تحقیق درباره گاندو تمساح ایرانی | فرق گاندو با تمساح
گاندو تمساح بومی زیستگاه‌های آب شیرین جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان است. این گونه در زبان انگلیسی Mugger نام داشته که ریشه در هندی به معنای هیولای دریایی دارد، اما مردم محلی جنوب ایران نام گاندو تمساح ایرانی را برای این خزنده بزرگ انتخاب کرده‌اند که در زبان بلوچی به معنای راه رفتن روی شکم است. اطلاعات بیشتر در رابطه با گاندو را در ادامه بخوانید. همچنین مصاحبه ما با جناب دکتر سینایی «یکی از حامیان اصلی تمساح گاندو» در ادامه آورده شده است. ایشان اطلاعات دقیقی در رابطه با شرایط فعلی گاندو تمساح ایرانی، محل زندگی، تغذیه، طول عمر و... را به ما ارائه داده‌اند.
فرق گاندو با تمساح
جالب است بدانید که این گونه یکی از کمیاب‌ترین گونه‌های جهان است و پوزه کوتاه تری نسبت به سایر گونه‌های مشابه دارد که می‌تواند پتانسیل ارزشمندی برای جذب گردشگر و حفظ حیات وحش ایران باشد. گاندو تمساح ایرانی هر جا که باشد آب فراوان است این باور رایج در مناطق جنوبی سیستان و بلوچستان است که حیوان را نماد برکت و سعادت می‌دانند و معتقدند با مهاجرت و مرگ این حیوان خشکسالی و قحطی می‌شود و زندگی آنها را تحت الشعاع قرار خواهد داد. روستاهای باهو کلات و سرباز در استان سیستان و بلوچستان با گونه‌های نادری از کروکودیل‌های موجود در ایران به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده‌اند.
گاندو در سیستان و بلوچستان
در سواحل مکران ایران در نزدیکی چابهار جمعیتی حدود 200 تمساح زندگی می‌کنند. به دلیل فعالیت‌های انسانی و خشکسالی طولانی در اواخر دهه 1990 و اوایل دهه 2000، تا مرز انقراض پیش رفت. پس از چندین طوفان استوایی در سال‌های 2007 و 2010، بسیاری از زیستگاه‌های گاندو بازسازی شدند، زیرا دریاچه‌ها و هامون‌های خشک سابق دوباره زیر آب رفتند. اگرچه تمساح گونه ای بسیار باهوش و خجالتی است، اما مشاهده مستقیم آن دشوار است، بنابراین با توجه به احتمال بالای عدم مشاهده توسط تیم های سرشماری، تعداد تخمینی این گونه در منطقه دو برابر تعداد مشاهده شده در حدود 400 است.
جنگل باهو کلات در کجای ایران قرار دارد؟
منطقه حفاظت شده باهو کلات در منتهی الیه جنوب شرقی بلوچستان ایران در امتداد مرز پاکستان قرار دارد. این ذخیره‌گاه شامل زیستگاه‌های خشک کوهستانی و بیابانی نیمه‌خشک است که در کنار رودخانه سرباز قرار دارند. باران‌های نامنظم زمستانی در داخل بلوچستان در بیشتر سال‌ها مقداری جریان سطحی و گاهی سیلاب‌های سیل آسا ایجاد می‌کند، اما در بیشتر سال‌ها رودخانه تنها دارای یک سری استخرهای عمیق و راکد است. تا 2900 هکتار زیستگاه "تالاب" وجود دارد.در جنوب، این ذخیره‌گاه شامل گستره‌ای از ساحل دریای عرب، با صخره‌های مرتفع، سواحل شنی بلند و تپه‌های شنی و همچنین سیستم مصب رودخانه سرباز در خلیج گواتار است.
زیستگاه کروکودیل ایرانی؛ گاندو تمساح ایرانی
منطقه حفاظت شده باهو کلات دارای جاذبه های بوم گردی فراوانی است و وجود دیوارهای مرتفع و زیبا در سواحل دریای عمان، جنگل های زیبای حرا، تمساح های پوزه کوتاه ایرانی و آب و هوای مطبوع در زمستان، معماری خاص منطقه و تولید میوه های گرمسیری مانند انبه، موز این زیستگاه را پر از گردشگر کرده است. روستای باهو کلات در استان سیستان و بلوچستان با گونه‌های کمیاب کروکودیل که در ایران یافت می‌شود به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است. منطقه حفاظت‌شده‌ای در باهو کلات به نام «گاندو» محل زندگی این خزندگان با همین نام است که به تمساح‌های مردابی ایرانی یا تمساح‌های پوزه کوتاه معروف هستند. نام این منطقه از این تمساح گرفته شده است.
زیستگاه و جاذبه گردشگری تمساح پوزه کوتاه (گاندو) در جنوب سیستان و بلوچستان قرار دارد که مردم محلی آن را گاندو می‌نامند. در مناطق فریبنده‌ای مانند باهو کلات و رودخانه سرباز، حیات وحش همه کاره ریشه در همزیستی مسالمت آمیز انسان و جانور دارد و هر ساله تعداد زیادی از گردشگران را به خود جذب می‌کند. این حیوان برای ساکنان جنوب سیستان و بلوچستان نماد برکت و سعادت است. آنها بر این باورند که اگر تمساح‌ها مهاجرت کنند، خشکسالی و قحطی سایه خود را بر زندگی آنها می‌اندازد و باعث می شود تا تمام تلاش خود را برای محافظت از آن انجام دهند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست چابهار و دشتیاری به خبرنگار ایرنا گفت:
"منطقه حفاظت شده باهو کلات (گاندو) دارای ویژگی ها و سیمای عمومی منطقه از جمله وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه‌های شاخص گیاهی، وضعیت کلی حیات وحش و گونه های جانوری است."
اشرفعلی حسینی افزود:
" 515 گونه جانور در سراسر ایران شناسایی شده است که بر این اساس 192 گونه جانوذ متعلق به 52 خانواده و 123 نفر در منطقه حفاظت شده گاندو باهوکلات این شهرستان زندگی می کنند."
وی بیان کرد: در این منطقه حدود 131 آبادی و روستا وجود دارد و گونه شاخص منطقه و ایران «تمساح پوزه کوتاه» معروف به گاندو در این منطقه زندگی می‌کند.
تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای تمساح کمیاب ایران
اصغر مبارکی، یکی از اعضای گروه کروکودیل اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) گفت که: تغییرات آب و هوایی تهدیدی بزرگ برای گاندو است، زیرا جنسیت حیوان به دمای لانه مربوط می‌شود نه ژنتیک. بنابراین افزایش دما این گونه را تک جنسیت می‌کند.
وی با اشاره به کاهش بارندگی ها در سال های اخیر و کمبود آب در برخی زیستگاه‌ها و برکه‌ها، گفت:
"بنابراین حفاظت از تمساح‌ها نیازمند توجه بیشتر به زیستگاه های طبیعی و اجرای برنامه های مدیریتی ویژه است."
وی همچنین گفت:
"تخریب زیستگاه‌ها برای مصارف کشاورزی، برداشت نامناسب آب با پمپاژ و حفر کانال‌ها، انواع آلاینده های شیمیایی مانند سموم دفع آفات، علف کش‌ها، قارچ کش ها، روغن موتور و مواد شوینده می‌تواند فاجعه بار باشد و به طور مستقیم یا غیرمستقیم نسل آنها را به خطر بیندازد. "
درگیری های انسانی
گاندو ممکن است به طور بالقوه برای انسان خطرناک باشد. اما در طول فصل جفت گیری، حیوان نسبت به انسان حساس است. حملات مرگبار گزارش شده است، هرچند کمتر از تمساح های آب شور و نیل. با توجه به کم‌آبی در استان سیستان و بلوچستان، کودکان یا افراد بزرگسال محلی برای تامین آب به محل زندگی غارتگران نزدیک می‌شوند و حیوان با حمله به مردم محلی از زیستگاه خود دفاع می‌کند.
پتانسیل اقتصادی گاندو
این حیوانات به منظور حفظ گونه‌های خود به مراکز حیات وحش فروخته می‌شوند.همچنین برخی از مراکز تکثیر و تحقیقاتی در زمینه حیات وحش نیاز به بچه کروکودیل دارند. از پوست، گوشت و خون تمساح گاندو استفاده می‌شود، زیرا پوست آنها در برابر آتش بسیار مقاوم است، از گوشت آنها در طب سنتی استفاده می شود و خون آن ها حدود 10 برابر بیشتر از دارو خواص آنتی بیوتیکی دارد و در از بین بردن برخی ویروس ها موفق بوده است.
تهدید برای گونه‌های گاندو
سیل شدید در زیستگاه آنها و شکار بچه کروکودیل توسط بزرگسالان از عوامل طبیعی تهدید کننده تمساح پوزه کوتاه ایرانی است. استان سیستان و بلوچستان به طور متوسط هر 30 سال یک بار شاهد دوره های خشکسالی بوده و این نگرانی‌ها را نسبت به انقراض گونه گرانبها افزایش می‌دهد.
اثرات خشکسالی زیستگاه گاندوها را به شدت کاهش داده است، بنابراین درگیری‌های انسانی مطرح شد. گاندوها همچنین به کانال‌ها و رودخانه‌های مصنوعی نقل مکان کرده‌اند، جایی که بیشتر در معرض خطر انسان‌ها هستند. برخی از آنها در حوضچه‌های مصنوعی که در آن انسان ها حضور دارند سرگردان شدند. یکی از بزرگترین مشکلات گاندوها این واقعیت است که افراد بیشتری می‌خواهند در همان مکان‌هایی زندگی کنند که آنها زندگی می کنند.
اندام و طول عمر گاندو
قد این تمساح ایرانی تا 4 متر اما بیشتر حدود 2.5 تا 3 متر است. تمساح نر از تمساح ماده بزرگتر می‌شود. سن بلوغ برای تمساح ماده 8 سال و برای تمساح نر 10 سال است. زمان تخمگذاری تقریباً در ابتدای بهار است. میانگین تعداد تخم‌ها حدود 25 تخم است و حدود 50 تا 75 روز طول می‌کشد تا از تخم خارج شوند. به غیر از منابع طبیعی آب، بومیان منطقه بلوچستان برای حفظ آب حاصل از بارندگی استخرهایی در روستا ایجاد می کنند که به این استخرها «هوتک» می‌گویند. تمساح‌ها از این برکه‌های مصنوعی به عنوان زیستگاه خود استفاده می‌کنند. بومیان بلوچستان معتقدند تمساح نماد در دسترس بودن آب و پاکی آن است و از این رو به این خزنده احترام می‌گذارند.
در این قسمت مصاحبه دکتر سینایی را برای شما آورده‌ایم. علاوه بر گوش دادن به فایل صوتی می‌توانید پرسش و پاسخ‌های تارگتینو با این فعال محیط زیست را بخوانید.