اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا در فضاهای بسته و باز

گیاهان مختلف موجود در طبیعت گاز کربن دی اکسید (CO2) را جذب و بعد از انجام پدیده فتوسنتز (photosynthesis) حجم زیادی از گاز اکسیژن را در هوا آزاد می‌نمایند. همین فرایند آزادسازی اکسیژن به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کند. بنابراین ما در این مقاله تصمیم داریم به بررسی اثرات گیاهان در کاهش آلودگی هوا و همچنین چگونگی فرایند فتوسنتز و نتیجه آن به صورت خلاصه صحبت نماییم. 

اثرات گیاهان در کاهش آلودگی هوا

برگ های گیاهان مختلف و درختان، ذرات ریز معلق در هوا مثل گرد و غبار را جذب می‌کنند. آب باران نیز این گرد و غبار را از روی برگ‌ها می شوید، که این کار هم در کاهش آلودگی هوا بسیار مؤثر است. گیاهان طی فرایند فتوسنتز به جذب میزان بیش از حد گاز کربن دی اکسید موجود در هوا می‌پردازند و سبب کاهش آلودگی هوا می‌شوند. پس اثرات گیاهان در کاهش آلودگی هوا بر هیچکس پوشیده نیست. دیده شده است که برگ‌های گیاهان طی فرایند فتوسنتز، علاوه بر کربن دی اکسید سایر مواد شیمیایی مثل بخشی از گازهای اوزون و گوگرد دی اکسید را که تا حدی سبب آلودگی هوا و اثر گلخانه‌ای می گردند را جذب و همچنین آمونیوم و اکسیدهای نیتروژن موجود در هوا را پاک سازی می‌کنند. اثرات گیاهان در کاهش آلودگی هوا یک روزنه‌ی امیدی به حساب می‌آید که شاید این آلودگی طاقت فرسا بارش را بر کولش گذاشته و رهایمان کند!

میزان تولید اکسیين درخت کاج در برابر اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا

میزان اکسیژن آزاد شده توسط هر درخت از جمله کاج به میانگین سالیانه 2 کیلوگرم می‌رسد. یک فضای یک هکتاری شامل درختان پهن برگ، می‌تواند 2500-3000 کیلوگرم گاز اکسیژن تولید نماید. این مقدار برابر است با میزان اکسیژن مورد نیاز ده نفر. علاوه بر این هر درخت سالیانه طی فرایند تعرق بین 250-400 لیتر آب را به صورت بخار در هوا آزاد می‌سازد. میزان این بخار برای درختان گوناگون با هم تفاوت دارد. درختان پهن برگ بیشتر از درختان برگ سوزنی در افزایش میزان رطوبت هوا نقش دارند. همچنین وجود درختان می‌تواند دمای محل را هم تغییر دهد. به شکلی که دمای هوای ناحیه‌ای پوشیده از درخت ممکن است نسبت به دمای ناحیه خالی از درخت مجاور تا 11درجه ی سلسیوس کمتر باشد.

با وجود فناوری‌های گوناگونی که در حال حاضر انسان ایجاد نموده است، ولی باز هم برگ گیاهان نسبت به این فناوری‌ها، در جهت کاهش آلودگی هوا و ارتقای کیفیت آن مفیدتر و بهینه تر عمل می نمایند. در حقیقت گیاهان و درختان موجودات زنده ای هستند که می‌توانند با حذف آلاینده‌های موجود در هوا، سبب کاهش میزان انرژی مصرفی و خنک گشتن زمین گردند و به بهتر شدن شرایط زیستی انسان‌ها و جانوران کمک کنند. اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا کمک بسیار زیادی به چرخه محیط زیست کرده است. طبق پژوهش‌های انجام شده در سازمان ناسای (NASA) آمریکا مشخص شده است که گیاهان قادر به جذب مواد شیمیایی آلاینده هستند و باعث کاهش آلودگی هوا می‌شوند.

نقش گیاهان آپارتمانی در کاهش آلودگی هوای فضاهای بسته؛ اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا

در قرن 21، مشکل آلودگی هوا به عنوان یکی از 5 عامل تهدید کننده بسیار مهم بهداشت عمومی شناخته شده است. حال ببینیم چگونه می‌توان این مشکل را حل نمود؟ شاید در ابتدای امر به دستگاه‌هایی با فناوری پیشرفته بیاندیشید، اما جواب این سؤال می‌تواند همان گیاهان آپارتمانی با فناوری ابتدایی باشد!

یکی از دانشمندان محیط زیست به نام بیل وولورتن (Bill Wolverton) که کتاب «چگونه هوای تازه پرورش دهیم (How to Grow Fresh Air)» از آثار او به حساب می‌آید، می‌گوید: «گیاهان آپارتمانی می‌توانند هوای داخل خانه‌ها و اداره‌ها را پاک سازی نموده و سطح کیفیت آن را بهتر نمایند». او نزدیک به 20 سال در سازمان ناسا (NASA) فعالیت داشته و در راستای توسعه تکنولوژی برای بقای بشر در ماه و سیاره مریخ کوشش نموده است.

وولورتن (Bill Wolverton) با تکیه بر این بررسی‌های پیشرو، می گوید: «مفیدترین و سریع ترین تصفیه کننده‌های مواد آلاینده پرخطر موجود در هوا مثل زایلن (Xylene)، فرمال‌دهید، آمونیاک و بنزن همین گیاهان می باشند». همه این مواد آلاینده ممکن است سبب ابتلای انسان ها به آلرژی و بیماری های تنفسی مانند آسم و همچنین «نشانگان بیماری ساختمان (SBS _ Sick Building Syndrome)» گردند. وولورتن (Bill Wolverton) می گوید: «در حقیقت ما به این نتیجه رسیدیم که گیاهان می توانند مواد شیمیایی را از طریق هوا جذب نمایند، همچنین بعد از انجام بررسی های بسیار فرایند پاک سازی هوای داخل خانه ها توسط گیاهان آپارتمانی را متوجه گشتیم».

تأثیرات گیاهان آپارتمانی در کاهش آلودگی هوای فضاهای بسته؛ اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا

کاهش آلودگی هوای داخل خانه‌ها توسط گیاهان از دو طریق صورت می‌گیرد:

1. جذب مواد آلاینده موجود در هوا و انتقال مواد سمی به ریشه گیاهان (گیاهان هوای آلوده‌ای که جذب نموده‌اند را از طریق قسمت‌های پیرامون ریشه، به مواد مغذی مصرفی خود تبدیل می‌کنند).
2. متصاعد نمودن بخار که به شکل نوعی پمپاژ انجام می‌گردد.

پاک سازی هوای داخل ساختمان‌ها، به خصوص ساختمان‌های اداری بسیار مهم هستند. چون اغلب کارکنان این ساختمان به «نشانگان بیماری ساختمان» مبتلا می باشند. «نشانگان بیماری ساختمان» در اثر متصاعد گشتن گازهای سمی از مبلمان، دستگاه های اداری و سایر وسایل ایجاد می گردد. وولورتن (Bill Wolverton) می گوید: «هر چقدر فاصله فرد با گیاهان کمتر باشد، برای فرد بهتر است. حتی در سالن های وسیع، وجود نوعی گیاه آپارتمانی در محدوده ای که در آن تنفس می نمایید، در حقیقت به بهبود سطح کیفیت هوای مورد استفاده شما کمک می‌نماید».

نتیجه گیری؛ در حالت کلی اثرات گیاهان بر کاهش آلودگی هوا چیست

در نهایت به این نتیجه می‌رسیم که گیاهان نقش بسیار مهم و بازدهی بی نظیری در کاهش آلودگی هوا و پاک سازی هوای پیرامون ما دارند. این تأثیر در حدی است که هیچ یک از فناوری‌های ایجاد شده توسط بشر توان رقابت با این موجودات زنده را ندارد. همچنین علاوه بر توسعه و کاشت گیاهان در خیابان ها و شهر و به طور کلی فضاهای باز، باید تلاش نماییم که در ساختمان‌ها و فضاهای بسته نیز از گیاهان آپارتمانی خاصی که می‌توانند به طور قابل قبولی هوای داخل این فضاها را تصفیه نماید، استفاده نماییم. با گسترش گیاهان در داخل و خارج از منزل می‌توانیم در کاهش آلودگی هوا گام های بزرگ و مؤثری برداریم و از نعمت زندگی در محیط زیست و هوایی پاک برخوردار گردیم. 

مطالب مرتبط

• اثرات اقدامات مخرب بشر بر میزان آلودگی هوا و محیط زیست