انواع روش شکار | شکار به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

شکار همزمان با حضور انسان بر روی زمین وجود داشته و به منظور به دست آوردن غذا انجام می‌گرفته است؛ اما رفته رفته با پیشرفت جوامع بشری در حال حاضر معمولا با اهداف تفریحی و ورزشی انجام می‌پذیرد. انواع روش شکار از گذشته تا کنون تغییرات زیادی داشته است که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

شکار در ایران مستلزم داشتن مجوز یا پروانه شکار و صید در فصل‌های شکار است. همچنین برای شکار در ایران مناطق معینی وجود دارند که کارشناسان محیط زیست بعد از بررسی حیوانات و تعداد شکار مجاز برای هر شخص، به شکارچیان اجازه صید می‌دهند. 

آشنایی با انواع روش شکار

شکار و اصول مربوط به آن سابقه‌ای به اندازه قدمت بشر بر روی زمین دارد و از هنگامی که انسان برای تهیه غذا، محافظت از خود و تقویت مهارت های جنگاوری به صید حیوانات روی آورد آغاز گشت. طبق سنگ نگاره تخت جمشید، تاریخ مکتوب شکار نشان می‌دهد که در عصر هخامنشیان افراد به انواع محبوب شکار در مراتع، شکار شیر و ببر، شکار روباه، شکار کل و بز کوهی و ... می‌پرداختند.

شکار به روش انسان‌های اولیه؛ استفاده از سنگ چخماق، کمان، انواع حیوانات و ...

انسان‌های اولیه شیوه زندگی کوچ نشینی داشتند و برای فرآهم کردن غذا، پوست، استخوان، سم، شاخ و ...به شکار می‌پرداختند. اولین ابزار سنگی تراشیده شده برای کشتن و بریدن استفاده می‌شد. پس از کشف آتش در حدود 400000 سال پیش، شکارچیان با استفاده از مهارت‌های خود شروع به تبدیل مواد خام مانند سنگ چخماق به سلاح‌های شکار کردند. آنها ابتدا از تله‌های طبیعی مانند شکاف‌های زمینی و باتلاق ها برای گرفتن و کشتن طعمه خود استفاده می‌کردند، سپس به ساخت تله های دستی روی آوردند. سلاح ها رفته رفته با گذشت زمان اصلاح و پیچیده تر شدند. استفاده از تیر و کمان در سراسر جهان گسترش یافت، البته به جز در استرالیا که بومرنگ سلاح انتخابی بود.

سایر تکنیک‌های شکار، شامل همکاری بین انسان و حیوانات بود. گمان می‌رود که سگ‌ها از دوران نوسنگی و اسب‌ها از هزاره دوم قبل از میلاد برای این منظور رام شدند. آشوری‌ها 2700 سال پیش بر هنر شاهین‌بازی تسلط داشتند، تمرینی که در آن زمان در چین و هند نیز شناخته شده بود. چندین رساله در مورد فنون شکار در دوران باستان نوشته شده است، از جمله Kynegetikos (درباره شکار) توسط گزنفون فیلسوف قرن چهارم قبل از میلاد. در این رساله به شکار خرگوش، گراز و آهو اشاره شده است.

در قرون وسطی، اسب‌، شاهین‌ و سگ‌ همچنان یکی از کمک‌های ضروری در هنگام شکار بودند. به طور کلی از سلاح‌های مورد استفاده در جنگ برای شکار نیز استفاده می‌شد. اولین استفاده ثبت شده از سلاح گرم (Arquebuses) به قرن شانزدهم باز می‌گردد. امروزه در کشورهای پیشرفته که شکار بیشتر یک فعالیت تفریحی است، اسلحه و تفنگ به متداول‌ترین سلاح‌ها تبدیل شده اند.

گونه‌شناسی و تکنیک‌های تعقیب و گریز، پنهان شدن، تله و ...

شکار می‌تواند شامل تعقیب و کشتن حیوانات بزرگ و حتی برخی از پستانداران آبزی مانند نهنگ ها باشد. تکنیک های شکار بسته به حیوان و زیستگاه آن متفاوت خواهد بود. در روش پنهان شدن شامل مخفی و بی سر و صدا ماندن در یک محل مناسب و مشاهده رفتار حیوان است. روش بعدی شامل ردیابی حیوان با استفاده از کوچکترین سرنخ ها(مانند فضولات، ردپا و ...)

 الزامات کلیدی این روش‌ها عبارتند از شناخت خوب منطقه و طعمه، تسلط بر تجهیزات شکار و صبر است. این دو نوع روش شکار در اصل برای تنظیم گونه‌ها مناسب است. زیرا مشاهده به شکارچی این امکان را می‌دهد تا از وضعیت جمعیت مطلع شود و هدف تیراندازی حذف حیوانات بیمار یا کاهش مناسب جمعیت باشد. بعدها شکار (Harvest)، یعنی کشتن شکار صرفا برای مصرف خود، فراگیرتر شد. روش Beating شناخته‌شده‌ترین روش شکار دسته جمعی بوده است. شکارچی‌ها اغلب با سگ‌هایی همراه می‌شدند که طعمه‌ها را به سمت تیراندازان منتظر هدایت می‌کردند.

امروزه، در کشورهای مختلف، قوانین سختگیرانه‌ای در مورد شکار برخی گونه‌ها، مناطق حفاظت شده، فصول شکار و همچنین تجهیزات مورد استفاده وضع شده است.

امروزه شکار به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟

بهترین شکارچیان از استراتژی‌های مختلفی برای انواع گونه‌ها، انواع مناطق با شرایط آب و هوایی متفاوت استفاده می‌کنند. کمک گرفتن و مشورت با شکارچیان باتجربه برای یادگیری نکات شکار روش بسیار عالی است. همچنین کتاب‌ها و وب‌سایت‌های متعددی نیز وجود دارند که سبک‌ها و تکنیک‌های مختلف شکار را توضیح داده‌اند. در ادامه با انواع روش های امروزی شکار آشنا می شویم.

شکار با پای پیاده (Hunting on Foot)

شکار با پای پیاده به دلایل مختلفی می‌تواند چالش برانگیز باشد. اول، شما باید از نظر بدنی آماده باشید. در مرحله بعد باید به جهت باد و اینکه به کدام طرف بوی شما را می‌برد توجه کنید. میزان سر و صدایی که در حین حرکت ایجاد می‌کنید می تواند حیوان را بترساند. موقعیت خورشید، به خصوص زمانی که پایین است، می‌تواند یک عامل مهم باشد؛ زیرا هر مرحله از وضعیت آن زوایا و میدان های دید جدیدی را نشان می دهد. بهتر است یک جفت دوربین دوچشمی خوب همراه داشته باشید.

شکار به روش انتظاری (Still Hunting)

روش انتظاری روشی است که باید به آرامی در یک منطقه در جستجوی شکار حرکت کنید و تا جای ممکن آهسته و بی صدا قدم بردارید. از صدای خراشیدن شاخه ها روی لباس خودداری کنید. از راه رفتن و جستجوی بیش از حد منطقه بپرهیزید. به جای این کار از دوربین دوچشمی برای مشاهده اطراف استفاده کنید. اگر طعمه پیش روی شماست به سمت مخالف وزش باد حرکت کنید تا بوی شما را به سمت آن نبرد.

تعقیب کردن (Stalking)

تعقیب کردن روشی است که باید به دنبال ردپاهای تازه از حیوان بروید. این روش نیاز به تمرکز بالایی دارد. صدا، رایحه و خورشید همگی در موفقیت این روش تاثیرگذار اند. اگر زمین بیش از حد خشک باشد، صدای خش خش برگ ها طعمه را فراری می دهد. وقتی باد می وزد می توانید حرکت کنید، وقتی که متوقف می شود، شما نیز باید توقف کنید. گاهی اوقات راه رفتن در یک مسافت طولانی می‌تواند ضربان قلب و تنفس شما را افزایش دهد. هنگامی که در موقعیت مناسب شکار قرار گرفتید، مجبورید برای آرام شدن، به تنفس کنترل شده متوسل شوید تا برای شلیک آماده باشید.

کمین کردن (Posting)

کمین کردن روشی است که در آن برای شکار باید برای مدت طولانی در یک مکان بمانید است. محل را باید طوری انتخاب کنید که دید خوبی به منطقه داشته باشید. کمین کردن در شکار کبوتر بسیار رایج است. شکارچیان در امتداد مسیرهای پرواز کمین می کنند. باید مراقب باشید که فاصله ایمن بین شکارچیان وجود داشته باشد و هرگز به سمت شکارچیان دیگر شلیک نکنید.

روش های غیر مجاز شکار 

شکار در ایران باید بر اساس قوانین درست و جوانمردانه‌ای انجام پذیرد. بنابراین از کشتن حیوانات هنگامی که خواب هستند اجتناب کنید. شکار حیوانات با روش کشتار، نادرست و جنایت به حساب می‌آید و استفاده از شیوه‌هایی مانند مسلسل، استعمال مواد مخدر، اتصال جریان برق به آب و تعقیب حیوان در جاده با خودرو نادرست و اشتباه است.

معایب شکار 

شکار دارای مزایا و معایبی بوده که انجام یا نادیده گرفتن آن‌ها سبب تقویت نقشی مثبت، یا وارد نمودن ضرر جبران ناپذیر به طبیعت خواهد شد. از جمله معایب آن هم می‌توان به شکار بی‌رویه و خارج از حد نیاز، آسیب رساندن به یک گونه محافظت شده، شکار با هدف درآمد اقتصادی و شکار در مناطق محافظت شده اشاره نمود. باید در نظر داشت که شکار نباید مورد سودجویی و یا صدمه جدی به محیط زیست شود.

شکار در بخش‌های مختلف ایران بیشتر با هدف صید پرندگان و ماهی، کل، روباه و بز کوهی صورت می‌گیرد که از جمله مهم ترین این شکارها می‌توان به مواردی همچون اردک وحشی، درنا، بلدرچین، کبک، تیهو، باقرقره، قمری، چکاوک، قوش، حواصیل و ماهی‌هایی همچون ماهی سفید، سوف، سیم، کپور، آزاد، تیان، ماشک، حلوا، شوریده، سنگسر، قزل آلا و... اشاره نمود. اغلب حیوانات شکاری در ایران به حیوانات حلال گوشت و خوراکی خلاصه می‌شود و صید حیوانات حرام گوشت کمتر رخ می‌دهد.

در حال حاضر شکار در ایران با رعایت قوانین و اصولی بنا شده و در مناطق و فصول معینی قابل انجام است. شما می‌توانید لذت شکار را در این زمان‌ها و مناطق تجربه کنید. با انجام صحیح و اصولی شکار، همواره سالم و تندرست خواهید ماند و از انجام این فعالیت مهیج و نفس گیر لذت خواهید برد.