تپانچه بادی | تمام نکات مهم در تیراندازی با تپانچه بادی

یکی از انواع سلاح در ورزش تیراندازی، تپانچه بادی است که این سلاح به علت هیجان آن طرفداران زیادی دارد. در تیراندازی با تپانچه باید قوانینی رعایت شوند که این قوانین شامل حالت صحیح تیراندازی با تپانچه بادی، فشار ماشه، هماهنگی بین کشیدن ماشه و نشانه روی، عملیات تکمیلی و تنفس درست هستند. هدف تیراندازی با تپانچه را باید با دقت بررسی کنیم و همچنین فاصله تیراندازی تا هدف باید دقیق تعیین شود. در این مقاله می خواهیم تا این قوانین را بیشتر توضیح دهیم و روش های اجرای صحیح آن ها را بیان نماییم.

در سلاح‌های قدیمی‌ تر فشار هوا با یک اهرم تأمین می‌شد که برای هر بار شلیک باید این اهرم را مسلح می‌نمودید، اما در سلاح‌های جدید یک کپسول مخصوص وجود دارد که با هوای خشک با فشار حدود 150 تا 200 بار پر می‌گردد و دیگر احتیاجی نیست برای هر شلیک کلی به خود فشار بیاورید! با تولید اسلحه پیستونی و فنری مجهز، ورزش تیراندازی به طور قابل توجهی تغییر نمود و سلاح‌های جدید با همان دقت و استحکام تفنگ و تپانچه، طراحی شدند.

تاریخچه مسابقات تیراندازی با تپانچه بادی

در مسابقات جهانی فونکس آریزونا (Phoenix - Arizona)، 218 تیرانداز در قالب 49 تیم در رشته تیراندازی با تپانچه بادی شرکت نمودند. نخستین قهرمان این رشته در رقابت مردان کورنل تاروستواری از مجارستان و در رقابت بانوان می جرسالی کارول از آمریکا بود. رشته تیراندازی با تپانچه بادی در تمام مسابقات بین المللی برگزار می‌گردد. پس از مسابقات جهانی 1978 میلادی در کره، هیئت اجرایی فدراسیون جهانی تیراندازی، برگزاری مسابقاتی را در این رشته به طور مجزا در زمانی بین مسابقات جهانی تصویب نمود. ابتدا تعداد تیر در این رشته 40 تیر بود، ولی از سال 1981 میلادی در رقابت مردان این تعداد به 60 تیر افزایش یافت و هم ردیف با رشته های دیگر (از نظر تعداد تیر) قرار گرفت (اگر چه در رقابت زنان تعداد تیر همان 40 تیر باقی ماند)

مقررات عمومی تیراندازی با تپانچه بادی

استفاده از هر نوع تپانچه بادی کالیبر 4.5 (77/0) متراکم شده از باد یا هوا که مغایر با مقررات عمومی نیست، مجاز به حساب می‌آید. در ادامه تعدادی از این مقررات عمومی آورده شده است:

• وزن سلاح همراه با همه قطعات آن نباید بیش از 1500 گرم 31b 5.5oz بیشتر گردد.
• وزن ماشه نباید از 500 گرم 11b 1.5oz کمتر گردد (در مسابقات، وزن ماشه را مورد آزمون قرار می‌دهند).
• هیچ قسمتی از قبضه نباید دور دست بپیچد (بر عکس تپانچه آزاد و تپانچه آتش سریع).
• زاویه قبضه و قسمتی که دست بر روی آن قرار دارد، نباید کمتر از 90 درجه باشد.
• گودی آن قسمت از تپانچه که بین شست و انگشت سبابه قرار می‌گیرد، نباید بیشتر از 30 میلی متر باشد.
• ابعاد سلاح از نظر طول، ارتفاع و عرض باید به صورتی باشد، که در درون جعبه ای به ابعاد 50*200*420 سانتی متر مکعب، جای گیرد.

طرز کار با تپانچه بادی

نیروی محرکه تپانچه بادی با تپانچه‌های مورد استفاده در مسابقات ISSF تفاوت دارد. مکانیسم سلاح به گونه‌ای طراحی شده است که هوای متراکم شده با گاز، ساچمه را حرکت می‌دهد. به همین دلیل بر سرعت ساچمه به هنگام خروج از لوله سلاح، تأثیر می‌گذارد. شتاب خروجی ساچمه در سلاح بادی بسیار کندتر از سلاح های گرم است و به همین دلیل برای جبران چنین محدودیتی تکنیک های خاصی را باید به کار گرفت. در صورت عدم بهره گیری از این تکنیک ها، چندان موفق نخواهید بود.

تیراندازی با تپانچه بادی و حالت صحیح تیراندازی

در حالت صحیح تیراندازی با تپانچه بادی باید مواردی را رعایت کرد. برای شروع، تیرانداز در فاصله 22 سانتی متری خط تیراندازی می ایستد و سپس کمی به سمت چپ می چرخد، در حالتی که بتواند هدف را بدون احساس فشار به ماهیچه‌های گردن به راحتی ببیند.  پس از آن هر دو دست را با موازات هم در جلوی بدن و معده قرار می‌دهد و تلاش می‌کند تا راحت ترین و بهترین تعادل بدن را احساس کند.

زمانی که این وضعیت به وجود آمد بازوی راست را در جهت هدف بلند می کند و دست چپ خود را روی کمربند قرار می دهد و یا در داخل جیب شلوار خود محکم می‌کند. بعد از چند ثانیه سر خود را به سمت هدف می‌چرخاند و چشم هایش را باز می‌کند تا زمانی که هدف را در دست نشانه روی بین شست و انگشت ماشه خود ببیند که در این صورت هدف و خال سیاه می بایست در داخل دایره تشکیل شده باشد.

در مواردی که انحراف جزئی به اطراف هدف وجود دارد، پای چپ در خلاف جهت حرکت داده شده و برای مثال اگر دست در سمت راست قرار گیرد، پای چپ بایستی به چپ حرکت داده شود و وقتی که دست در سمت چپ هدف قرار می‌گیرد در جهت خلاف حرکت داده می شود. وقتی این حرکت به طور صحیح اجرا شد می‌بایست بدون تغییر دادن بدن و وضعیت، فرد تیرانداز تپانچه بادی را به دست گیرد و بیش از 15 بار این حرکت را انجام دهد تا در بدنش این وضعیت قالب شود.

بهترین حالتی که یک تیرانداز در تیراندازی با تپانچه بادی می تواند داشته باشد، حالتی است که تیرانداز تپانچه بادی راحت باشد. البته قوانینی برای آن وجود دارد که می توان به اینکه فاصله بین دو پا می بایست به اندازه پهنای شانه ها باشد و بدون هرگونه فشاری می بایست به سمت بیرون جایگزین شود، اشاره نمود.

در این حالت بایستی لگن پای راست به سمت تیررس هدف باشد و پاها در دو طرف به گونه ای هستند که خط تیراندازی از وسط هر دو پا یا با زاویه 20 درجه به سمت داخل عبور می کند وزن بدن تیرانداز تپانچه بادی در وسط پاها یا کمی به سمت پاشنه ها باشد.

حالت تیرانداز در تیراندازی با تپانچه بادی

بالا تنه کمی به سمت عقب خم می شود، لگن راست کمی به سمت جلو در جهت هدف یا کمی به سمت چپ می چرخد در این حالت وزن بدن به طور مناسبی روی هر دو پا قرار می گیرد و مفاصل تقریباً محکم هستند. مرکز ثقل بدن بین پاها یا کمی به پای چپ نزدیک است که در این حالت، بدن تیرانداز تپانچه بادی در یک زمان می تواند تنها گروه های ماهیچه ای را بدون مصرف انرژی حفظ کند و می تواند در جلسات طولانی، بدن خستگی تمرین را تحمل کند.

حالت دست راست تیرانداز در تیراندازی با تپانچه بادی

در تیراندازی با تپانچه بادی باید بازوی دست راست به صورت کامل کشیده شده باشد که از دلایل کشیده بودن دست راست می توان به مساوی شدن فاصله بین چشم و هدف، آرنج و وضعیت فوقانی بازو و شانه اشاره نمود که یک واحد فشرده با اتصال قوی را می سازد تا کنترل بهتری را در حرکت اسلحه بدهند، بازوی کشیده بهتر چرخش را ایجاد می کند و وضعیت با ثبات را بیشتر می کنند و در آخر بازوی راست در خطی که از شانه ها عبور می کند می گذرد یا کمی به سمت چپ تمایل داشته باشد.

موارد مهم برای درست نگه داشتن تپانچه بادی

• مورد اول: فضای بین شست و انگشت نشانه، پشت سلاح و زیر حافظه ماشه است.
• مورد دوم: قسمت پائین دست، نزدیک مچ (قسمت کناره داخلی دست) بالاتر از قسمت نگه داشتن سلاح قرار می گیرد.
• مورد سوم: بالای وسط مفصل انگشت وسط درست زیر سیستم حافظه ماشه قرار می گیرد هنگامی که این چهار نکته در جایگیری دست در گرفتن سلاح مدنظر باشند، مثلثی را در نگه داشتن تپانچه بر اساس دستورات فیزیکی ایجاد می کند و در نتیجه فعالیت ماهیچه ای کمتر می شود و انرژی کمتری  مصرف می شود و حرکات تپانچه کمتر می شود.
• مورد چهارم: انگشت کوچک، حلقه و وسط در اطراف سلاح با یک فشار نرم قرار گرفته و همیشه ثابت است و انگشت ماشه بایستی بدون هیچ تماسی در گرفتن سلاح آزاد قرار بگیرد.

تنها در این وضعیت است که شرایط مطلوب برای فعالیت صحیح انگشت ماشه و چکاندن صحیح ماشه وجود دارد ولی در غیر این صورت اگر انگشت ماشه در نگه داشتن سلاح دخالت داده شود هر تلاشی در جهت کشیدن ماشه باعث حرکت تپانچه در هنگام شلیک خواهد شد و ثبات کاهش پیدا می کند.

نکات حالت گیری در تیراندازی با تپانچه بادی

تیراندازی با تپانچه بادی باید در مدت زمان محدود و مشخصی انجام گیرد، در نتیجه تپانچه بادی باید به طور راحت و به دور از هر گونه فشار و کشیدگی به دست گرفته شود تا از هر گونه خستگی و ناپایداری در حالت گیری جلوگیری به عمل آید. همواره تلاش نمایید حالت گیری یکنواختی داشته باشید، چرا که حالت گیری شما هنگام تعویض کارت هدف، به هم خواهد خورد.

این امکان وجود ندارد که بتوانید سلاح خود را کاملا ثابت و بی حرکت در دستان خود نگه دارید، بنابراین به منظور هدف گیری درست و به هدف زدن بهتر است از روش لحظه‌ای برای شلیک استفاده نمایید. البته برای اینکه تیر بهتر به هدف بخورد، به زمان بیشتری احتیاج دارید تا به طور صحیح و دقیق نشانه گیری نمایید و ماشه را بچکانید. در نتیجه، چنین زمانی سلاح در محدوده هدف حرکت خواهد نمود. این حرکت باید در فضایی پایین تر از هدف انجام گیرد که اصلاح آن را فضای هدف گیری می‌نامیم.

جهت یافتن فضای هدف گیری تیرانداز باید نقطه‌ای را در زیر سیاهی هدف و یک فاصله پهن و سفید بین عناصر دید و لبه پایینی سیاهی در نظر بگیرد.

با کسب مهارت‌های بیشتر در تیراندازی با تپانچه بادی، حرکت سلاح هم کمتر می‌گردد و در نتیجه فضای هدف گیری (محدوده حرکت سلاح) هم با کاهش حرکت سلاح به تدریج کمتر خواهد شد. توجه به عناصر دید و تطبیق میزان فواصل صحیح آن ها شما را تا حد زیادی در یک شلیک خوب به هنگام تیراندازی با تپانچه بادی کمک می‌÷نماید.

تیراندازی با تپانچه بادی و کشیدن ماشه

در کشیدن ماشه تپانچه بادی می‌بایست چند قانون ساده ولی اساسی را رعایت کرد و همچنین کشیدن ماشه اسلحه می‌بایست بسیار راحت و بدون ایجاد هر نوع حرکت و ایجاد لرزش در اسلحه انجام شود. در غیر این صورت هر حرکت کوچکی که بر اثر کشیدن ماشه در اسلحه ایجاد شود باعث ایجاد نتایج بدی خواهد شد که برای این کار لازم است تا مراحل زیر را به دقت اجرا کنید.

1.  بر روی ماشه می‌بایست اولین مفصل انگشت ماشه قرار داده شود، چون حساس‌ترین قسمت انگشت است و مرکز انگشت در قسمت وسط پاشنه ماشه یا زاویه 90 درجه در طول محور قرار گیرد که متاسفانه بسیاری از تیراندازان با تپانچه بادی در این قسمت تیراندازی راه اشتباهی می‌روند.
2.  وقتی وارد ناحیه نشانه می‌شوید می‌بایست سعی کنید تا حرکات روی سلاح به طور کامل کم شود و به هیچ عنوان فراموش نکنید که روی خلاصی اول و کشیدن ماشه به طور اتفاقی کار کنید و حرکات سریع را روی تپانچه در لحظه شلیک انجام دهید.

تیراندازی با تپانچه بادی و هماهنگی بین شلیک و نشانه روی

برای هماهنگی بین شلیک و نشانه روی دو مورد اصلی وجود دارد که مورد اول جایی است که اسلحه روی خال سیاه قرار می‌گیرد. مورد دوم هم جایی است که عناصر نشانه، روی هدف قرار می‌گیرد و سپس به آرامی هر چه تمام‌تر به محدوده نشانه روی نهایی وارد شود.

برای راحت تر فهمیدن و آسان‌تر شدن موضوع تکنیک اول را T1 و تکنیک دوم را T2 می نامیم. هنگامی که وارد نشانه روی اصلی و نهایی می شویم، ابتدا تیرانداز تپانچه بادی خلاصی اول ماشه را می گیرد که در تکنیک T1 بالای سیاهی هدف و یا همان خال سیاه قرار دارد و بایستی نشانه روی نهایی در پایین آن باشد و لازم است بدانید در تکنیک T2 نزدیک به ناحیه نهایی هستیم و اسلحه بایستی کمی به سمت بالا برده شود.

تکنیک نشانه روی چیست و روش‌های صحیح آن

بعضی مواقع می‌شنوید که برای تیراندازی خوب یک چشم خوب نیازمند است، اما اگر فردی به مرحله مسابقات بین المللی برود شگفت زده می‌شود. چون اکثر تیراندازان عینک دارند. برای یک تیراندازی خوب تکنیک صحیح نشانه روی و دیدن واضح لازم است. در ادامه این نکات در ذیل آورده شده اند:

1. نشانه روی باید در فضای نزدیک هدف باشد خط بالای نشانه روی بایستی در خط افقی (در یک سطح) یا خط بالای نزدیک هدف باشد و هر دو سمت نشانه روی بایستی در سطح مساوی نزدیک هدف قرار گیرند.
2. عناصر دید باید درست در قسمت پایین سیاهی و در راستای هدف باشند، طوری که بین هدف و سیاهی یک فضای آزاد (یک خط) باشد. نقطه هدف گیری بایستی تقریبا در حلقه پنج باشد و این فضای آزاد لازم است چون تنها راهی است که می‌توان روند نشانه روی را تصحیح کرد.
3. تمرکز چشم ها همیشه روی نشانه روی جلو باشد برای آنکه بیشترین حرکات اسلحه را می توان تشخیص داد و بسیاری از تیراندازان با تمرکز روی هدف دچار اشتباه می شوند به گونه ای که می خواهند حرکات سلاح را کنترل کنند ولی موقعیت مناسبی ندارند.

تیراندازی با تپانچه بادی و عملیات تکمیلی

برای اجرای عملیات تکمیلی باید بدون شلیک پس از تیراندازی اسلحه را بگذارید و به مدت 2 تا 3 ثانیه تمرکز کنید و به این طریق تست ذهنی تیراندازی با تپانچه بادی را با تعادل انرژی مثبت ایجاد کنید. تیراندازی تپانچه بادی بدون تمرکز و عملیات تکمیلی امکان پذیر نیست. همچنین این کار برای سیستم عصبی عضلانی و هوشیاری مغز لازم است و تجربه بازخورد داشته است.

تیراندازی با تپانچه بادی و تنفس

در انجام تمامی مراحل تیراندازی با تپانچه بادی باید تنفستان را تنظیم نمایید، زیرا تنفس با حرکت ریتمیک سیستم قفسه سینه، شکم و شانه مرتبط است و در نتیجه با حرکات اسلحه روند شلیک تخت تأثیر خواهد بود. بنابراین لازم است که تنفس را در طول شلیک متوقف کرده و روند فیزیولوژیک را تشخیص دهید زیرا با گردش خون، توزیع اکسیژن و دی اکسید کربن، متابولیسم و عملکرد سیستم مرکزی اعصاب مرتبط است و همه این عوامل برای تصحیح عملکرد بدن لازم است.

تنفس نقش مهمی در سیکل‌های کوتاه و بلند در تیراندازی با تپانچه بادی دارد. تکنیک تنفس غلط می‌تواند اثر منفی روی شرایط کلی تیرانداز داشته باشد و باعث نتیجه بد تیراندازی با تپانچه بادی شود.

تجهیزات مورد نیاز در تیراندازی با تپانچه بادی

در رشته تیراندازی با تپانچه بادی استفاده از تجهیزات ویژه این رشته از جمله لباس، کفش، گوشی، عینک، کلاه و... بسیار مهم است و باید استفاده از این تجهیزات را به هنگام تیراندازی جدی بگیرید. به همراه داشتن این وسایل به هنگام انجام ورزش تیراندازی با تپانچه بادی بسیار مفید و تقریبا می توان گفت که بدون آن تیراندازی بسیار دشوار خواهد گشت.

تیراندازی با تپانچه بادی هم مانند سایر انواع ورزش تیراندازی بسیار جذاب و هیجان انگیز است و در عین حال نیازمند یادگیری تکنیک ها و مهارت های خاص خود است. و همچنین یک تیرانداز باید به هنگام شرکت در مسابقات تیراندازی با تپانچه بادی، خود را ملزم به رعایت مقررات عمومی آن  بداند. تکنیک، حالت گیری، نشانه روی، فضای هدف گیری، تجهیزات مورد نیاز در تیراندازی با تپانچه بادی به صورت مختصر در مقاله فوق اشاره گشت. حال که یک نگرش کلی از این ورزش مهیج به دست آورده اید، می‌توانید به صورت جدی در مورد انجام آن و یا علاقه خود به آن تصمیم گیری نمایید.