تیراندازی تراپ | تاریخچه تراپ شوتینگ یا تراپ زنی

ورزش تیراندازی شاخه‌های گوناگونی دارد، که یکی از این رشته‌ها تیراندازی به اهداف پروازی، با نام تیراندازی تراپ یا تراپ زنی (Trap Shooting) است. در اواخر قرن نوزدهم، دیسک‌های سفالی جایگزین پرندگان و موجودات زنده در این رشته ورزشی شد. تراپ شوتینگ از آن زمان جدا از آموزش برای تیراندازی، جذابیت خاصی پیدا کرد. از سال 1900 نیز همراه با محدودت‌هایی در بازی‌های المپیک گنجانده شد.

ورزش تیراندازی تراپ (Trap Shooting)

رشته تیراندازی تراپ یکی از رشته‌های بسیار مهیج است که در همه شاخه‌های آن، ورزشکاران با تفنگ‌های ساچمه‌ای یا شات گان‌های (Shoguns) خود به یک دیسک پرتاب شده در هوا (تراپ)، شلیک می‌نمایند. این دیسک‌ها اندازه‌های گوناگونی دارند و شکل آن‌ها شبیه دیسک فریزبی و حرکت آن هم به صورت قوسی شکل و زیبا همچون پرواز یک پرنده است. دیسک‌ها جنس‌های گوناگون و متفاوتی دارند و به نحوی طراحی شده‌اند که در اثر ضربه بشکنند، اما گاهی پیش می‌آید که نمی‌شکنند. کبوترهای گلی (Clay Targets) یا همان تراپ (Trap) به صورت اختصاری پرنده نامیده می‌شوند. 

در تیراندازی تراپ یا تراپ زنی مکانی برای پرتاب تراپ مشخص می‌شود و ماشین پرتاب تراپ در داخل محفظه ای قرار می‌گیرد که به آن تراپ انداز گفته می‌شود. تراپ انداز، تراپ یا پرنده را در یک الگوی تصادفی پرتاب کرده و این فضا در زاویه ای 44 درجه قوس افقی محدود شده است. تراپ‌ها در زوایای 22 درجه در هر سمت چپ و راست ماشین تراپ انداز، سرعتی حدود 76 کیلومتر بر ساعت (km/h) یا 47 مایل بر ساعت و ارتفاعی در حدود 46 متر یا 50 یارد (قبل از برخورد با زمین) دارند.

حالت‌های عموم ورزش تیراندازی تراپ یا تراپ زنی

• تیراندازی تراپ یا تراپ زنی تنها (Singles): در تراپ زنی سینگلز یا تکی، هر دفعه یک تراپ به هوا پرتاب می‌شود. ورزشکاران باید از فاصله حدود 16 یاردی (15متری) به آن شلیک نمایند. در این حالت تا تیر انداز شلیک کند پرنده 15 تا 25 یارد (23 تا 14 متری) دور می‌شود. یعنی به هنگام شلیک تیرانداز، تراپ 31-41 یارد (28 تا 37 متر) از او فاصله دارد.
• تیراندازی تراپ یا تراپ زنی هندی کپ (Handicap): این نوع از تیراندازی تراپ یا تراپ زنی همانند تراپ زنی تنها می‌باشد، با این تفاوت که شلیک از فاصله دورتری و در حدود 17 تا 19یاردی (15 تا 17 متری) انجام می‌گیرد.
• تیراندازی تراپ یا تراپ زنی دوتایی (Doubles): در این  حالت همه موارد تیراندازی تراپ یا تراپ زنی تنها به صورت دو نفره انجام می‌شود.

تاریخچه جهانی تیراندازی تراپ 

تراپ زنی برای نخستین بار در کشور انگلستان و در حدود سال‌های 1700 میلادی برای بار نخست به وجود آمد. نخست در ورزش تیراندازی تراپ، به کبوتران زنده آزاد شده از قفس، شلیک می‌شد. نام تراپ به معنی تله هم از همان زمان‌ها باقی مانده است. در حال حاضر هم به دستگاه‌های پرتاب دیسک یا بشقاب در رشته تیراندازی تراپ، تراپ انداز گفته می‌شود. در سال 1800میلادی ورزش تیراندازی تراپ به طور تقریبی با همین خصوصیات در کشور آمریکا آغاز شد.

اولین باشگاه رسمی در سال 1831 در شهر سینسیناتی (Cincinnati) ایالت اوهایو (Ohio) تأسیس شد و به طور هم زمان تیراندازی تراپ یا تراپ زنی در کشور انگلستان هم به فعالیت خود ادامه می‌داد. رشته تیراندازی تراپ از سال 1900 وارد بازی‌های المپیک شد. رشته‌های تیراندازی به اهداف پروازی شامل تراپ (Trap Shooting)، تراپ دوتایی (Double trap) و اسکیت (Skeet Shooting) می‌باشد. در رشته‌های تیراندازی به اهداف پروازی سالانه 4 مسابقه کاپ جهانی، 1 مسابقه قهرمانی جهان و یک مسابقه قهرمان قهرمانان برگزار می‌گردد.

تاریخچه تیراندازی تراپ در ایران

یکی از اولین و مجهزترین میادین تیراندازی به اهداف پروازی یا تیراندازی تراپ آسیا برای برگزاری بازی‌های آسیایی تهران در مجموعه ورزشی انقلاب ساخته شد. این میدان تا سال 1360 فعال بود و در این سال رئیس وقت سازمان تربیت بدنی زمین آن را واگذار کرد. فعالیت در ورزش تیراندازی به اهداف پروازی تا سال 1379 تعطیل شد. باشگاه مهام در سال 1379 به همت سازمان صنایع دفاع تأسیس گردید.

تیراندازان ایرانی از وقتی (1986 تا 2010) که روش کسب سهمیه المپیک اجرایی شده است، تاکنون موفق به کسب سهمیه المپیک نگشته‌اند. تاکنون بهترین نتیجه، عنوان چهارمی در بازی‌های آسیایی دوحه 2006 قطر است و برای نخستین بار یک تیرانداز ایرانی به عنوان نماینده‌ قاره آسیا از سوی شورای المپیک آسیا برای مسابقات آسیا-آفریقا نامزد شد.

تجهیرات تیراندازی تراپ 

1. تفنگ بدون خان (Groove) ساچمه زنی کوچک تر از گیج 12 برای تراپ (Trap) یا اسکیت (Skeet)
2. دستگاه‌های پرتاب کننده هدف یا تراپ ( دستگاه‌های تراپ انداز)
3.  بشقابک‌ها یا دیسکت‌های پرتابی (تراپ یا پرنده یا کبوتر گلی)
4. فشنگ ساچمه‌ای گیج 12_ 24 گرمی از انواع نمره 5/7 برای تراپ (Trap) و نمره 5/9 برای اسکیت (Skeet)

نکاتی مهم در مورد انتخاب زمین تیراندازی تراپ

• نکته اول: ورزشی مانند تیراندازی بر اساس رؤیت هدف شکل می‌گیرد و زمین‌های تیراندازی باید در نیم کره شمالی و رو به شمال ساخته گردند.
• نکته دوم: زمینی که برای تیراندازی انتخاب می‌گردد، باید به نحوی باشد که شلیک فشنگ‌ها برای انسان و جانوران خطری ایجاد نکند.
• نکته سوم: این ورزش در هوای آزاد انجام می‌گیرد. انتخاب زمین در مکان‌هایی که دارای شرایط جوی متغیر و یا بادخیزی شدید می‌باشند، استفاده از آن را محدود می‌سازد.

تیراندازی تراپ در گذشته با اهداف شکار و یا سرگرمی به صورت شلیک گلوله به پرنده‌های زنده انجام می‌شده است، اما در حال حاضر با پیشرفت علم و تکنولوژی و به قصد حفاظت از پرندگان، تراپ‌ها یا بشقابک‌ها جای پرندگان را گرفته‌اند و به جهت به حرکت در آوردن آنان نیز از دستگاه تراپ انداز در زمین‌هایی با ویژگی‌های مشخص فوق، بهره گیری می‌گردد. ورزش تیراندازی تراپ به علت نداشتن آسیبی برای پرندگان و در عین حال شبیه سازی تراپ‌ها با پرنده‌های در حال پرواز، از قدیم الایام همچنان جذابیت خود را حتی بیشتر از قبل حفظ نموده است و هر روزه به طرفداران آن افزوده می‌گردد. خود ورزشکاران تیراندازی تراپ هم باید به منظور حفاظت از خود طبق اصول ایمنی تیراندازی از لوازم و تجهیزات خاص آن استفاده نمایند.