی سرشار از پروتئین و امگا3 است. دارای فلس‌های ریز و بسیار کمی است؛ همچنین فاقد تیغ‌های ریز و آزار دهنده است. شکل بدن این ماهی لوزی شکل بوده و پوزه تقریبا گرد و برآمده‌ای دارد. بهترین روش طبخ آن به صورت سرخ کرده است اما در قلیه یا شکم‌پر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ماهی هامور

هامور به لطف طعم لطیف خود به راحتی سایر مزه‌ها را جذب می‌کند و برای مرینت کردن بسیار مناسب است. با نام علمی Grouper در جهان شناخته می‌شوند. هامورها، ماهی‌هایی با بدنی درشت و دهانی بزرگ هستند که به آنها اجازه می‌دهد طعمه خود را از فاصله دور شکار کرده و در یک لحظه آن را به طور کامل ببلعند. گوشت هامور سفید رنگ و بسیار خوشمزه است. فاقد تیغ های ریز بوده و به صورت قلیه، شکم‌پر و سرخ کرده مصرف می‌شود.

شوریده

ماهی شوریده با نام علمی Tigertooth Croaker، ماهی بومی خلیج فارس، اقیانوس هند، بخش غربی اقیانوس آرام و خلیج بنگال است. به دلیل شکل پوزه آن در زبان محلی به آن ماهی موش دندان یا ببر دندان نیز می‌گویند. بدنی ظریف با پولک های بسیار ریزی دارد. گوشت آن تیغ کمی داشته و خوردن آن را راحت می‌کند. اغلب به صورت قلیه، شکم‌پر و سرخ کرده مصرف می‌شود.

راشگو

ماهی راشگو در دنیا با نام علمی Four-Finger Threadfin شناخته می‌شود. بدن آن، شکل ظاهری خاص و کشیده‌ای دارد؛ به همین دلیل مردمان بومی جنوب به آن آهو ماهی یا آهوی دریا می‌گویند. گوشت راشگو از جمله مرغوبترین ها است و بعد از حلوای سفید از لحاظ کیفیت در رده دوم قرار می‌گیرد. به هر روشی قابل پخت است و بسیار ماهی خوش خوراکی به حساب می‌آید.

شیرماهی

ماهی شیر یک ماهی گوشتی، کم چرب و خوشمزه است. پولک ندارد، بدون تیغ است، گوشتی صورتی رنگ دارد و می‌توان آن را به صورتی سرخ شده، کبابی، شکم‌ پر و ته انداز مصرف نمود. ماهی شیر شباهت زیادی به ماهی قباد دارد و ممکن است با آن اشتباه گرفته شود. اما تفاوت‌هایی نیز دارند مانند اینکه وزن ماهی شیر به مراتب بیشتر از قباد است. ماهی قباد کوچکتر از شیرماهی است. همچنین تفاوت دیگر این است که خال‌های موجود روی بدن ماهی قباد، گرد و نقطه‌ای است اما لکه‌های بدن شیرماهی خطی و عمودی است.

ماهی قباد

ماهی قباد از خانواده تن ماهیان بوده و بدن آن دوکی شکل است. ماهی قباد چرب‌ترین و در عین حال کم کالری‌ترین ماهی جنوب است. این ماهی، مناسب سبزی پلو با ماهی است و به صورت کبابی یا شکم پر هم استفاده می‌شود. رنگ پوست آن تیره‌تر از ماهی شیر است. ماهی قباد سرشار از کلسیم و پروتئین است.

ماهی هوور

ماهی هوور از دسته تن ماهیان است. نام علمی ماهی تن Scombridae است. به صورت عمده در اقیانوس و مناطق عمیق زندگی می‌کند، گوشت آن صورتی، نرم و بدون تیغ است. ماهی هوور فاقد چربی است و دارای پروتئین بالایی است؛ همچنین سرشار از امگا3 است. با استفاده از ماهی هوور می‌توانید کنسرو ماهی خانگی درست کنید.

شعری یا شهری

رنگی سفید داشته و دارای پولک است، محل زندگی آن در سواحل و مناطق مرجانی و صخره ای بوده و صید این ماهی بیشتر در فصل زمستان رخ می‌دهد.

از دیگر ماهی‌های جنوب ایران مواردی نظیر میش ماهی، گاریز، چمن، سچل، صافی، ساردین، کفشک ماهی و... را می‌توان نام برد. 

با آگاهی و شناخت انواع ماهی‌های خوراکی در ایران می‌توان یک ماهی گیری سودمند و پرفایده داشت. شناخت نوع تغذیه، عادات زندگی ماهی و مناطق صید گونه‌های دلخواه ماهی‌های خوراکی در ایران می‌تواند شما را در صیدی موفق همراهی نماید. ماهی‌های خوراکی در ایران از جمله محبوب ترین و خوشمزه ترین ماهی‌ها محسوب شده و می‌توانید با فراگیری صید مقدار مصرفی مورد نیاز خود را تهیه نمایید.