هر آنچه درباره سفر به اردبیل باید بدانیم

معرفی استان اردبیل

استان اردبیل یکی از استان های ایران است که در شمال غربی ایران قرار گرفته و با کشور جمهوری آذربایجان همسایه می باشد. بر اساس آخرین سرشماری کشور جمعیت استان اردبیل حدود 1 میلیون و دویست و پنجاه هزار نفر بوده است. اردبیل اولین شهری بود که در ایران به لوله کشی آب مجهز شد و این اتفاق در زمان صفویان بوده است. هر سال 4 مرداد همزمان با تاسیس سلسله صفویه ، روز ملی اردبیل را گرامی می دارند و در تقویم تاریخ فرهنگ ایران نیز ثبت شده است. 

جغرافیای اردبیل

مساحت استان اردبیل حدود 1 درصد کل مساحت ایران است یعنی حدود 18000 کیلومتر مربع که شامل 11 شهرستان و 21 شهر است. استان اردبیل از سال 1372 به بعد از استان آذربایجان شرقی جدا شد و یک استان مستقل گردید. شهرستان های استان اردبیل شامل شهر اردبیل ، مشگین شهر ، خلخال ، نمین ، گرمی ، بیله سوار ، نیر ، کوثر ، سرعین ، اصلاندوز ، پارس آباد است که پرجمعیت ترین شهر استان اردبیل شهر اردبیل است که مرکز استان می باشد. 

استان اردبیل از شمال با جمهوری آذربایجان همسایه است و از جنوب با استان زنجان و از سمت شرق با استان گیلان و از سمت غرب با استان آذربایجان شرقی همسایه می باشد. علت اینکه استان اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شد درخواست زیاد مردم اردبیل بود. 

آب و هوای استان اردبیل

آب و هوای استان اردبیل در فصل های تابستان و بهار بسیار عالی و مطبوع است ولی در نیمه دوم سال یعنی پاییز و زمستان به شدت سرد و برفی است. بهترین فصل سفر به استان اردبیل فصل بهار و تابستان است که آبگرم های شهر سرعین بهترین موقعیت برای استفاده در این فصل ها را دارند. 

تاریخ اردبیل

یکی از جذاب ترین قسمت ها در مورد استان اردبیل ، قدمت آن است. واژه اردبیل از دو کلمه آرتا به معنی مقدس و ویل به معنی شهر است که در کنار هم واژه شهر مقدس را ساخته که از زبان اوستایی گرفته شده است. اردبیل دارای آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری زیادی است. بر اساس پیشینه های تاریخی در اردبیل می توان گفت منطقه مرادلو در اردبیل دارای 40 هزار سال تاریخ است که شامل تخته سنگ با نقوش صخره ای است و از روی آن و مطالعه درمورد آن می توان به نحوه زندگی بشر در این منطقه رسید. 

حیات در دوران مفرغ در اردبیل وجود داشته است که در حفاری های صورت گرفته در استان اردبیل ثابت شده است. آثار باستانی مثل خنجرهای قدیمی ، تیرها و سرنیزه های باستانی ، شمشیرهای مسی و زه و کمان و تیردان مسی و ... تاریخ سه هزار ساله قبل از میلاد را برای ما نشان می دهد. 

فرهنگ و آیین مردم اردبیل

مردم اردبیل و ساکنان این استان اکثرا به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند و در برخی از روستاهای نمین زبان تالشی نیز رواج دارد. در شهرستان خلخال نیز اقوام تات سکونت دارند که به زبان تاتی سخن می گویند. ولی در کل استان اردبیل را با زبان و گویش ترکی آذربایجانی می شناسند و هنگام سفر به اردبیل می توانید لهجه ترکی را با لهجه ترکی مردم تبریز مقایسه کنید و ببینید که خیلی هم شباهت به هم ندارند و در واقع با لهجه های متفاوت صحبت می کنند. گونه های زبانی در استان اردبیل دارای تنوع زیادی است و مردم استان اردبیل از ترکی آذربایجانی ، زبان تاتی ، تالشی برای ارتباط با یکدیگر استفاده می کنند.

فرودگاه بین المللی اردبیل

فرودگاه بین المللی اردبیل در سال تعداد زیادی پرواز دارد و مسافران زیادی را در شمال غرب ایران جابجا می کند. فرودگاه بین المللی اردبیل به شهر مشهد و تهران و برخی شهرهای کشورهای اطراف پرواز دارد و تنها فرودگاه استان اردبیل است که در شرق اردبیل واقع شده است. پروازهای فرودگاه اردبیل محدود است و در مسیرهای پروازی روزهای خاصی در هفته پرواز دارد و در بقیه روزها پروازی برای مسافران نیست. برای مثال در مسیر مشهد به اردبیل و اردبیل به مشهد تنها دو روز در هفته پرواز وجود دارد. 

راه آهن اردبیل

یکی از مطالبات مردم استان اردبیل راه اندازی ایستگاه و خطوط راه آهن بوده است و با پیگیری مسئولین این پروژه در حال فعالیت است. زیرساخت های راه آهن اردبیل پیشرفت فیزیکی خوبی داشته و مسیری ریلی 175 کیلومتری آن در حال اتمام است. راه آهن میانه - اردبیل در منطقه کوهستانی اردبیل واقع شه است و دارای 8 ایستگاه مسافری و باری است که شامل ایستگاه های سبز ، اردبیل ، فیروزآباد ، گنجگاه و مهماندوست است. از راه آهن اردبیل به کشورهای همسایه مثل جمهوری آذربایجان خط ریلی وجود دارد. 

جاده های اردبیل

یکی از مسیرهای جاده ای زیبا در ایران مسیر اسالم به خلخال در استان اردبیل واقع شده است. مردم ایران که قصد سفر به استان های شمالی ایران و اردبیل را دارند یکی از جاذبه هایی که به دنبال آن هستند جاده های زیبا و سرسبز است که برای توقف و عکاسی بسیار محیط زیبایی است. جاذه های استان اردبیل به صورت کوهستانی است که در بیشتر مسیرها سرسبز و جنگلی است و کمتر پیش می آید که از درخت و سرسبزی خبری نباشد. 

گردشگری استان اردبیل

در استان اردبیل در فصل های مختلف سال برای جذب گردشگر جاذبه های متفاوتی وجود دارد. برای گردشگرانی که به دنبال آسایش و آرامش هستند بهترین فصل سال بهار یعنی فروردین و اردیبهشت تا ابتدای پاییز می باشد. برای کسانی که به دنبال سفرهای هیجان انگیز و اسکی و سفر در سرما و کوهستان هستند دی و بهمن است ولی از نظر شرایط آسایشی در فصل زمستان به شدت سفر سختی خواهید داشت. 

تورهای سفر به اردبیل در فصل های بهار و تابستان بسیار پر رونق است و یکی از محبوب ترین مقصدهای گردشگری ایرانیان به این منطقه است. منطقه ای سبز و کوهستانی با چشمه های آب معدنی بسیار که خواص درمانی دارد و فضایی که در آن احساس ناب روستایی و سنتی ایرانی دارد و مردم مهمان نواز اردبیل که برای پذیرایی میهمانان همیشه آماده هستند از جذابیت های سفر به اردبیل است. تورهای گردشگری اردبیل هر ساله از شهرهای مختلف مخصوصا از شهرهای بزرگ مثل تهران و مشهد و شیراز به سمت اردبیل در حرکت هستند و صنعت توریسم استان اردبیل را رونق بخشیده اند. 

جاذبه های گردشگری استان اردبیل

آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی که به دوران صفویان برمیگردد جزو آثار باستانی مشهور ایران است. آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی در سال 765 هجری ساخته شده که شامل گورهای شاهان صفوی و وابستگان آنها بوده است. این بنا شامل مسجد جنت سرا و حرم خانه و چینی خانه و آرامگاه شاه اسماعیل صفوی است. آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی ثبت یونسکو شده است. 

بقعه سید امین الدین جبراییل که نماد معماری ایرانی اسلامی است در زمان صفویان ساخته شده است که دارای تزئینات فوق العاده در داخل این بنا است. آرامگاه سید امین الله جبراییل در روستای کلخوران در نزدیکی اردبیل قرار دارد. در روستای گلخوران به این آرامگاه ، گلخوران شیخ می گویند. آرامگاه سید امین الله جبراییل دارای فرش ها و پرده های نفیس بوده که متاسفانه در حال حاضر نابود شده است و اثری از آنها نیست. 

کلیسای مریم مقدس اردبیل در سال 1876 میلادی ساخته شده است که توسط خانواده گالوست میرزایان و هزینه آنها بوده است. از سال 1944 میلادی به بعد به دلیل مهاجرت ارامنه به تهران و تبریز دیگر در این کلیسا مراسم مذهبی برگزار نشده است و بخش زیادی از کلیسا مثل حمام و مدرسه از بین رفته است. کلیسای مریم مقدس بعد از بازسازی تبدیل به زورخانه شده است. 

موزه مردم شناسی اردبیل که مربوط به دوران صفویه است در میدان عالی قاپو اردبیل است . در ابتدا حمام آقانقی بوده است که در دهه 1380 شمسی تبدیل به موزه مردم شناسی اردبیل شده است و با ساخت مجسمه هایی در شکل ها و حرفه های مختلف فرهنگ و سنت مردم اردبیل را برای نسل جدید یا مردمی که به اردبیل سفر می کنند بازگو می کند. نام دیگر این موزه ، حمام ظهیرالاسلام است. 

دریاچه شورابیل که در نزدیکی شهر اردبیل است حدود 120 هکتار مساحت دارد و از آب دریاچه شورابیل برای کشاورزی و پرورش ماهی استفاده می شود. شهرک های مختلفی در کنار این دریاچه ساخته شده است که می توان به شهرک کوثر و شهرک مهر و شهرک راه و ترابری ، شهرک دادگستری و شهرک ولیعصر اشاره کرد.  دانشگاه محقق اردبیلی و دانشگاه پیام نور اردبیل و دانشگاه علوم پزشکی اردبیل و نمایشگاه بین المللی اردبیل در حاشیه دریاچه شورابیل ساخته شده اند. 

کاروانسرای شاه عباسی اردبیل در استان اردبیل و در 10 کیلومتری شهرستان نیر است. کاروانسرای شاه عباسی به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده است که برای استراحت و اتراق مسافران و چهارپایان آنها بوده است. کاروانسرای شاه عباسی با توجه به شرایط اقلیمی استان اردبیل ساخته شده است که از ورود برف و بوران و سرما به داخل جلوگیری می کند. 

مقبره شیخ حیدر که در مرکز شهر اردبیل است یک قبرستان قدیمی است که به پدر شاه اسماعیل یعنی شیخ حیدر منسوب است که در گذشته اهالی مشگین شهر ، مردگان خود را در آن دفن می کرده اند. قدمت این بنا به سال 731 قمری برمیگردد یعنی زمانی که ابوسعید بهادرخان آخرین حکمران سلسله مغول در ایران حکومت می کرده است.

جنگل فندقلوی نمین اردبیل که در نزدیکی روستای خانقاه سفلی است با شهر اردبیل 25 کیلومتر فاصله دارد. جاذبه های طبیعی منطقه و جنگل ها و مراتع زیبا برای توسعه گردشگری این منطقه و صنعت اکوتوریسم بسیار عالی است. در این نزدیکی تله کابین حیران نیز ساخته شده است که از جنگل فندقلو شروع می شود. درختان تمشک و ازگیل و توت فرنگی و گوجه سبز و فندق و سیب وحشی در این جنگل به وفور یافت می شود. 8 راس مارال در سال 1389 در جنگل های فندقلو رها شده اند و تحت حمایت محیط زیست تولید مثل می کنند . 

پیست اسکی روی چمن جنگل فندقلوی نمین اردبیل در 25 کیلومتری شهر اردبیل است که در منطقه ای کوهستانی ساخته شده و آب و هوای آن در تابستان بسیار عالی و ملایم است. جاذبه های گردشگری منطقه فندقلو زیاد است. پیست اسکی روی چمن و چنگل زیبا و مراتع گسترده و تله کابین فندقلو از جذابیت های گردشگری و اکوتوریسم در این منطقه و استان اردبیل است.

ژئوپارک دربند مشکول شهرستان کوثر اردبیل که روستایی تاریخی است و مردم آن بسیار به اسلام و مسائل دینی پایبند و دارای مذهب شیعه هستند و به زبان ترکی سخت می گویند و شغل اکثر آنها کشاورزی و دامداری است. ژئوپارک دربند مشکول که به منطقه شکار ممنوع نیز شهرت دارد در مرز قزل اوزن در جنوب استان اردبیل قرار دارد. گونه های مختلف جانوری در این منطقه زیست می کنند که از جمله آنها می توان به عقاب شاهی ، خرس قهوه ای ، گاو ، بز ، گرگ ، روباه ، گراز وحشی ، خوک ، گربه وحشی و ... است که در ارتفاعات زندگی می کنند.

دریاچه نئور که در میان استان گیلان و استان اردبیل است و ریشه نام نئور از زبان مغولی می آیند و در زبان ترکی نیز به معنی دریاچه کوچکی است که هیچ رودی به آن نمی ریزد. دریاچه نئور در 48 کیلومتری اردبیل در سمت جنوب شرقی و اطراف خلخال است . ماهی گیری در این دریاچه برای مردم یکی از تفریحات است که برای صید ماهی قزل آلای رنگین کمان می آیند. بخاطر یخ زدن دریاچه نئور در زمستان قبل از شروع فصل زمستان ، ماهی های این دریاچه جمع آوری می شوند و در استخرهای پرورش ماهی رها می شوند و دوباره در اوایل بهار به دریاچه نئور بازگردانده می شوند. 

آثار صخره ای ویند در روستای ویند در شهرستان اردبیل است که به دوره های تاریخی پس از اسلام تعلق دارد. آثار صخره ای ویند اردبیل در سال 1379 ثبت آثار ملی ایران شده است. 

سنگ نبشه ساسانی در نزدیکی مشگین شهر در استان اردبیل قرار دارد که یک تخته سنگ رسوبی است که روی یکی از دره های خیاو چای است. نوشته های این سنگ نبشته به خط پهلوی ساسانی است که متن کتیبه شامل تاریخ بنای قلعه و نام سازنده آن و وصیت ها و اندرزهای بزرگان و فرمانروایان است که دوستون و 15 سطر دارد. نخستین کتیبه پهلوی که در آذربایجان کشف شده است همین سنگ نبشه ساسانی است. 

مسجد جمعه اردبیل که در بالای تپه ای در گورستانی ساخته شده است در قسمت شمال شرقی اردبیل قرار دارد. مسجد جمعه بین کوچه پیر شمس الدین و عبدالله شاه می باشد. قبل از این مسجد یک آتشگاه بوده است که در زمان حمله اعراب به ایران تبدیل به مسجد شده است. 

منطقه گردشگری ازناو خلخال که در 5 کیلومتری چشمه ازناو خلخال است و شامل باغ های زیبا و مفرح ، چشمه ازناو و کوه ازناو است. هر ساله خیل عظیمی از مردم استان اردبیل و گردشگران از سراسر ایران به این منطقه می آیند. اقلیم منطقه گردشگری ازناو خلخال سرد و معتدل است و چشمه های زیبا و پر آب در اطراف آن در جریان است. غار و جنگل و رودخانه های جاری و اتوبان تهران-زنجان-اردبیل باعث جذب گردشگران زیادی به این منطقه در استان اردبیل شده است. .

روستای گردشگری کزج که در استان اردبیل در شمال غربی هشتجین است دارای یک بافت معماری زیبا در کوهپایه در میان طبیعت زیبا است که رودخانه قزل اوزن نیز در میان باغ های منطقه جاری است. قدمت تاریخی روستا و صنایع دستی که توسط روستاییان ساخته می شود از جذابیت های این روستای تاریخی کزج است. فاصله روستای کزج تا خلخال 57 کیلومتر و از هشتجین 17 کیلومتر است. روستای گردشگری کزج شبیه روستای ماسوله در استان گیلان و روستای کنگ در استان خراسان رضوی و وفس در استان مرکزی است. 

چشمه آب گرم شابیل که در 25 کیلومرتی شهر لاهرود و 50 کیلومتری مشگین شهر است یک مجتمع آب درمانی است که آب این چشمه در ردیف آب معدنی های اسید بی کربنات است که برای درمان بیماری های عصبی مثل کمردرد و پادرد و بیماری های حرکتی بسیار مناسب است و هر ساله گردشگری سلامت در این منطقه رو به افزایش است. 

گیلوان که نام یک روستا است در دهستان شال در شهرستان خلخال استان اردبیل در بخش شاهرود قرار دارد. گیلوان یک روستای کوهستانی است که ارتفاع آن از سطح دریا 1080 متر است و در تابستان دارای آب و هوای معتدل است. مردم روستای گیلوان به زبان تاتی سخن می گویند و گورستان باستانی کشف شده در این روستا نشان دهنده بومی بودن قوم گیلوان است. جنگل های انبوه و روستای زیبا با هوای مه آلود و باغ های میوه و مزارع گندم و گورستان خانقاه که به عصر مفرغ و عصر آهن در دوره اشکانیان مربوط است از جاذبه های گردشگری روستای گیلوان در استان اردبیل است. 

منطقه حفاظت شده آق داغ که در جنوب استان اردبیل در نزدیکی شهرستان خلخال است. منطقه حفاظت شده آق داغ 64 هزار هکتار است که دارای سه نوع آب و هوای سرد و گرم و معتدل است و شکار در این منطقه ممنوع می باشد. حیوانات زیادی در این اکوسیستم کوهستانی زیست می کنند که می توان از پلنگ ، بز ، آهو ، طرلان ، شغال ، رودک ، سیاه گوش ، دال سیاه ، کرکس ، چکاوک ، کبک ، عقاب طلایی ، قرقی ، سنقر گندم زار ، راسو ، بلدرچین ، مار افعی ، گرزه مار ، سوسمار ، مارمولک ، لاک پشت و ... نام برد. پوشش گیاهی منطقه نیز تنوع زیادی دارد مثل سنجد ، خیار ، بلوط ، گزنه ، کاکوتی ، اسپند ، یونجه ، ککم ، گلابی ، قره میخ ، شیرخشت و ... که این منطقه را به یک منطقه بکر برای گیاهان دارویی تبدیل کرده است. 

سبلان در 25 کیلومتری جنوب شرقی مشگین شهر است که بلندترین قله آن سلطان ساوالان می باشد. سبلان یکی از آتشفشان های خاموش ایران است و دارای گونه های گیاهی متنوعی بالغ بر 3000 نوع مختلف می باشد که در کوهستان های این منطقه گسترده شده است. 

شهریری در روستای ارجق در شهرستان مشگین شهر استان اردبیل است که در کنار رود قره سو قرار گرفته است. سه قسمت شهریری شامل معبد و دژ نظامی و قوشا تپه است که 400 هکتار مساحت دارد. قدمت 7 هزار ساله قبل از میلاد قوشا تپه و معبدی که 1450 سال پیش از میلاد ساخته شده است نشان دهنده تاریخی بودن این منطقه است. شهریری 280 سنگ افراشت باستانی دارد که قدمت آن به دوران مفرغ و نوسنگی و مس و آهن می رسد. سنگ افراشت ها مجسمه انسان هستند که دست به سینه و بدون دهان می باشند بجز یک مجسمه که زن است و دهان دارد. 

مجموعه بازار اردبیل که در شهرستان اردبیل است به دوره سلجوقیان تعلق دارد که دارای گنبدها و طاق نماهای ساده است. در حال حاضر بازار اردبیل به دو قسمت تقسیم شده است که این بازار از یک طرف از شمال به میدان امام حسین و از جنوب به خیابان طالقانی می رسد و از شرق به خیابان کاشانی و از غرب به خیابان ناصرلی و مسجد جامع و مسجد اعظم اردبیل در این بازار می باشد. بازار اردبیل شامل بازار بقالان ، بازار علافان ، بازار پنبه فروشان ، بازار پارچه فروشان ، بازار قصابان ، بازار خراطان ، بازار زرگران ، بازار سراجان ، بازار جلایی ، بازار آهنگران ، بازار چاقوسازان ، بازار مسگران ، بازار کلاه دوزان ، راسته کفاشان ، راسته غلامان ، راسته پیر عبدالملک ، راسته قیصریه ، راسته اصلی بازار ، سرای وکیل ، سرای حاج شکر ، سرای امام جمعه ، سرای دوگوچی ، سرای حاج احمد ، سرای خشکبار ، سرای جهودها ، سرای نو ، سرای گلشن ، تیمچه زنجیرلی است. 

شیروان دره سی که در منطقه ساوالان است یکی از زیستگاه های جانوران در استان اردبیل است. نام گذاری شیروان دره سی بخاطر دختری بوده است که در گذشته به نام شیروان زندگی می کرده است و به دلیل از دست دادن عشق خود، قصد خودکشی داشته و خود را به دره شیروان پرت می کند. شیروان دره سی در نزدیکی لاهرود و مشگین شهر است که دارای گونه های جانوری زیادی مثل خوک و خرس قهوه ای ساوالان و کبک و قمری و قوچ و میش و روباه و گرگ است که هر از گاهی نیز پرندگان مهاجر به این منطقه می آیند. 

عمارت آقازاده اردبیلی در عصر قاجار در زمان ناصرالدین شاه ساخته شده است و در میدان عالی قاپو خیابان منصوریه شهر اردبیل قرار دارد. عمارت آقازاده اردبیلی یکی از هفت عمارتی است که در زمان قاجار متعلق به حاج اسماعیل آقا اف تاجر مشهور آن زمان بوده است . این عمارت دارای تالار اصلی یا تنبی ، دهلیز ، نشیمن ، صندوقخانه ، حمام ، مطبخ ، هشتی یا دالان ، سردر و سکوهای سنگی ، حیاط کوچک و بزرگ ، دوبام ، قول یا قولچا بوده که مانند عمارت های قاجاری به صورت قرینه ساخته شده است. در حال حاضر عمارت آقازاده اردبیلی به عنوان رستوران سنتی تاج شهر مشغول به فعالیت است. 

جنگل فندقلو در روستای خانقاه سفلی در شهرستان نمین است. جنگل فندقلو در 25 کیلومتری شهر اردبیل قرار دارد و دارای جنگلی منحصر به فرد و جاذبه های طبیعی و اکوتوریسم عالی است. تله کابین حیران نیز در این منطقه قرار دارد و بسیاری از مسافران استان اردبیل از این تله کابین استقبال می کنند. درختان جنگل فندقلو شامل درخت ازگیل ، گوجه سبز ، تمشک و توت فرنگی و .. است.  در سال 1389 تعدادی مارال توسط اداره محیط زیست به این جنگل آورده شد تا تکثیر و زاد و ولد کنند. 

قوتورسویی که چشمه ای مشهور است در شهرستان مشگین شهر در استان اردبیل قرار دارد. چشه قوتورسویی در 48 کیلومتری مشگین شهر و 25 کیلومتری لاهرود و در دامنه سبلان قرار دارد و آب معدنی که از این چشمه خارج می شود دارای گوگرد و سولفات کلیسیک سدیک است و برای درمان امراض پوستی بسیاری از گردشگران و بومیان به این منطقه در استان اردبیل سفر می کنند. قوتورسویی در نزدیکی شیروان دره و جنوارداغی است. 

مجتمع آبدرمانی سرعین که شامل استخر و استخر کودک برای آبدرمانی معدنی است به جکوزی و سیستم رطوبت گیر نیز مجهز است که دارای مجوز از سازمان گردشگری نیز هست. مجتمع آبدرمانی سرعین هر ساله میزبان بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی است که برای استفاده از آبگرم های معدنی استان اردبیل به این مکان سفر می کنند. 

آبگرم گیوی در شهر گیوی است. شهر گیوی در استان اردبیل قرار دارد. آبگرم گیوی برای درمان بسیاری از بیماری های پوستی و رماتیسم و درد مفاصل و بیماری های اعصاب و بیماری های گوارشی و متابولیکی مفید است. آبگرم گیوی در جاده گیوی به خلخال است و در اطراف جاده رودهای پر آب و درخت ها و باغ های زیبا قرار دارد که برای بسیاری از گردشگران جالب و سرگرم کننده است. در این منطقه ، آب گرم های دیگری نیز وجود دارد که در دو شهر خلخال و کوثر هستند.    

آبشار گورگور آلوارس در 35 کیلومتری شهر اردبیل و 20 کیلومتری شهرستان سرعین است. ارتفاع آبشار گورگور آلوارس 2420 متر از سطح دریا است که یکی از زیباترین آبشارهای سبلان است. آبشار گورگور بسیار پر آب است و از چشمه ای به نام گورگور در دره آلوارس یا قزل گوللر سرچشمه گرفته است. دیواره های صخره ای آبشار بخاطر فشار آب آن دارای سوراخ های زیبایی شده است. آبشار کرکری یا گورگور آلوارس در مسیر سرعین به پیست اسکی آلوارس قرار دارد.   

آبشار شورشورنه نمین در روستای عنبران در نزدیکی شهر اردبیل و شهرستان نمین است که در نوار مرزی ایران و جمهوری آذربایجان نیز می باشد. آبشار شوشورنه بخاطر فراوانی آب ، منطقه  اطراف را که ایران رود یا اینه رود نام دارد به منطقه ای سرسبز و پر از درختان میوه تبدیل کرده است. بسیاری از گردشگران بومی و غیربومی استان اردبیل برای دیدن این منطقه زیبا به آنجا می روند.   

آبشار گورگور خیاوچای مشگین شهر در استان اردبیل قرار دارد. ارتفاع آبشار گورگور خیاوچای از سطح دریا 2223 متر است که در دامنه کوه سبلان واقع شده است. ارتفاع آبشار 12 متر است و دریاچه ای 200 متری در این نزدیکی آبشار ، محوطه ای زیبا برای گردشگران و طبیعت گردان استان اردبیل فراهم کرده است که مردم در فصل های خوش آب و هوای به این منطقه سفر می کنند.   

آبشار دیز خلخال در دهستان شال در شهرستان خلخال در استان اردبیل است. آبشار دیز با شهرستان خلخال 40 کیلومتر فاصله دارد و ارتفاع آن از سطح دریا 1550 متر است. آبشار دیز در یک تنگه بسیار عمیق قرار گرفته که بالاترین قسمت آن نسبت به پایین ترین قسمت بیرون زدگی زیادی دارد.   

آبشار نر ه گر در روستای اسبو در شهرستان خلخال استان اردبیل است. آبشار نره گره در 30 کیلومتری شهرستان خلخال قرار گرفته و ارتفاع آن از سطح دریا 1900 متر است. در اطراف آبشار نره گر پر است از مراتع و چمنزار و درختان انبوه گردو و جاذبه های گردشگری و طبیعت گردی بسیار که مردم بسیاری را در فصول خوش آب و هوای سال به سمت خود می کشد. آب آبشار نره گر استان اردبیل از طریق برف های زمستانی که در کوه های اطراف می نشیند تامین می شود. 

پیست اسکی آلوارس در دامنه کوه سبلان است. پیست اسکی آلوارس در نزدیکی روستای الوارس است. فاصله پیست اسکی آلوارس از سرعین 30 کیلومتر است و بسیاری از مسافرانی که قصد سفر به سرعین دارند به این پیست اسکی که بزرگترین پیست اسکی ایران است نیز سفر می کنند. در این پیست در فصل تابستان نیز برف می بارد زیرا ارتفاع آن از سطح دریا بسیار زیاد است. پیست اسکی آلوارس در استان اردبیل به تله سیژ و بالابر نیز مجهز است. 

قلعه بوینی یوغون در دهستان کور عباسلو است که این دهستان در 11 کیلومتری شهرستان نیز در استان اردبیل است. فاصله قلعه بوینی یوغون از شهر اردبیل 35 کیلومتر است. این قلعه به اواخر دوره مانایی و اوایل دوره هخامنشیان تعلق دارد که 3000 سال قدمت دارد. صخامت دیوارهای قلعه به دو متر هم می رسد و سنگ های استفاده شده در این قلعه بسیار ضخیم هستند. سنگ و ساروج و ملات اجزاء تشکیل دهنده قلعه بوینی یوغون است. 

دژ قهقهه یا قاه قاه قالاسی به معنی آواز بلند در خنده یا به معنای آواز کبک در استان اردبیل است. این دژ در 85 کیلومتری شهرستان مشگین شهر در بخش مرادلو ارشق بین روستای گنچویه و قره آغاج کلان قرار دارد و در گذشته محل نگهداری زندانیان سیاسی مهم بوده است. در زمان بابک و در زمان صفویان ، دژ قهقهه بسیار اهمیت داشته است و به عنوان زندان یا به عنوان خزانه سلطنتی استفاده می شده است. 

کهنه قلعه در مشگین شهر استان اردبیل قرار گرفته است. در کهنه قلعه یک سنگ نوشته به نام سورو شکن داشی وجود دارد که به خط پهلوی نوشته شده است. این قلعه به دوران ساسانیان می رسد و از سفالینه ها و مفرغ هایی که در آن پیدا شده است تاریخ آن مشخص می شود. کتیبه ساسانی که در کهنه قلعه وجود دارد که متن آن از بین رفته است ولی ترجمه آن که در مدح پادشاه شاپور بوده است وجود دارد. 

دیو قالاسی در میان روستای کویچ و قوزلو در بخش لاهرود مشگین شهر در استان اردبیل است که از مسیر جاده انار به قوزلو در دامنه کوه سبلان بهتر دیده می شود. دیو قالاسی که یک قلعه است از سنگ های بسیار بزرگ و ضخیم ساخته شده است که شبیه قلعه های اورارتوها بدون ملات بنا شده است. طبقات مختلف و قسمت های بزرگی داشته که همگی از بین رفته است و گردشگرانی که برای باستان شناسی و تاریخ نگاران بسیار به این بخش علاقمند هستند. 

قیزقالاسی یا قلعه دختر در شهرستان بیله سوار استان اردبیل است که در روستایی به نام قیزقالاسی است. افسانه های زیادی درمورد قیزقالاسی وجود دارد. یکی از افسانه های گذشته که تا کنون بر سر زبان هاست این است که در گذشته دور این منطقه دارای تمدن و آبادانی زیادی بوده که به یکباره دسته ای از مارها به آن حمله می کنند و مردم شهر را ترک می کنند و تبدیل به ویرانه می شود. نزدیک ترین آبادی به قیزقالاسی روستای انجیرلو است. قیزقالاسی با بیله سوار 15 کیلومتر فاصله دارد. 

قلعه اولتان که در نزدیکی شهر پارس آباد است نام یک دژ است که در شمال استان اردبیل واقع شده است. قلعه اولتان در جوار روستای کهن اولتان و در کنار رود ارس است که 320 هزار متر مربع مساحت دارد. قلعه اولتان توسط اشکانیان ساخته شده است و در قرن های بعد نیز مورد استفاده واقع شده و به عنوان دژ نظامی از آن استفاده می کرده اند. باستان شناسان می گویند که قسمت بیشتر و اعظم قلعه در زیر خاک مدفون است. 

غار تاریخی لاهرود که به دوران ماقبل تاریخ تعلق دارد و سنگ ها و صخره های بزرگی در اطراف غار وجود دارد و چشمه های زیادی در این غار جریان دارد که بومیان منطقه آب شرب خود را تامین می کنند. خانه های گلی در بالای صخره های سنگی غار لاهرود وجود دارد . اتاقک ها و آخورها و تنور در دورن غار ساخته شده که دزدان غیربومی در آن زندگی می کرده اند. 

منطقه گردشگری کپز در شهرستان مشگین شهر استان اردبیل است. فاصله منطقه گردشگری کپز از اردبیل 75 کیلومتر و از مشگین شهر 20 کیلومتر است. صخره های بزرگ و زیبا و پوشش گیاهی خاص و درختان میوه اطراف و زیستگاه حیوانات وحشی در این منطقه از زیبایی های گردشگری استان اردبیل است. درختانی مثل تمشک و زالزالک در این منطقه بسیار است و زندگی حیواناتی مثل خرس قهوه ای و گرگ و روباه در جریان است. 

غار هفت خانه در روستای گرمخانه در نزدیکی شهر خلخال است که بیست کیلومتر فاصله دارند. در مسیر خلخال به هشتجین در 16 کیلومتری غرب جاده است . غار هفت خانه خلخال استان اردبیل از 7 تالار کوچک ساخته شده است که به شکل نیم دایره در کنار هم قرار دارند. در این غار استخوان های پوسیده ای پیدا شده است که نشان دهنده زندگی انسان ها در طول زمان می باشد. غار هفت خانه پناهگاه خفاش گوش دراز و تشی که بزرگترین جونده ایران است نیز می باشد. 

حمام درو  در دهستان شاهرود در روستای درو در شهرستان خلخال استان اردبیل است که به قرن 10 تا 13 قمری مربوط می شود. حمام درو یکی از مراکز گردشگری تاریخی در استان اردبیل است که بخاطر قدمت و ارزش باستانی آن در سال 1386 ثبت آثار ملی ایران شد. 

قلعه بربر که در روستای انار در بخش لاهرود در شهرستان مشگین شهر استان اردبیل است در واقع باقی مانده ای از یک قلعه باستانی متعلق به قرن سوم و دوم قمری است که از سمت شرق به کوه کشنه ور و از سمت غرب به رودخانه اونار چایی و از شمال به کوه ال لور و از جنوب به دهکده اونار مشگین شهر می رسد و از همه این مسیر ها به آن دسترسی پیدا خواهید کرد. 

تفرجگاه بولاغلار که د شهرستان نیر در استان اردبیل است با شهر اردبیل 30 کیلومتر فاصله دارد. بولاغلار به معنی چشمه سارهای جوشان است که یک منطقه گردشگری و تفریحی برای مردم بومی این شهر می باشد. پوشش گیاهی تفرجگاه بولاغلار اردبیل در کنار چشمه های جوشان منطقه سرتاسر بولاغ اوتی است که فضایی بکر و طبیعی برای گردشگران و طبیعت گردان استان اردبیل فراهم کرده است. شهر سرعین و تفرجگاه بولاغلار در کنار هم برای گردشگرانی که به استان اردبیل سفر می کنند مکانی مناسب است و هر سال جشنواره آش های سنتی در شهریور ماه در این منطقه برگزار می شود. 

حمام سنگی شهر گیوی یا داش حامامی که در میان باغ های ساحل رودخانه گیوی چایی در شهر گیوی در استان اردبیل است از مکان های گردشگری این استان می باشد. با کندن سنگ ها در این مکان برای استحمام فضایی درست کرده اند که با سنگ طبیعی پوشیده شده است. داش حامامی یکی از مناطق گردشگری در شهر کوثر است که بسیاری از گردشگران برای حمام با آب گرم آنجا برای تقویت مو و پوست می آیند. 

قلعه خسرو در استان اردبیل به دوره مفرغ برمیگردد که با شیوه خشکه چین سنگی ساخته شده و در این قلعه ظروف و سفالینه هایی پیدا شده که نشان دهنده قدمت آن است. قلعه خسرو از عصر مفرغ تا عصر آهن ادامه داشته است. در اواخر عصر آهن ، قلعه خسرو به صورت متروکه درآمد و به قلعه دیگری که از دوره هخامشیان تعلق داشت انتقال یافتند. 

آبشار شیروان دره که در دامنه جنوبی کوه آتشفشانی سبلان است با شهرستان مشگین شهر در استان اردبیل 30 کیلومتر فاصله دارد. چشمه های آب معدنی در کنار آبشار دوقلوی شیروان دره فضای زیبا و طبیعتی منحصر به فرد را به وجود آورده است که بسیاری از گردشگران بخاطر گوگرد موجود در چشمه های این منطقه به آنجا می روند. 

آبشار آق بلاغ یا سیبیه خانی که در استان اردبیل می باشد در شهرستان خلخال قرار دارد. آبشار آق بلاغ در دامنه رشته کوه قرار دارد و دارای چشمه های فراوان است که از چشمه های مهم منطقه است. درختان زیبا و گیاهان متنوع در نزدیکی و اطراف آبشار آق بلاغ وجود دارد که این منطقه را به مکانی برای طبیعت گردان و گردشگران استان تبدیل کرده است. 

پل های تاریخی اردبیل

اردبیل دارای پل هایی است که در زمان های مختلف و ادوار تاریخی گوناگون برای راحتی و سهولت عبور و مرور مردم از روی رودخانه ها ساخته شده است. از جمله پل های اردبیل می توان به پل نادری ، پل قره سو ، پل ابراهیم آباد ، پل سید آباد ، پل یئدی گوز ، پل کهرالان ، پل سامیان ، پل قرمزی کورپی ، پل یعقوبیه و ... را می توان نام برد. 

کاروانسرا های استان اردبیل

در زمان های گذشته بخاطر رفت و آمد تجار و مسافران زیاد از شهر اردبیل و این منطقه برای اتراق مسافران کارونسراهایی ساخته شده است که از جمله آنها می توان به کاروانسرای عباسی نقدی کندی ، کاروانسرای شورکل ، کاروانسرای سرباز وطن یا قانلی بلاغ ، یا سرای حاج احمد ، سرای گلشن ، کارونسرای زنجیرلی که در نزدیکی شهر یا دروازه های شهر و در اطراف بازار ساخته می شده اند. 

گرمابه های استان اردبیل

گرمابه هایی که تا دوران صفویان ساخته شده است مثل گرمابه حاج محسن ، گرمابه منصوریه ، گرمابه ابراهیم آباد ، گرمابه یعقوبیه ، گرمابه آقانقی ، گرمابه حاج شیخ ، گرمابه قرادکنک ، گرمابه میرزا حبیب ، گرمابه زینال است. گرمابه های دوره قاجار از جمله گرمابه پیر ، گرمابه اوچ دکان ، گرمابه پیر زرگر ، گرمابه سرچشمه است. 

عمارت های تاریخی اردبیل

در اردبیل خانه هایی باشکوه برای افراد ثروتمند ساخته شده است مثل عمارت آقازاده ، خانه رضازاده ، خانه میرفتاحی ، خانه نوری زینال ، خانه وکیل الرعایا ، خانه میر فتاحی ، خانه مناف زاده ، خانه خادم باشی ، خانه حاج یوسف صادقی ، خانه خلیل زاده ، خانه شریعت ، خانه مرحوم مروج ، خانه شریعت ، خانه سید هاشم ابراهیمی که معمولا مسافران و گردشگران استان اردبیل برای دیدن و تماشای این خانه ها و عمارت های تاریخی می روند.  

موزه های استان اردبیل

موزه تاریخ طبیعی اردبیل با سنگ ها و سنگواره های زیبا و گونه های حیوانی پوست آرایی شده در مقیاسی کوچک یک مجموعه زیبا از طبیعت استان اردبیل را درست کرده است که 17 گونه پستاندار و 12 گونه خزنده و دو زیست و 20 گونه ماهی و 85 گونه پرنده در این مجموعه وجود دارد. موزه تاریخ طبیعی اردبیل در حاشیه دریاچه شورابیل است که برای کارهایی مثل آموزش و تحقیقات و نمایشگاه و کارهای تاریخی و فرهنگی بسیار مناسب است.موزه تاریخ طبیعی اردبیل در سال 1381 به بهره برداری رسیده است. 

موزه باستان شناسی خلخال در استان اردبیل یک حمام قدیمی از دوران قاجار است که معماری آن به سبک حمام های تاریخی ایران است و در سال 1386 مرمت شد و به عنوان موزه خلخال به بهره برداری رسید. اشیاء داخل موزه باستان شناسی خلخال جزئی از فرهنگ و تاریخ مردم استان اردبیل است. 

موزه چینی ها یا چینی خانه شیخ صفی الدین اردبیلی که در قسمت شرقی رواق اصلی مجموعه شیخ صفی الدین است دارای نقاشی و طلاکاری و تصاویر اسلیمی و مقرنس کاری های زیبا است. معماری این بنا توسط شیخ بهایی انجام شده و در برابر زلزله های کم ریشتر تخریب نمی شود. چینی های اهدا شده از طرف امپراطور چین به شاه عباس در 1256 محفظه در این چینی خانه قرار داده شده است. ظروف چینی زیبا ، قرآن نفیس به خط کوفی ، مهر سنگی سلاطین صفوی ، سکه های نقره دوره صفوی در این موزه نگهداری می شود. 

موزه سنگ و کتابخانه تخصصی بقعه شیخ صفی که از دو بخش 200 سنگ قبر مربوط به جنگ چالدران و کتابخانه تخصصی دوران صفوی تشکی شده است دارای کتاهای بسیاری در مورد همان زمان است. در زمان قرار دارد ترکمنچای بسیاری از کتابهای دست نویس نفیس از این کتابخانه توسط ژنرال روسی غارت شد. 

موزه تخصصی باستان شناسی اردبیل از موزه های تخصصی است که دارای معماری زیبا و فضای سنتی و باستانی ایرانی است. در سال 1387 موزه باستان شناسی اردبیل در دو طبقه در مساحتی حدود 1700 متر در مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی راه اندازی شد و یکی از مهمترین بخش های آن سایت باستان شناسی قلعه بوینی یوغون است که در روستای کورعباسلو در شهرستان نیر در استان اردبیل می باشد. تاریخ و تمدن باستانی ایران و آن منطقه در یک میلیون سال گذشته را در این موزه می توانید ببینید. 

موزه مفاخر دینی اردبیل که در شهر اردبیل قرار دارد یکی از جاذبه های گردشگری شهر اردبیل است و در گذشته خانه میرفتاحی بوده که تبدیل به موزه شده است. تصاویر و تندیس های مفاخر دینی و عالمان دین در این موزه وجود دارد. نقاشی های استاد حسن مردانه که از مفاخر دینی کشیده شده است نیز در این موزه قرار داده شده است. 

موزه مردم شناسی اردبیل که به دوره صفویان مربوط می شود به حمام آقاتقی نیز معروف است. حمام آقاتقی در میدان عالی قاپو در خیابان سعدی در شهرستان اردبیل قرار دارد و در سال 1380 به موزه مردم شناسی اردبیل تبدیل شده است. حمام ظهیرالاسلام نیز نام دیگر این موزه است. در سال 1376 این موزه ثبت آثار ملی ایران شد. 

موزه صنایع دستی اردبیل که در سال 1387 راه اندازی شد در واقع یک حمام به نام حمام شیخ اردبیل بوده است که از زمان صفوی به جا مانده و در حال حاضر تبدیل به موزه صنایع دستی شده است. ورودی و هشتی و چهار ستون هشت ضلعی و سقف گنبدی از زیبایی های این موزه است که دارای نقش های اسلیمی و گل و بوته می باشد. سنگ های قیمتی ، سفال ، قلمزنی ، معرق و ... در این موزه به چشم می خورد. 

طبیعت استان اردبیل

استان اردبیل در منطقه ای کوهستانی قرار دارد و دارای قله ها و کوه ها و ارتفاعات زیادی است از جمله سبلان ، آق داغ ، عجم ، ارتفاعات باغرور تالش ، صلوات داغ و خروسلو که در فصل های تابستان و بهار پر از لاله های زیبا و قرمز می شود و دشت های اطراف این کوه ها ، طبیعتی زیبا را برای ساکنان و بومیان و مسافران به وجود می آورد. طبیعت زیبا اردبیل برای بسیاری از مسافران اغوا کننده و جذاب است. 

رودخانه های استان اردبیل

رودخانه های استان اردبیل مثل بالقلی چای در شهر اردبیل ، ارس ، قزل اوزن ، خلخال چای ، قره سو ، گرمی چای ، دره رود ، کورائیم چای ، آستارا چای ، خیاوچای ، بالهارود است. 

چشمه های آب معدنی استان اردبیل

در شهرستان سرعین بیشترین چشمه های آب معدنی استان اردبیل وجود دارد که هر ساله بسیاری از گردشگران ایرانی و خارجی برای استفاده از این آب گرم ها به استان اردبیل سفر می کنند. سرعین در بیست کیلومتری شهر اردبیل مرکز استان اردبیل است که 8 چشمه آبگرم در آن می باشد. در شهر لاهورد دو چشمه آب معدنی به نام شابیل و قوتورسویی می باشد و در شهر های دیگر استان اردبیل مثل کیوی و نیر و مشگین شهر 12 چشمه آب معدنی وجود دارد. 

دریاچه های استان اردبیل

دریاچه شواربیل ، دریاچه نئور ، دریاچه شورگل ، دریاچه آلوچه ، دریاچه ملااحمد ، دریاچه کمی آباد یا سد مخزنی ، دریاچه گیلارلو ، مرداب قره سو و دریاچه نوشهر و دریاچه سبلان ، دریاچه های استان اردبیل هستند که در کل سال معمولا آب دارند. 

کوه های استان اردبیل

کوه سبلان با ارتفاع 4811 متر بلندترین کوه در استان اردبیل است و یکی از بلندترین کوه های ایران که با شهر اردبیل 35 کیلومتر و با شهرستان مشگین شهر 25 کیلومتر فاصله دارد. کوه سبلان بین شهرستان اردبیل و بخش لاهرود شهرستان مشگین شهر قرار دارد که سه قله معروف دارد به نام های قله سلطان و قله هرم و قله کسری که مشهورترین هستند. مسیر صعود به قله سبلان از شمال شرق از آبگرم شابیل در شهر لاهرود از جاده اردبیل به مشگین شهر شروع می شود و بعد از پناهگاه به قله می رسد. مسیر غربی از پای دریاچه قره گل آغاز شده و بعد از هرم چال و یخچال عظیم هرم به جان پناه غربی و بعد از آن به قله کوه می رسد. مسیر جنوبی از سمت جنوب قلعه و یال شرقی به قله می رسد. پیست اسکی آلوارس در مسیر جنوبی صعود به قله سبلان است. 

جنگل های استان اردبیل

جنگل های استان اردبیل شامل جنگل های حیران ، جنگل فندق لو ، جنگل های سبلان ، جنگل های اق چای که جزو بهترین مناطق گردشگری در استان اردبیل هستند که بسیاری از مسافران برای دیدن و بهره مندی از آب و هوا و زیبایی های این جنگل ها به استان اردبیل سفر می کنند. 

هتل های استان اردبیل

استان اردبیل به خاطر موقعیت خوب و خاص گردشگری آن دارای مراکز اقامتی و هتل و هتل آپارتمان های زیادی است که بتواند جوابگوی گردشگرانی که به این استان سفر می کنند باشد. برخی از هتل های استان اردبیل دارای کیفیت بالا در حد چهار ستاره هستند و برخی دیگر در حد دو ستاره و سه ستاره و یک ستاره و هتل آپارتمان می باشند. در کنار هتل ها و هتل آپارتمان های استان اردبیل ، تعدادی مهمانسرا نیز وجود دارد که برخی از آنها خصوصی و برخی دیگر دولتی هستند. به اختصار نام برخی از آنها را در این مقاله می آوریم.

هتل های چهار ستاره استان اردبیل مثل هتل لاله سرعین ، هتل ارشاد سرعین ،   هتل رضوان سرعین ،  هتل آپارتمان پدرام سرعین ، هتل بوستان سرعین ،  هتل رضوان خلیج فارس سرعین هستند. هتل های سه ستاره شامل هتل سبلان اردبیل ، هتل کوروش سرعین ،  هتل کوثر پارس آباد ، هتل دریا اردبیل ، هتل آپارتمان قهوه سوی سرعین ، هتل اترک سرعین ، هتل چالداران سرعین ،  مجموعه هتل و آبدرمانی رویال پارک سرعین ، مجتمع هتل آپارتمان و آبدرمانی سپید است.

هتل های دو ستاره استان اردبیل مثل هتل مهدی اردبیل ، هتل تخت جمشید سرعین ،  هتل فانوس سرعین ،  هتل آبشار سرعین ، هتل پردیس سرعین ،  هتل آپارتمان اورانوس سرعین ،  هتل احسان سرعین ، هتل آپادانا سرعین ، هتل آپارتمان آلتین سرعین ،   هتل آپارتمان تماشا سرعین ، هتل ساسان سرعین ،  هتل فلور خلخال ، هتل شورابی اردبیل ، هتل آپارتمان ماهان سرعین ، هتل آپارتمان مرکزی سرعین ،  هتل آپارتمان قیه سوئی اردبیل ،  هتل آپارتمان علی سرعین ، هتل آپارتمان خیام اردبیل ،  هتل آپارتمان پینار سرعین ، هتل کاکتوس سرعین ،  هتل آپارتمانن آنا سرعین ،  هتل دریا اردبیل ، هتل نگین اردبیل  ، هتل کبیر سرعین ، هتل عمارت سرعین ، هتل ملت سرعین ، هتل کسری سرعین ، هتل قصر شادی سرعین ،   هتل پرنیان خلخال ،هتل صحت سرعین ، هتل عدل سرعین ، هتل امیر سرعین ، هتل فدک سرعین ، هتل فلامینگو سرعین ،   هتل همای سرعین ، هتل پاسارگاد سرعین ، هتل چهل ستون سرعین ، هتل ارسباران پارس آباد ، هتل مهر سرعین ، هتل پیمان سرعین ، هتل هادی سرعین ، هتل نگین تک سرعین ، هتل نسترن سرعین ، هتل طاووس مغان پارس آباد ،  هتل آپارتمان امپرطور سرعین است.

هتل آران مشگین شهر ، هتل آریا نیر ، هتل دورنا مشگین شهر ، هتل صدرا سرعین ، هتل جهان نما سرعین ، هتل بیستون سرعین ،  هتل شیخ صفی اردبیل ، هتل آپارتمان باستان سرعین  ، هتل صفا سرعین ،  هتل ستاره آذربایجان سرعین ، هتل سرچشمه سرعین ، هتل سفیر سرعین ، هتل شایان سرعین ، هتل شمس سرعین ، هتل صدف سرعین ،   هتل جام جم سرعین ، هتل پردیس سرعین ، هتل تخت طاووس سرعین ، هتل ساحل سرعین ، هتل ستاره شهر سرعین ، هتل زیتون سرعین ، هتل دنیز سرعین ، هتل افق طلایی سرعین ، هتل پارس نیک سرعین ، هتل پارسا سرعین ، هتل حمید سرعین ، هتل شرفی پارس آباد ، هتل نگین اردبیل ،   هتل امید سرعین ، هتل آپارتمان آرتیناژ بال سرعین   ، هتل آریانا سرعین ، هتل ارگ سرعین ، هتل امیرحسین سرعین ، هتل امید ارشاد سرعین ، هتل الناز سرعین ، هتل ارم سرعین ، هتل آتاناز سرعین ، هتل مرمر سرعین ،  هتل احسانی نمین ، هتل آناهیتا سرعین ، هتل آرتا سرعین ، هتل آپارتمان آیلار سرعین  ، هتل آپارتمان پارسه سرعین ، هتل آپارتمان نور سرعین ، هتل آپارتمان ونوس سرعین ، هتل آراز سرعین ، هتل آپارتمان کوثر کوثر ، هتل آپارتمان تشریفات سرعین ، هتل آپارتمان طاها سرعین ، هتل آپارتمان طاووس سرعین ، هتل آپارتمان ماندگار سرعین ،  هتل آپارتمان خانه کارگر سرعین ، هتل آپارتمان قصر توحید سرعین ، هتل آپارتمان سبا پارس آباد ، هتل آپارتمان دربار سرعین ، هتل آپارتمان پانی سرعین   ، هتل آپارمان المپیک سرعین نیز جزو هتل های یک ستاره در استان اردبیل  است. مهمانسرای خلخال ، مهمانپذیر حیات اردبیل ، مهمانسرای بیله سوار نیز جزو مراکز اقامتی در این استان است.       

رستوران های استان اردبیل

• رستوران قربان یا رستوران حاجی قربان در شهر اردبیل
• رستوران عدل مینایی در سرعین
• رستوران اطمینان در سرعین
• رستوران سید آقا در شهر اردبیل
• رستوران خانه تاریخی صادقی
• فلافل سلیم اهوازی
• رستوران کبابی قاضی پور
• کبابی ساوالان
• کبابی حاجی مالک
• کبابی حاجی بیوک در شهر اردبیل
• کبابی فاضل در شهر اردبیل
• کبابی یاس شهر اردبیل
• رستوران صداقت شهر ادبیل
• رستوران کباب ساطوری نگین شهر اردبیل
• رستوران پیتزا پانی شهر اردبیل
• رستوران پیتزا پاتریس شهر اردبیل
• رستوران تاریخی شاه عباس یا حمام ابراهیم آباد در شهر اردبیل
• رستوران حقیقت سرعین
• رستوران پیتزا پالیز در شهر اردبیل
• رستوران پیتزا پیتزا در شهر اردبیل
• رستوران مدینه منوره شهر اردبیل
• رستوران قصر سفید در شهر اردبیل
• رستوران چایپارا در شهر اردبیل
• رستوران شاه اسماعیل در شهر اردبیل
• رستوران ارم نو در شهر اردبیل
• رستوران سنتی آذربایجان در شهر سرعین
• رستوران ایران زمین شهر خلخال
• رستوران لیالی لبنان در شهر اردبیل
• رستوران قنبری در شهر اردبیل
• رستوران تشریفات شهر اردبیل
• رستوران ولیعصر شهر اردبیل
• رستوران سعادت در شهر اردبیل
• رستوران اعیان در شهر اردبیل
• رستوران بره سفید در شهر اردبیل
• رستوران معین دربار در شهر اردبیل
• رستوران ایتالیایی آماتا در شهر اردبیل
• دیزی سرای شیخ صفی در شهر اردبیل

• آشکده کلاه قرمزی
• پیتزا 2020 خلخال
• پیتزا لیمون در شهر اردبیل
• فست فود دومینو در شهر اردبیل
• ساندویچی همبرگر دستپخت در شهر اردبیل
• پیتزا شهر آفتاب در شهر اردبیل
• پیتزا سارا در شهر اردبیل
• فست فود اوبا در شهر اردبیل
• فست فود نون و پنیر خلخال
• فست فود سیتی برگر شهر اردبیل
• فست فود الماس شهر در شهر اردبیل
• فست فود پرپروک در شهر اردبیل
• فودکورت محتشم در شهر سرعین

کافه های استان اردبیل

• کافه سنتی علی در شهر اردبیل
• کافه سنتی قصر سلطان در شهر اردبیل
• کافه هوایی شهر سرعین
• امیر چاکلت در شهر اردبیل
• کافه سین خلخال
• کافه بستنی تمشک آبی در شهر اردبیل
• کافه 1930 در شهر اردبیل
• کافه قهوه قجری
• کافه ایده در شهر اردبیل
• کافه کاله در شهر اردبیل
• کافه پاریس در شهر اردبیل
• کافه گالری بوم در شهر اردبیل
• کافه بستنی ایرانیان در شهر اردبیل
• کافی شاپ حس خوب اردبیل
• کافه راندو در شهر اردبیل
• بستنی هانی بال در شهر اردبیل
• قنادی آیلار در شهر اردبیل
• خانه کیک تک سین در شهر اردبیل

غذاهای سنتی و  محلی استان اردبیل

در هر استانی و بین هر مردم و فرهنگی ، غذاهای سنتی و غذاهای محلی عنوان کننده ذائقه مردم آن منطقه است و مردم استان اردبیل نیز دارای غذاهای محلی مثل آش شیر ، آش دوغ ، خشیل ، آب پیاز ، آش اوماج ، هرا ، قویماق ، ترشی قرمه ، حلوای زنجبیل ، قیساوا ، تر حلوا ، قیقاناق ، خورش قاتق ، تاس کباب ، چیغیرتما ، حلوا زرد ، کوفته ، لونگی ، ساج ایچی سبزی قرمه ، بزباش ، آش یارما و ... است. غذاهای محلی استان اردبیل برای بسیاری از گردشگران استان اردبیل جذابیت دارد و از این غذاها استفاده می کنند. 

صنایع دستی استان اردبیل

استان اردبیل دارای صنایع دستی متنوع و زیبایی است که از جمله صنایع دستی این استان می توان به خورجین بافی ، قلاب بافی ، ورنی بافی ، مفرش ، قالی بافی ، خراطی ، معرق ، منبت ، شال بافی ، گلیم بافی ، جاجیم بافی ، سفالگری و ... است که بین مردم روستایی بیشتر رواج دارد و برای امرار معاش و گذران زندگی از این طریق زندگی می گذرانند. 

سوغات اردبیل

مسافران و گردشگران با هر سفر و هر شهر معمولا یادگاری یا سوغاتی آن منطقه را با خود به همراه می برند. شهر اردبیل و استان اردبیل نیز دارای سوغاتی هایی مثل عسل سبلان ، سرشیر ، حلوای سیاه ، آبنبات ، شیرینی محلی ، کره ، قالی ، مسند و تخمه آفتابگردان و نان فتیر است که مردم محلی و روستایی در تهیه و تولید آنها نقش به سزایی دارند. 

مراکز خرید استان اردبیل

گشت و گذار در بازار یکی از خصلت های سفرهای ما ایرانی ها و البته توریست های خارجی است که به ایران سفر می کنند. مراکز تجاری و بازارهای سنتی و قدیمی شهر و استان اردبیل و تنوع محصول برای خرید یکی از دلایل لذت بخش بودن سفر است. معرفی چند بازار و مرکز خرید شاید برای شما که قصد سفر به اردبیل دارید خالی از لطف نباشد. 

بازار اردبیل که در زمان صفوی ساخته شده است از مشهورترین بازارهای ایران است که معماری سنتی ایرانی آن برای گردشگران ایرانی و خارجی جالب است. سرا و راسته و تیمچه و حمام و مسجد و کاروانسرا در کنار هم تشکیل یک بازار سنتی ایرانی داده است که از نظر تاریخی بسیار گران بها است . بازار قیصریه در بازار اردبیل از مهمترین بخش ها است که اصناف مختلف مثل زرگر ها ، پارچه فروش ها ، مسگران ، چاقوسازان ، آهنگران و ... مشغول به فعالیت هستند. بازار اردبیل در خیابان امام خمینی شهر اردبیل قرار دارد. 

بازار جدید طلافروشان از بازارهایی است که مخصوص صنف طلا و جواهر است و هر مدل طلا و جواهر خواسته باشید در این بازار پیدا خواهید کرد. این مجموعه سه طبقه دارد که در خیابان سی متری آیت الله مروج قرار دارد و تمام واحدهای آن طلافروشی هستند.

مرکز خرید الماس شهر که در 12 طبقه ساخته شده است یکی از زیباترین و مدرن ترین مجتمع های تجاری اردبیل است که در میدان شریعتی اردبیل قرار دارد. انواع محصولات و اقلام برای فروش در این بازار موجود است. 

مجتمع تجاری شورا سنتر اردبیل در سال 1384 با 500 واحد تجاری ساخته شد که یکی از مدرن ترین بازارهای شهر اردبیل است و خرید در این مجتمع تجاری بخاطر تنوع در فروش آسان است. مجتمع تجاری شورا سنتر اردبیل در خیابان عطایی روبروی ورودی قدیم شورابیل است. 

پاساژ ها و بازار های دیگر اردبیل مثل بازار مرکزی صدف در بازار امام که مخصوص تلفن و موبایل و لوازم جانبی است، بازار آرتا ، پاساژ مرکزی و پاساژ 110 است که در نزدیکی گمرک بیله سوار قرار دارند و برای مسافران استان اردبیل مراکز قابل توجهی برای خرید است. 

در شهر توریستی سرعین خبری از پاساژ و مراکز خرید مدرن نیست و اکثر مغازه های این شهر به فروش مواد خوراکی و سوغاتی مشغول هستند. عسل فروشی یکی از پر رونق ترین شغل های سرعین هست. بازار های سنتی سرعین و اجناس ساده و ارزون برای توریست ها و گردشگران خیلی جالب و جذاب است و بازار رفتن در سرعین اردبیل بعد از آبگرم و آش دوغ از جذابیت های این شهر است. 

در شهر خلخال استان اردبیل یک بازار روز که روزهای جمعه برپا می شود در منطقه گردشگری ازناو راه اندازی شده است و مردم بومی اجناس خود را از خوراک و پوشاک و لوازم خانه و ... را در این بازار به فروش می رسانند و قیمت های آن نسبت به مغازه های داخل شهر ارزان تر است. مسافران شهر خلخال هم از این بازار روز استقبال می کنند و برای آنها جذابیت توریستی دارد و لوازم مورد نیاز خودشان را تامین می کنند. 

صنعت در استان اردبیل

شهرک های صنعتی در استان اردبیل به 8 شهرک صنعتی می رسد که کارخانجات زیادی مثل کارخانه نساجی و سیمان و آهن و ... مشغول به فعالیت هستند و باعث رشد اقتصادی منطقه و کاهش نرخ بیکاری در استان اردبیل شده است. 

دانشگاه های استان اردبیل

دانشگاه محقق اردبیلی در خیابان دانشگاه شهر اردبیل است. دانشگاه محقق اردبیلی بزرگترین دانشگاه دولتی در استان اردبیل است که 11 دانشکده و 2 پژوهشکده دارد که شامل پژوهشکده فناوری های نو و فناوری های زیستی است. دانشگاه محقق اردبیلی در سال 1357 شروع به کار کرد و در آن زمان با پذیرش 38 دانشجو در رشته کشاورزی فعالیت آموزشی خود را رسمیت بخشید. دانشکده های فنی و مهندسی ، برق و کامپیوتر ، فناوری های نوین ، فناوری و مناطق طبیعی کشاورزی ، علوم پایه ، علوم ریاضی ، علوم کشاورزی ، دانشکده مشکین ، دانشکده مغان ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی در این دانشگاه دانشجو می پذیرند.  

دانشگاه علوم پزشکی اردبیل از دانشگاه های دولتی ایران است که در کنار دریاچه شورابیل قرار دارد. در سال 1372 دانشکده علوم پزشکی اردبیل برای اولین بار دانشجو پذیرش نمود و در سال 1375 به ساختمان اصلی خود منتقل شد. دانشکده پزشکی ف دانشکده پیراپزشکی ، دانشکده داروسازی ، دانشکده دندانسازی ، دانشکده پرستاری مغان ، دانشکده بهداشت ، دانشکده پرستاری و مامایی ، دانشکده پردیس خودگردان هر ساله دانشجو می پذیرد. 

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل در سال 1362 تاسیس شد و یکی از قدیمی ترین واحدهای دانشگاه آزاد است که در مقاطع مختلف از کاردانی تا دکترای تخصصی دانشجو می پذیرد. دانشگاه آزاد ادبیل در 143 رشته فعالیت دارد و 210 نفر هیأت علمی در این دانشگاه فعالیت می کنند. 

ورزشگاه های استان اردبیل

ورزشگاه تختی اردبیل در شهر اردبیل در خیابان هلال احمر قرار دارد که دارای زمین فوتبال ، سالن کشتی ، زمنی خاکی تنیس ، استخر ، سالن وزنه برداری و سالن چند منظوره است که مسابقات فوتبال لیگ دسته یک در این ورزشگاه انجام می شود و مردم ورزش دوست اردبیل استقبال زیادی از آن می کنند. ورزشگاه علی دایی اردبیل نیز در شهر اردبیل است که نام آن بخاطر افتخار آفرینی فوتبالیست نامی ایران علی دایی انتخاب شده است و توسط خود ایشان در سال 1387 افتتاح شد. ورزشگاه کارگران اردبیل نیز در شهر اردبیل برای رفاه حال شهروندان برای مسابقات مختلف احداث شده است و آماده خدمت رسانی به مردم اردبیل است. 

نکاتی که قبل از سفر به استان اردبیل باید رعایت کنید

برای سفر به استان اردبیل باید در بهترین فصل از سال اقدام کنید. بستگی دارد که برای استفاده از طبیعت و آبگرم های استان اردبیل سفر می کنید یا برای استفاده از پیست اسکی و برف بازی در استان اردبیل که در هر دو صورت بهترین فصل برای سفر بهار و تابستان است زیرا در فصل پاییز و زمستان به شدت هوا سرد می باشد و در اکثر مواقع این فصول برف می بارد. در پیست اسکی اردبیل بخاطر ارتفاعی که از سطح دریا دارد ، تابستان ها نیز برف می بارد. 

برای استفاده از آبگرم های استان اردبیل به خصوص در شهرستان سرعین می توانید برخی از هتل هایی را رزرو کنید که خودشان دارای آبگرم و حمام ها و استخرهای معدنی هستند. برخی هتل های نیز استخر آب معدنی ندارند ولی آفرهای ویژه ای از اّبگرم ها دریافت می کنند که به میهمانان خود عرضه می کنند. هتل های چهار ستاره تا اقامتگاه های سنتی و قدیمی و خانه هایی که برای اجاره مسافران در نظر گرفته شده است صنعت توریسم و گردشگری را در استان اردبیل رونق بخشیده است. 

رستوران ها و کافه های استان اردبیل در فصل پر مسافر بسیار پررونق است. صبحانه در استان اردبیل معمولا از مواد غذایی و محصولات خود استان سرو می شود. یکی از پر طرفدار ترین صبحانه ها در کافه ها و رستوران ها و هتل های استان اردبیل، خامه و عسل است که هر دو محصول سنتی مردمان بومی استان است. غذاهای سنتی استان و غذاهای ایرانی و فست فودها در مناطق مختلف و شهرهای مختلف اردبیل برای پذیرایی از مسافران و میهمانان استان آماده هستند. 

یکی از زیباترین مسیرهای استان اردبیل گردنه حیران است که مسافران این مسیر را بخاطر زیبایی بیش از حد طبیعت آن برای سفر انتخاب می کنند. جاده های استان اردبیل برای سفر بسیار زیبا هستند زیرا جنگل و کوهستان در کنار هم قرار گرفته اند و سفر به استان اردبیل را به یک خاطره زیبا تبدیل می کنند. در پایان این مقاله پیشنهاد می کنیم که برای سفر به اردبیل مطالب را به دقت بخوانید تا برای سفر خود برنامه ریزی داشته باشید تا بیشتر از گذشته در سفر به شما خوش بگذرد.