ورزش تیروکمان و هر آنچه باید درباره آن بدانید

ورزش تیروکمان یکی از رشته‌های پرطرفدار و مدال آور در مسابقات جهانی و المپیک است. این رشته در بین معلولین نیز طرفداران زیادی دارد. تیراندازی با تیر و کمان (Archery) فن و هنری است که انجام دادن صحیح آن احتیاج به یادگیری و دانستن فنون و شیوه‌های خاص خود را دارد. در تیراندازی با تیر و کمان تکنیک‌های جسمانی و رقابت بر سر کسب پیروزی از موارد مهم و تأثیرگذار به حساب می‌آید. در این مقاله قصد داریم تا تعدادی از رشته‌های رسمی و غیر رسمی در تیراندازی با تیر و کمان را معرفی کنیم.

رشته‌های ورزشی تیر و کمان

جذابیت همیشگی تیراندازی با کمان در ترکیبی از مهارت، دقت و ارتباط با تاریخ نهفته است. تیراندازی با کمان همانطور که به تطابق با دوران مدرن ادامه می‌دهد، همچنان ورزشی است که طیف متنوعی از تجربیات را برای افراد در هر زمینه‌ای ارائه می‌دهد. تیراندازی با تیر و کمان، دارای دو رشته اصلی است که مسابقات یکی از آن‌ها در المپیک و به صورت رسمی برگزار می‌شود.

تیراندازی با تیر و کمان و رشته ریکرو (Recurve)

تیراندازی با کمان ریکرو (Recurve) به صورت رسمی و حرفه‌ای در مسابقات المپیک برگزار می‌شود. شکل ساده ابتدایی و سنتی کمان را ریکرو می‌نامند که از قدیم الایام مورد استفاده قرار می‌گرفت و همچنان کاربرد دارد و در تمرینات و مسابقات ورزشی از آن استفاده می‌گردد.

تیراندازی با تیر و کمان و رشته کامپوند (Compound)

رشته کامپوند از دیگر رشته‌های ورزش تیراندازی با تیر و کمان است که به صورت غیر رسمی در دنیا برگزار می‌شود. این رشته در المپیک جایگاهی ندارد. نوع پیشرفته کمان را کامپوند می‌نامند که به وسیله ادوات مکانیکی مجهز شده است. هر دو رشته در بخش مردان و بانوان برگزار می‌شود و قوانین و مقرارت آن نیز مشابه است.

تیراندازی با تیر و کمان صحرایی (Field Archery)

فیلد آرچری یا تیراندازی صحرایی در مناطق کوهستانی، جنگلی، دشت و طبیعت با پرتاب تیر به سوی اهداف غیر واقعی انجام می‌گیرد. بر خلاف سایر اشکال تیروکمان، اهداف در این رشته در یک برد مسطح با فواصل ثابت قرار دارند و با تقلید از چالش‌های شکار در دنیای واقعی یا سناریوهای جنگی طراحی شده‌اند. مسابقات معمولا از چندین ایستگاه تیراندازی تشکیل شده‌اند که انواع اهداف در فواصل، زوایای مختلف به صورت استراتژیک در طول آن قرار گرفته اند. کمانداران در مسیر تیراندازی حرکت می‌کنند، از ایستگاهی به ایستگاه دیگر می‌روند و باید با موقعیت‌ها و شرایط محیطی متفاوت سازگار شوند. اهداف در این رشته اغلب سه بعدی اند و می‌توانند شامل اشکال حیوانات فومی در فواصل مختلف باشند

این شکل از تیراندازی با کمان به ترکیبی از مهارت، استراتژی و آمادگی جسمانی نیاز دارد. کمانداران باید مسیر را به طور موثر طی کنند، در مورد تغییرات فاصله و ارتفاع واکنش سریع داشته باشند و دقت در تکنیک تیراندازی خود را حفظ کنند. تیراندازی با کمان صحرایی باعث ایجاد ارتباط عمیق بین کمانداران و طبیعت می‌شود، زیرا اغلب در مکان‌های طبیعی و فضای باز برگزار می‌شود.

تیراندازی با تیر و کمان ران ارچری (Run Archery)

این رشته در واقع ترکیبی از ورزش تیراندازی و دو میدانی است که ورزشکاران فواصل معینی را به سرعت طی نموده و به سوی اهداف تیراندازی می‌نمایند. این رشته یک ورزش پویا و هیجان انگیز است که به طور یکپارچه تیراندازی با کمان را با دویدن در مسیر ترکیب و تجربه‌ای منحصر به فرد و چالش برانگیز ایجاد می‌کند. در این رشته، شرکت کنندگان، به طور متناوب با دویدن‌ها و توقف‌های دوره‌ای برای شلیک به سمت اهداف مشخص شده حرکت می‌کنند. 

دوره‌های تیراندازی با کمان به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در موقعیت‌های متنوعی از جمله مسیرهای جنگلی، زمین‌های باز و مناظر چالش‌برانگیز انجام شوند. کمانداران هنگام دویدن از یک ایستگاه تیراندازی به ایستگاه دیگر، کمان و تعداد محدودی تیر را حمل می کنند. اهداف، اغلب سه بعدی و به صورت استراتژیک در امتداد مسیر قرار می‌گیرند. از دیگر رشته‌های تیراندازی با تیر و کمان نیز می‌توان به تیراندازی با کمان روی اسب و تیراندازی با کمان روی برف اشاره کرد.

محیط های برگزاری تیراندازی با تیر و کمان 

تیراندازی با تیر و کمان برابر مقررات فدراسیون جهانی تیراندازی به شکل‌های مختلفی برگزار می‌شود. تیراندازی با کمان در فضاهای سبز، فضای بسته یا همان داخل سالن، جنگل و در برف نیز انجام می‌شود. مسابقات تیراندازی با کمان به صورت داخل سالن و خارج از سالن هستند. مسابقات داخل سالن در فواصل 25 و 18 متر و پرتاب 60 تیر در 2 راند برگزار می‌گردد. مسابقات خارج از سالن در دو نوع فیتا راند و المپیک راند اجرا می‌شود. فیتا راند در فواصل 30، 50، 70 و 90 متر برای آقایان و فواصل 30، 50، 60 و 70 متر برای بانوان تعیین شده است و المپیک راند صرفا در مسافت 70 متر برگزار می شود. لازم به ذکر است دور حذفی مسابقات مذکور نیز در مسافت 70 متر می‌باشد.

قوانین و مقررات رشته‌ها

برای هر کدام از این رشته‌ها قوانین خاص پیش بینی شده است که این قوانین توسط فدراسیون جهانی تیراندازی با کمان تهیه شده و پس از تصویب به کلیه فدراسیون‌های زیر مجموعه آن ابلاغ می‌گردد. از مجموع رشته‌های تیراندازی با کمان در حال حاضر رشته ریکرو در المپیک حضور داشته و رشته کامپوند آماده حضور در مسابقات المپیک می‌باشد. مسابقات جهانی همه ساله در تمامی رشته‌های تیراندازی با تیر و کمان به صورت منظم برگزار می‌گردد و اکثر کشورهای عضو در این مسابقات حضور فعال دارند.

در این ورزش بانوان نیز می‌توانند همپای آقایان، مراحل قهرمانی را از نوجوانی تا بزرگسالی طی کنند. این ورزش از معدود ورزش‌هایی است که بانوان می‌توانند با رعایت مسائل شرعی به صورت همزمان در آموزش و مسابقات حضور داشته باشند. سن قهرمانی در این ورزش از نوجوانی شروع و تا سالمندی ادامه دارد. چنانچه در مسابقات المپیک 1960 میلادی یک ورزشکار سوئدی با 65 سال سن به مقام قهرمانی دست یافت.

نکات مهم در تیراندازی با تیر و کمان

به دلیل این تغییرات به هنگام تیراندازی، جهت جلوگیری از عوارض ناشی از آن، ورزشکاران رشته‌ تیراندازی با تیر و کمان جهت داشتن وضعیت مطلوب به هنگام تمرین‌های این ورزش باید شرایطی را دارا باشند و از قبل یک سری آمادگی‌ها را کسب نمایند. در ادامه با ما همراه باشید تا با این آمادگی ها و شرایط آشنا گردید.

انتخاب یک رشته مناسب در تیراندازی با تیر و کمان 

انتخاب یک رشته مناسب، نخستین گام جهت موفقیت در ورزش تیراندازی با تیر و کمان به حساب می‌آید. این رشته باید هم از نظر سن و هم قدرت متناسب با فرد باشد. به این منظور شخص می‌تواند از تجربه‌های مربی‌ها بهره بگیرد و رشته و وسیله‌ای مناسب در ورزش تیراندازی با تیر و کمان را برای خود برگزیند.

مسائل ایمنی در آشنایی با سلاح تیراندازی با تیر و کمان 

جهت موفقیت در ورزش تیراندازی با تیر و کمان، نخست شخص باید سلاح خود را به طور کامل بشناسد و قادر باشد از آن به درستی استفاده نماید. شناخت سلاح می‌تواند در موارد بسیاری به شخص کمک نماید و او را در راه دستیابی به هدف خود هدایت نماید. دانستن مسائل ایمنی و تلاش در رعایت تمامی موارد آن باید به طور کامل انجام گیرد. تیراندازها و مربی‌ها باید به این نکته مهم توجه نمایند، که تیراندازی یکی از شیرین ترین ورزش‌ها به شمار می‌رود. در عین حال نباید با کوتاهی در رعایت مسائل ایمنی سبب بروز صحنه‌های دلخراش در این ورزش گردید.

آموزش مهارت نشانه گیری در تیراندازی با تیر و کمان

از دیگر مهارت‌های مهم برای یک تیراندازی با تیر و کمان خوب و درست، دانستن و یادگیری نشانه گیری است. در این مرحله مربی‌ها باید به شیوه‌های حرفه‌ای و به نحوی عالی، شیوه نشانه گیری را به مبتدیان آموزش دهند و با استفاده از نمودارهای آموزشی، عکس‌ها، پوسترها، فیلم‌های آموزشی و ایجاد تصاویر ذهنی مناسب ورزشکاران تازه کار و مبتدی را در یادگیری هر چه دقیق تر تیراندازی با تیر و کمان راهنمایی نمایند.

آشنایی با وضعیت های تیراندازی با تیر و کمان

وضعیت‌های تیراندازی با تیر و کمان، استانداردهایی دارد، که باید توسط مربی‌ها به تیراندازان آموخته گردد. البته بهره گیری از شیوه‌های ابداعی و دلخواه، اگر از لحاظ قانونی و مقررات منعی نداشته باشد، اختیاری است و مشکلی ندارد. چرا که به کارگیری حالت یکسان در تیر اندازی ممکن است با توجه به خصوصیات فیزیکی فرد تیرانداز نتیجه یکسانی نداشته باشد.

آشنایی با تکنیک‌های ویژه در تیراندازی با تیر و کمان

آشنایی ورزشکاران تیراندازی با تیر و کمان با قوانین و مقررات تیراندازی می‌تواند اعتماد به نفس و قدرت آنان را افزایش دهد و تیراندازان را در مقابله با اتفاق‌های ناگهانی در حین تیراندازی یاری نماید. همین امر ضرورت مطالعه تاکتیک‌های رشته‌های مختلف تیراندازی را مشخص می‌سازد.

آگاهی از علم به روز تیراندازی با تیر و کمان

به روز بودن در رشته تیراندازی با تیر و کمان بسیار مهم است و باید ورزشکاران اطلاعات و دانسته‌های خود را در این رشته در فواصل زمانی کم افزایش دهند و همچنان آماده کسب مهارت‌های بیشتر و به روز باشند. تیراندازانی که سال‌های متوالی و فقط با تکیه به تمرین‌های طاقت فرسا و بدون کسب تجربیات نو، سعی در آماده نگه داشتن خود می‌نمایند، به مرور خسته می‌شوند، در حالی که آنان با قرارگیری در مسیر درست و سازنده می‌توانند به بالاترین درجات تیراندازی دست یابند.

تیراندازی ورزشی آمیخته با هنر، مهارت و دانش بوده و تیرانداز با بهره گیری از این واقعیت مهم، خود را از نظر روحی و جسمی آماده می‌کند. زیرا تازگی و نشاط در ورزش فقط با یادگیری و پیشرفت به دست می‌آید. بنابراین تسلط به علم روز و آگاهی یافتن از تغییرات و نکات مهم در تیراندازی با تیروکمان می‌تواند به موفقیت شخص در این رشته ورزشی بسیار کمک نماید و او را هر روز به سوی هدف خود پیش ببرد.