انواع نخ ماهیگیری | چگونه یک نخ ماهیگیری خوب و مناسب انتخاب نماییم؟

ارتباط مستقیم ماهیگیر با ماهی از طریق نخ ماهیگیری است؛ به همین دلیل انتخاب صحیح آن این امکان را به شما می‌دهد تا شانس موفقیت خود را چندین برابر نمایید. بسیاری از انواع مختلف نخ ماهیگیری در بازار موجود است و درک نوع مناسب نخ برای استفاده برای مکان و/یا شرایط ماهیگیری بسیار مهم است.

یک ماهیگیر خوب، نخ مورد استفاده خود را بر حسب ماهی مورد نظر، مکان ماهیگیری و نوع چوب انتخاب می‌کند. از این رو در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع نخ ماهیگیری و همچنین اینکه چگونه یک نخ ماهیگیری خوب و مناسب را تشخیص دهید، آشنا کنیم.

نکات مهم در انتخاب نخ ماهیگیری؛ چگونه یک نخ ماهیگیری خوب انتخاب کنیم؟

نخ ماهیگیری خوب باید انعطاف پذیر باشد. یعنی نه خیلی نرم که به راحتی گره بخورد و مشکل ساز شود، نه خیلی سخت باشد که بعد از باز شدن آن از روی قرقره، حالت حلقه حلقه به خود بگیرد و باعث کاهش طول پرتاب شود. همچنین این نخ ماهیگیری باید در مقابل پارگی از محل گره، نیز مقاومت خوبی داشته باشد.

یک نخ ماهیگیری خوب علاوه بر مرغوبیت باید با نوع ماهی که می‌خواهیم صید کنیم، تناسب داشته باشد. اندازه نخ ماهیگیری ما باید به نسبت میزان قدرت و وزن ماهی مورد نظر ما تغییر نماید. به هنگام خرید نخ ماهیگیری خئب باید به اطلاعات نوشته شده بر روی قرقره ای که نخ دور آن میپپیچد دقت کنید. این موارد عبارتند از:  

• شماره یا سایز
• متراژ
• کارخانه سازنده
• کشور سازنده
• ظرفیت صید ماهی به کیلوگرم

استحکام نخ ماهیگیری خوب

بسیاری از ماهیگیران مبتدی به اشتباه باور دارند که هر چه ضخامت نخ بیشتر باشد، بهتر است و به همین خاطر با نخ‌های بسیار ضخیم ماهیگیری می‌کنند. درست است که هر چه نخ، ضخیم‌تر باشد، میزان بیشتری کشش بر حسب کیلو را تحمل می‌کند، ولی نخ باید آن قدر نازک انتخاب شود که ماهی مورد نظر توانایی دیدن آن را نداشته و از طرفی به قدری ضخیم باشد که توانایی تحمل فشار وارده در پرتاب ریسه و کشش ماهی را بدون ریسک پاره شدن را داشته باشد.

بنابراین به عنوان مثال، نخی که برای ماهی کپور یا اردک ماهی به کار می‌رود باید ضخیم‌تر از نخ صید کولی یا لای ماهی باشد. نکته جالب و مهم در مورد وزن ماهی در داخل آب این است، که فشار وارده توسط ماهی به نخ در آب، کمتر از وزن ماهی خواهد بود. به همین خاطر اگر به اندازه کافی ماهر باشید، می‌توانید ماهی بزرگتر از میزان تحمل نخ ماهیگیری خود را شکار کنید.

جنس نخ ماهیگیری؛ آزمون مرغوبیت نخ ماهیگیری خوب

مواد اولیه‌ای که توسط کارخانه‌های مختلف جهت تهیه نخ ماهیگیری به کار می‌روند، با هم متفاوت هستند. برای نمونه نخ 40 میلی متری تولید شده توسط یک کارخانه ممکن است کیفیت متفاوتی از همان اندازه نخ از تولید کننده‌ای دیگر را داشته باشد. اگر نخ ماهیگیری نامرغوب باشد، سریع فرسوده شده و تغییر رنگ می‌دهد. حال اگر بخواهیم بفهمیم که نخی پوسیده شده یا اینکه سالم و مرغوب است، می‌توانیم با این روش آن را امتحان کنیم.

به این صورت که ابتدا یک گره معمولی در نخ ایجاد کرده و بعد دو سر نخ را می‌کشیم، اگر نخ پاره شود، به این معناست که آن نخ نامرغوب و پوسیده است. ولی اگر پاره نشد و برای پاره کردن آن نیاز به اعمال فشار بیشتری داشتیم، می‌توانیم آن نخ را برای صید ماهی مورد نظر خود به کار ببریم.

البته توجه داشته باشید آزمونی که ارائه دادیم، در مورد نخ‌های با شماره‌های بالای 40 صدق می‌کند، در مورد نخ‌های با شماره‌های کمتر، حتما با این آزمون پاره می‌شوند و به همین خاطر راه مناسبی برای آزمایش مرغوبیت نخ‌های ماهیگیری با شماره‌های خیلی پایین نخواهند بود.

رنگ نخ ماهگیری؛ انتخاب صحیح رنگ نخ ماهیگیری 

انتخاب صحیح رنگ نخ ماهیگیری خوب با توجه به رنگ آب انجام می‌گیرد. برای صید ماهی قزل آلا در آبی تمیز، نخ شفاف و صید ماهی کپور در آبی گل آلود، نخ قهوه ای انتخاب درستی است؛ چرا که ماهی به راحتی نمی‌تواند نخ ماهیگیری با رنگ شبیه آب را تشخیص دهد.

در مواردی مانند لانسه کشی و استفاده از طعمه های مصنوعی، دیده نشدن نخ توسط ماهی اهمیت چندانی ندارد، بلکه دیده شدن آن توسط ماهیگیر مهم است. با این هدف استفاده از نخ هایی به رنگ زرد یا سبز روشن جهت تشخیص بهتر طعمه مصنوعی بسیار متداول است. به همین علت:

جهت انتخاب نخ ماهیگیری خوب باید نوع ماهی، روش ماهیگیری، چوب ماهیگیری و اکسیون آن و شرایط محل مانند شدت جریان آب ، رنگ آن و نوع بستر، سنگی یا شنی بودن آن و گیاهان آبزی موجود در آن، را نیز در نظر گرفت.

انواع نخ ماهیگیری و کاردبرد آنها

نخ‌های ماهیگیری در گذشته از مواد طبیعی مثل ابریشم بافته می‌شدند و در نتیجه قیمت بالایی داشتند. اما نخ‌های امروزی از مواد سنتزی همچون نایلون، داکرون (نخ پلی استر)، دنیما (dyneema) و فلوروکربن ساخته می‌شوند. نخ‌های ماهیگیری معمولا به طور کلی به دو دسته نخ مونوفیلامنت (Monofilament) و نخ بافته شده (Braid) تقسیم بندی شده و سایر انواع نخ ماهیگیری برگرفته از این دو دسته هستند.

ما در اینجا انواع نخ ماهیگیری موجود در دنیا را به صورت زیر یعنی نخ مونوفیلامت، نخ فلای فیشینگ، نخ لیدر و نخ بافته شده، نخ فلوروکربن، نخ ترکیبی مونوفیلامنت و بافته طبقه بندی می‌کنیم. 

نخ ماهیگیری مونوفیلامنت؛ انواع نخ ماهیگیری 

نخ‌های مونوفیلامنت (Monofilament Fishing Line) یا تک رشته‌ای از اواخر سال‌های 1930 به بازار آمدند. شاید بتوان گفت یکی از معروف‌ترین انواع نخ ماهیگیری در بین ماهیگیران ایرانی و البته پراستفاده‌ترین در دنیا، نخ مونوفیلامنت است. جنس این نخ پلی آمید یا نایلون (پلاستیکی) است و در انواع گوناگون رنگ، اندازه و ظرفیت در بازار وجود دارد. نخ مونوفیل یا مونوفیلامنت شفاف است و بهتر می‌توان آن را گره زد؛ سطح آن صیقلی است و خاصیت ارتجاعی بیشتری نسبت به نخ‌های بافته شده دارد.

 نخ ماهیگیری مونوفیلامنت علاوه بر ضخامت آن به میلیمتر، قدرت تحمل کشش آن تا مرز پاره شدن است که با واحد کیلوگرم اندازه گیری می‌شود. نخ های تک رشته به ضخامت‌های مختلف از 0.05 میلیمتر با 0.3 کیلو تا 2.0 میلیمتر با 150 کیلو تحمل کشش، در روش‌های مختلف ماهیگیری به کار می‌روند.

نقطه مثبت نخ ماهیگیری مونوفیلامنت این است که در آب نامرئی و در شرایط نامساعد محیطی مقاوم و همچنین به علت خاصیت انعطاف پذیری که دارد، تا حد زیادی ضربات ماهی را دفع می‌کند. همچنین مانع از پاره شدن دهان ماهی توسط قلاب می‌شود.

نخ ماهیگیری فلای فیشینگ (Fly Fishing)؛ انواع نخ ماهیگیری

در روش ماهیگیری فلای فیشینگ، از نخ ماهیگیری پشه (Fly Fishing Line) استفاده و بر روی چرخ و چوب پشه نصب می‌شود. نخ پشه ضخامت، وزن و انعطاف پذیری بالایی دارد، و به علت ضخیم بودن آن، به هنگام استفاده از آن، نخی به عنوان لیدر به آن وصل شده و پشه مصنوعی به سر نخ لیدر وصل خواهد شد. نخ پشه به خاطر وزن و انعطافی که دارد، عامل پرتاب طعمه به مسافت دلخواه را در روش ماهیگیری پشه ایفا می‌کند.

 نخ ماهیگیری لیدر (Leader)؛ انواع نخ ماهیگیری

نقش نخ لیدر (Leader Fishing Line) در روش ماهیگیری پشه، رابط بین نخ پشه و قلاب است. زیرا نخ پشه بسیار ضخیم است و امکان اتصال آن به قلاب بدون واسطه‌ای همچون نخ لیدر وجود ندارد. نخ لیدر از جنس مونوفیلامنت بسیار محکم تولید می‌شود.

 نوع دیگری از نخ ماهیگیری لیدر، نخ ماهیگیری سیمی است که برای صید ماهی‌های تیز دندان همچون ماکرل و تن استفاده می‌شود. به هنگام صید این نوع ماهی‌ها نخ لیدر سیمی بین قلاب و یک سیم بکسل نازک قرار می‌گیرد. این نخ هم به صورت تک رشته‌ای و هم به صورت انواع بافته شده موجود است.

نخ ماهیگیری سیمی برای ماهیگیری ترولینگ در آب‌های عمیق معروف است. این نوع نخ نیازمند اسپول (قرقره) های محکمی برای قلاب ها است.

نخ ماهیگیری بافته (Braid Fishing Line)؛ انواع نخ ماهیگیری

نخ‌های بافته  (Braid Fishing Line) از سال 1995 به بازار آمده است و از به هم بافته شدن تعداد زیادی الیاف نازک طبیعی یا مصنوعی پلی آمید، حاصل می‌آید. به همین خاطر قیمت آن نیز چند برابر قیمت نخ‌های تک رشته است. نخ بافته شده انعطاف پذیری و مقاومت بسیار بالایی نسبت به سطح مقطع آن دارد. بسته به رضایتی که به هنگام استفاده از نخ بافته دارید و کارایی آن نسبت به قیمت آن، می‌توانید نسبت تهیه آن اقدام نمایید.

نخ‌های بافته قدرت تحمل کشش تقریبا دو برابری نسبت به نخ‌های تک رشته‌ای با ضخامت یکسان دارند و همچنین مقاومت آنان در برابر اشعه ماوراء بنفش بیشتر بوده و در نتیجه عمر بیشتری می‌کنند. نخ‌های بافته به نسبت نخ‌های تک رشته قابلیت ارتجاعی چندانی ندارند.

از این رو نخ ماهیگیری بافته بیشتر برای گرفتن ماهی‌های مهاجم با طعمه‌های مصنوعی به کار می‌رود.

نوع مرغوب نخ ماهیگیری بافته، بافت پرتری دارد و گرد بافته می‌شود. انواع غیر مرغوب آن در برش عرضی، بیضی شکل هستند، بافت پری ندارند، عمر کمی دارند و در پرتاب ریسه به سرعت گره می‌خورند. سطح نخ‌های بافته نسبت به تک رشته‌ها زبرتر بوده و ممکن است سبب ساییدگی شدیدتر رینگ‌های چوب ماهیگیری شوند.

نخ فلوروکربن (Fluorocarbon)؛ انواع نخ ماهیگیری 

نخ ماهیگیری فلوروکربن (Fluorocarbon) کاملا غیر قابل رؤیت و به عبارتی نامرئی است. از این نخ ماهیگیری تمامی نورها عبور کرده و این موضوع سبب نامرئی شدن آن خواهد شد. طعمه ماهی زمانی که به یک نخ نامرئی وصل باشد، بسیار طبیعی به نظر می‌رسد. همچنین نخ نامرئی فلوروکربن در مقابل نور فرابنفش، مواد شیمیایی، شرایط سرد مقاوم و غیرجاذب است و چگالی بالایی دارد. نخ نامرئی فلورکربن در سایزهای گوناگون در بازار در دسترس شما خواهد بود.

نخ‌های ترکیبی بافته و تک رشته؛ انواع نخ ماهیگیری 

بعضی از سازندگان نخ‌های ماهیگیری تولید نموده‌اند که ترکیبی از خواص نخ ماهیگیری بافته شده و تک رشته (منوفیل) را دارا است.  به این صورت که این نخ‌های ترکیبی شامل نخ‌های بافته با پوششی از نایلون است که هم نازک بوده و هم تحمل کشش خوب و سطح صیقلی دارد. تنها  عیب آن قیمت بسیار زیاد آن است.

نکات مهم در رابطه با نگهداری نخ ماهیگیری 

 1. نخ ماهیگیری که به دور قرقره (اسپول) چرخ می‌پیچد، دو سر دارد، یک سر آن دائما در آب می‌افتد و فرسوده شده در حالی که سر دیگر آن در زیر است، کار نکرده و سالم باقی می‌ماند. دقت نمایید که به طور ناخواسته در نخ ماهیگیری شما گره نیفتد، زیرا در صورتی که فشار ناگهانی از طرف ماهی یا گیر کردن نخ به جایی وارد شود، نخ از قسمت گره پاره خواهد شد.

2. برای اینکه هنگام جمع نمودن نخ، در هم نپیچد، سعی کنید، آن را سفت جمع کنید. همچنین برای جلوگیری از تابیده شدن نخ از هرزگرد به عنوان رابط ریسه و قلاب و نخ استفاده کنید. برای اینکه نخ ماهیگیری خود را نرم کنید، می‌توانید آن را به روغن زیتون آغشته کنید. در این صورت نخ شما تا مدت‌ها نرم باقی خواهد ماند. همچنین روغن زیتون به عنوان عایقی در برابر گرد و خاک و شن و حرارت خورشید هم می‌باشد.

3. نخ‌های ماهیگیری به خصوص نخ‌های مونوفیلامنت یا تک رشته‌ای در اثر گرما خیلی زود فرسوده می‌شوند، از این رو سعی کنید که آن‌ها را در نزدیکی گرما و حرارت قرار ندهید و همیشه به دور از آتش و زغال نگهداری شوند.

4. پس از ماهیگیری مقداری از نخ که باز و بسته شده را با دستمالی نم دار تمیز نمایید.

5. پیش از ماهیگیری و همچنین پس از صید ماهی نخ را بازرسی نموده و در صورت لزوم قسمت‌های ساییده آن را ببرید. لطفا از به جای گذاشتن نخ‌های گره خورده و بریده شده در طبیعت خودداری نمایید!

6. هر چند وقت یکبار مقداری از انتهای نخ که با سرب یا ریسه در تماس بوده است، را ببرید و جدا نمایید.

7. گره‌های ماهیگیری را تمرین نمایید، چرا که گره های اشتباه و یا نامناسب، قدرت تحمل کشش نخ را به مراتب پایین آورده و با فشاری ناچیز پاره می‌شود.

نخ ماهیگیری فاکتوری مهم است که در موفقیت یا شکست شما نقشی اساسی دارد. نخ ماهیگیری مهمترین جزء در تجهیزات یک ماهیگیر است. نوع نخ ماهیگیری تفاوت زیادی در کیفیت و موفقیت صید شما ایجاد می‌کند. طیف گسترده‌ای از انواع نخ موجود است که هر کدام به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در شرایط خاص، به خوبی عمل کنند. آگاه باشید که کدام نخ برای کدام موقعیت ماهیگیری مناسب است تا شانس موفقیت خود را افزایش دهید.