شگفتی های کویر لوت | داغ ترین نقطه زمین کجاست؟

بیش از 25 درصد از کشور ایران را مناطق کویری تشکیل می‌دهند. از کویر‌های معروف ایران می‌توان به دشت لوت و دشت کویر اشاره کرد که مساحت این دو کویر به بیش از 360 هزار کیلومتر مربع می‌رسد. مناطق کویری ایران به قسمت‌های مختلفی همچون کویر مرکزی، کویر کوچک، کویر ریگ جن و … تقسیم می‌شود. در این مقاله سعی کرده‌ایم تا دشت لوت را معرفی کرده و اطلاعاتی را در مورد آن در اختیار علاقمندان به کویر قرار دهیم.

دشت لوت ایران؛ وسعت کویر لوت

در تاریخ و جغرافیای ایران از دشت لوت به نام‌هایی دیگری چون چاله لوت و در برخی موارد به نام دشت لوت نیز یاد شده است. گستره این کویر از استان خراسان جنوبی شروع و به سیستان و بلوچستان و کرمان ختم می‌شود. این دشت وسیع در شرق کشور بین دو گسل مهم و بزرگ نهبندان و نای بند قرار گرفته است.

در سال 1952 پژوهشگر اتریشی به نام پروفسور استراتیل با کار‌های تحقیقاتی که در این منطقه انجام داد این دشت بزرگ را گرم‌ترین نقطه زمین معرفی کرد و بعد از آن دانشمندان دیگری نیز این فرضیه را تائید و حتی ناسا نیز در نقشه‌های خود با ثبت بیشترین دما در منطقه ریگ یلان دشت کویر، این دشت را گرم‌ترین نقطه زمین اعلام نموده است.

کویر لوت و گستره زیبای آن

این دشت بزرگ و وسیع به صورت یک بیابان وسیع ماسه‌ای و ریگی به حساب می‌آید که قدم زدن و تفریح در آن بسیار لذت بخش است. یکی دیگر از جاذبه‌های این کویر بزرگ و وسیع، حوضچه‌های محلی و متعددی است که توسط روان آب‌ها و آب‌های سطحی منطقه در طی سالیان به وجود آمده‌اند.  از دیگر جاذبه‌های دشت لوت که می‌تواند برای گردشگران بسیار جالب و دیدنی باشد، آثاری از سکونت انسان از قرن چهارم پیش از میلاد در کوه‌های مشرف به آن است که گردشگران زیادی را سالانه به خود جذب می‌کند.

کلوت‌ها، سازه‌های عجیب کویر لوت

کلوت با نام علمی یاردنگ (Yardang)، به آسمان خراش‌های سنگی گفته می‌شود که در طی سالیان دراز و در اثر فرسایش آبی و بادی به وجود آمده‌اند. کلوت‌ها وقتی در کنار هم قرار می‌گیرند از دور منظره یک شهر مخروبه را ایجاد می‌کنند، که در بین محلی‌ها این قسمت از کویر به شهر کلوخی نیز شهرت دارد.

هرم‌های ماسه‌ای مرتفع دشت لوت

در این کویر تپه‌هایی بسیار بزرگ  وجود دارد که در سالیان مختلف به وجود آمده است و ارتفاع بعضی از این هرم‌ها و تپه‌ها به بیش از 480 متر هم می‌رسد که بسیار کمیاب هستند. لازم به ذکر است که بلندترین هرم ماسه‌ای (قورد) جهان که به آن می توان لقب اورست شنی داد در دشت لوت شناسایی شده است.

دشت لوت و مخروط‌های آتشفشانی

آتشفشان‌های کویر لوت در منطقه بیابانی این منطقه صعب العبور، زیبایی منحصر به فردی به آن بخشیده است. سه دهانه آتشفشانی معروف‌تر از بقیه آنها هستند که از نظر دوره زمین شناسی نیز بسیار جوان محسوب می‌شوند. حاصل فوران این آتشفشان‌ها مخروط‌های منفردی است که در سطح دشت پراکنده و به یکی از زیباترین پدیده‌های زمین شناسی در این منطقه تبدیل شده است.  گسل نایبند نیز از میان این مخروط‌های آتشفشانی می‌گذرد و طبق فرضیه فعال شدن این آتشفشان‌ها نیز به دلیل فعالیت این گسل در این منطقه است. در دشت لوت بیش از 40 مخروط‌ آتشفشانی وجود دارد.

دشت لوت و پاشتری

دشت لوت دارای شگفتی‌های طبیعی بسیاری است که در طی هزاران سال و یا بیشتر به وجود آمده‌اند. برای مثال در دشت لوت مناطقی وجود دارد که پاشتری نامیده می‌شوند. دلیل نامیده شدن این منطقه به این نام، آن است که به نظر می‌رسد که پس از بارندگی زمین‌ها خیس خورده و چندین شتر از روی آن رد شده‌اند. همچنین در قسمتی از دشت لوت زمین‌هایی وجود دارد که در آن می‌توان به چند ضلعی‌های زیبایی اشاره نمود که این چند ضلعی‌ها حاصل قشر نمکی و تبخیر شدید سطح زمین است که به مرور زمان به وجود می‌آید.

هامادا یا دشت ریگی 

هامادا (Hamada) در واقع قسمت‌هایی از دشت‌ لوت هستند که با سنگ‌های ریز و خشن پوشیده شده‌اند. این پوشش به نحوی است که گویی به طور مصنوعی در کنار هم قرار گرفته و کویر را سنگفرش کرده‌اند؛ به همین دلیل به آن سنگفرش‌های کویری نیز می‌گویند. فرسایش باد باعث می‌شود که ذرات ریز به مرور زمان جابجا شوند. قاعدتا قطعات بزرگ‌تر نیز که باد نمی‌تواند آنها را حمل کند در مدت زمان نسبتا طولانی در کنار هم جمع می‌شوند و منظره‌ای از سنگفرش را در کویر ایجاد می‌کنند.

در اثر برخورد ذرات شن معلق در باد این قطعات سنگی دچار فرسایش شدیدی شده و لبه‌های تیزی پیدا می‌کنند که اصطلاحا به آنها بادساب می‌گویند. این پدیده در سرتاسر منطقه مرکزی کویر لوت دیده شده و مناظر جالبی را ایجاد کرده است. 

دشت لوت و زمین های رنگی آن

در قسمت‌های دیگری از این کویر به جاذبه‌ای متفاوت و زیبا بر می‌خورید. این منطقه دارای یک پهنه وسیع با پوششی از ماسه و ریگ است که با رنگ‌های مختلفی از قهوه‌ای روشن گرفته تا خاکستری و سیاه تشکیل شده است. در آخر هم می‌توان از گدازه‌های بازالتی و چاله‌های حاصل از آن به عنوان دیگر جاذبه‌های این کویر و دشت زیبا نام برد.

کویر لوت (یا دشت لوت) با تپه‌ها و تلماسه‌های بی‌پایانش، آسمان‌ صاف و زیبا و میراث فرهنگی غنی‌اش که قدمت آن به بیش از 7000 سال می‌رسد، بهشتی برای بازدیدکنندگان است. این منطقه یکی از گرم‌ترین مکان‌های روی سطح زمین، با حداکثر دمای 70 درجه سانتی گراد (158 درجه فارنهایت) است؛ برای سالیان متمادی دشت لوت زمینی بایر و خشن در نظر گرفته می‌شد. اما هرم‌های موجدار زرد و زیبای آن، اکوسیستم منحصربه‌فرد، پرندگان نادر، مارمولک‌ها و حشراتی را در خود پنهان دارد، ماجراجویان بسیاری را به خود جذب می‌کند.