صفر تا صد تیمار کردن اسب شامل نظافت، قشو کشیدن، پاک کردن سم ها و ...

هنگامی که به سوارکاری می‌روید، چه به صورت معمولی و چه به صورت تمرینی یا تفریحی می‌بایست با نظافت و نحوه تیمار کردن اسب نیز آشنا ‌شوید. این روال مراقبتی است که همه سوارکاران باید انجام دهند، اسب خود را به طور منظم بررسی و تمیز کنند و از شادی و سلامتی آنها اطمینان حاصل کنند. نظافت تا حدودی یک آیین و شیوه برای سوارکاران است، زیرا طی آن می‌آموزند که چرا مراقبت از سلامت و بهداشت اسب اهمیت دارد.

همچنین هنگام آماده کردن آنها برای رویدادهای ورزشی، تیمار کردن بسیار مهم است، زیرا باعث می‌شود که اسب احساس آرامش بیشتری کرده و به بهترین شکل ظاهر شود. در این راهنمای جامع، صفر تا صد نحوه تیمار کردن اسب شامل نظافت، قشو کشیدن، پاک کردن سم‌ها و ... را آموزش می‌دهیم، اما قبل از آن به بررسی مزایای نظافت و تیمار اسب می‌پردازیم.

چرا باید اسب را تیمار کنیم؟

تیمار کردن اسب به صورت منظم جزئی ضروری از مراقبت از اسب است. این کار همچنین فرصتی است برای شما که با اسب خود ارتباط برقرار کنید و مطمئن شوید که سالم، شاد و آماده سوارکاری است. دلایل نظافت اسب به همین جا ختم نمی‌شود دلایل دیگر نظافت اسب شامل موارد زیر است.

1. نظافت و تیمار اسب یک کار طبیعی برای اسب محسوب می‌شود

اسب‌ها وقتی در شرایط طبیعی و در گله زندگی می‌کنند به طور طبیعی یکدیگر را نظافت می‌کنند، اما این حیوانات داخل اصطبل از چنین مزیتی برخوردار نیستند. بنابراین، شما با تیمار کردن اسب خود یک فرآیند ضروری را برای آن فرآهم خواهید کرد.

2. تیمار کردن سلامت پوست و خز اسب را بهبود می‌بخشد

با برس و قشو کشیدن اسب خود، جریان خون را در پوست حیوان تحریک می‌کنید که این کار به حفظ وضعیت خوب پوست اسب کمک می‌کند. همچنین با این کار باعث تراوش بیشتر روغن‌های مفید از پوست اسب شده که منجر به پوشش براق خز اسب می‌شود. علاوه بر این، عضلات بزرگ بدن اسب را ماساژ می‌دهید و باعث نرم و انعطاف پذیر شدن آنها می‌شوید.

3. ابتلا به مشکلات پوستی کاهش می‌یابد

با تمیز کردن منظم خز و سم اسب خود، از بروز مشکلات پوستی رایج مانند برفک، باران سوختگی (Rain rot) و خراش جلوگیری می‌کنید. وقتی اسب خود را قبل از سواری تیمار می‌کنید، از تمیز بودن پوست و خز آن اطمینان حاصل می‌کنید که به نوبه خود باعث می‌شود تا قبل از بستن تجهیزات و زین روی اسب از سالم بودن بدن اسب مطمئن شوید.

4. تیمار کردن به سوارکار این امکان را می‌دهد تا اولین نشانه‌های بیماری را تشخیص دهد

صرف زمان برای نظافت اسب خود به طور منظم باعث می‌شود تا مسائل و آسیب‌های سلامتی بالقوه جدی را قبل از تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ  تشخیص دهید. سپس می‌توانید به دنبال روش‌های درمانی و مراقبت‌های دامپزشکی موثر باشید.

5.  تیمار اسب، پیوند بین اسب و سوار را افزایش می‌دهد

در یک گله، نظافت، یک عمل اجتماعی و تعامل با یکدیگر محسوب می‌شود. با انجام این کار توسط خودتان، شروع به ایجاد حس اعتماد واقعی بین خود و اسب خود خواهید کرد، زیرا آنها به حضور شما در کنار خودشان عادت می‌کنند. این نتیجه برای اسب سواری شما نیز مزایایی خواهد داشت، زیرا اسب شما به تدریج به دستورات شما پاسخگوتر می‌شود.

6. خلق و خو و سلامت آنها را بهبود می‌بخشد

اسب‌ها نیز مانند انسان‌ها حیواناتی عاطفی هستند و یک جلسه نظافت می‌تواند به آنها کمک کند تا آرام شده و احساس شادی بیشتری داشته باشند. اسبی که حال و هوای خوبی دارد همیشه سواری بهتری نسبت به اسبی که احساس ترس یا استرس دارد، می‌دهد.

7. تیمار کردن فرصتی است برای انجام برخی تمرینات

بسته به برنامه خود، ممکن است هر روز زمان برای سوار کاری نداشته باشید. با این حال، یک جلسه تیمار مفصل می‌تواند به شما فرصتی بدهد تا تمریناتی را با اسب خود انجام دهید. این تمرینات شامل خم کردن گردن، کشش‌های مربوط به عضلات پا و ... است که می‌تواند انعطاف پذیری و تعادل اسب را افزایش دهد.

هر چند وقت یکبار باید اسب خود را تیمار کنیم؟

بسیاری از افراد حداقل یک بار در هفته اسب خود را تیمار می‌کنند، که معمولا برای شادی و سلامت آنها کافی است، برخی دیگر قبل از هر سواری این کار را انجام می‌دهند و اطمینان حاصل می‌کنند که اسب آنها قبل از خروج از اصطبل آرام و راحت است.

با این حال، هیچ پاسخ دقیقی در مورد اینکه چند وقت یکبار نیاز است که اسب تیمار شود، وجود ندارد و بسته به اینکه از چه کسی می‌پرسید، ممکن است پاسخ‌های متفاوتی دریافت کنید. این که هر چند وقت یکبار اسب خود را نظافت می‌کنید نیز ممکن است تحت تأثیر ملاحظاتی مانند برنامه شما و نحوه نگهداری از اسب، توسط شما باشد.

مراقب باشید که اسب خود را بیش از حد اصلاح نکنید، به خصوص در زمستان که موهای آنها قیچی نشده و زمان زیادی را خارج از اصطبل نمی‌گذرانند. تیمار بیش از حد، روغن‌های طبیعی پوست بدن آنها را از بین برده و ضد آب بودن پوست آنها را کاهش می‌دهد.

به چه وسایلی برای تیمار اسب نیاز داریم؟

برای تیمار اسب به بهترین نحو به یک کیت کامل از تجهیزات تیمار اسب نیاز دارید. در کیت نظافت اسب هر ابزار برای هدف خاصی طراحی شده است، بنابراین مهم است که آنها را بشناسید و با نحوه استفاده از آنها آشنا شوید. در ادامه فهرستی از تجهیزات تیمار اسب و موارد استفاده از آنها را گردآوری کرده‌ایم. 

1.  برس قشو

برس قشو یک برس با دندانه‌های کوتاه از جنس پلاستیک است که برای گرفتن موهای اضافی، زدودن کثیفی‌ها و سایر ذرات و همچنین تحریک پوست اسب برای جریان خون و تولید چربی مفید از پوست استفاده می‌شود. برس‌های قشو فلزی نیز وجود دارد که برای اهداف دیگر استفاده می‌شوند.

برس قشو معمولا در پشت خود دارای دستگیره برای دست سوارکار است. قشو کشیدن باید به صورت حرکت دایره‌ای و در جهت رویش موها انجام شود تا کثیفی‌ها و گرد و غبار از بدن اسب زدوده شود. قشو کشیدن به جز پاها و سر در تمام مناطق دیگر بدن اسب انجام می‌شود.

2. برس یا فرچه مو بلند

این نوع برس دارای موهای بلند و سفت است تا کثیفی، مو و سایر مواد زائد که طی قشو کشیدن ایجاد شده را از بین ببرد. این برس‌ها معمولا از موهای پلاستیکی ساخته می‌شوند، اگرچه نسخه‌های گران‌تر دارای موهای طبیعی از جنس ساقه برنج هستند. برس موبلند را باید به صورت حرکت‌های کوتاه در جهت رشد موی اسب استفاده کرد. برای سر و پا و هچنین پهلوها نباید از این برس استفاده کرد؛ زیرا در این قسمت موها با الگوی متفاوتی رشد می‌کنند. از برس‌های مو بلند می‌توان برای خیس کردن موها استفاده کرد.

3. برس بدن اسب

برس بدن اسب، یک برس برای نظافت اسب با موهای نرم است که برای پاک کردن ذرات و چربی از روی خز و همچنین ایجاد حس آرامش بخش برای اسب استفاده می‌شود. این برس‌ها از الیاف طبیعی مانند موی اسب، موی بز یا موی گراز یا از الیاف نرم و مصنوعی ساخته می‌شوند. نسخه‌هایی نیز وجود دارند که کوچکتر بوده و برای استفاده روی صورت اسب طراحی شده‌اند.

استفاده از برس بدن باید با ضربات طولانی و گسترده برای صاف کردن خز به منظور تحریک تولید روغن‌های طبیعی باشد. معمولا، این برس‌ها را باید به طور مرتب روی یک قشوی فلزی کشید تا گرد و غبار آن از بین برود، در غیر این صورت وارد خز روی بدن اسب نمی‌شود. این برس‌های نرم را می‌توان در سرتاسر بدن اسب استفاده کرد، اگرچه ممکن است به یک برس کوچکتر برای صورت اسب نیاز باشد.

4. قشوی فلزی

قشوهای فلزی از نظر طراحی شبیه به قشوهای پلاستیکی هستند، اما برای براش کشیدن محکم‌تر، از فلز ساخته شده‌اند. به طور معمول از آنها برای تمیز کردن سایر برس‌های نظافت استفاده می‌شود؛ زیرا تیغه‌های آنها در از بین بردن کثیفی‌ها از داخل الیاف برس‌ها مؤثرتر است. 

5. برس یا شانه مخصوص یال

از این ابزارها برای اصلاح یال اسب یا حتی برای حالت دادن به آن استفاده می‌شود. اسب‌هایی که یال‌های کوتاه‌تری دارند معمولا به شانه ای نیاز دارند که دندانه‌های پهنی داشته و از فلز یا پلاستیک ساخته شده است. اسب هایی با یال بلندتر به شانه‌های شبیه به برس موی سر انسان نیاز دارند. برس یال باید به آرامی داخل موها کشیده شود. همچنین می‌توان از آن برای کم حجم کردن یال برای آماده‌سازی برای بافتن استفاده کرد.

6. اسفنج

از اسفنج برای تمیز کردن قسمت‌های حساس تر اسب و اطراف آن و خیس کردن و شستن قسمت‌های وسیعی از بدن و پاها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از آن برای تمیز کردن زخم ها نیز استفاده کرد. برای استفاده، اسفنج را مرطوب کرده و سپس روی بدن اسب بکشید. مناطق حساس به یک اسفنج کوچک‌تر  و همچنین حرکات ملایم تر نیاز دارند. همچنین باید از یک اسفنج کوچک و نرم برای تمیز کردن صورت به خصوص اطراف چشم‌ها، بینی، گوش‌ها و لب‌ها استفاده کرد. یک اسفنج کوچک جداگانه باید برای پاک کردن کشاله ران استفاده شود. بدن و پاها را می‌توان با یک اسفنج بزرگتر پاک کرد.

7. سم پاک کن

سم پاک کن ابزاری قلاب‌دار با دسته است که معمولا از فلز یا پلاستیک ساخته شده و برای زدودن خاک، گل و سنگ‌هایی که در کف سم اسب جمع می‌شوند استفاده می‌شود. همچنین می توان برای زدودن برف از کف پای اسب از آن استفاده کرد. نحوه استفاده از آن به این شکل است که پای اسب را بلند کرده تا کف سم قابل دسترسی باشد، سپس سوارکار زباله های گیر کرده را از پای اسب بیرون می آورد. هر چهار سم قبل و بعد از سواری باید تمیز شوند.

8. اسپری یا ژل ضد حشره

این وسیله یک اسپری یا ژل فرموله شده ویژه برای دفع حشرات از بدن اسب شما در طی ماه‌های بهار و تابستان است. این مواد پس از نظافت اسب روی بدن آن اعمال می‌شوند تا حیوان از شر حشرات آزار دهنده و نیش آنها در امان باشند. اسپری یا ژل را معمولا می‌توان روی بدن و پاهای اسب‌ اعمال کرد، اما به دلیل حساسیت چشم‌ها و غشاهای مخاطی معمولا از زدن آن به صورت اسب خودداری می‌شود.

مراحل تیمار و نظافت اسب

اکنون که می‌دانید برای تیمار اسب به چه چیزهایی نیاز دارید، می‌توانید مراحل صفر تا صد تیمار اسب را یاد بگیرید. در ادامه، یک راهنمای گام به گام از نحوه تیمار اسب را گردآوری کرده ایم. با انجام این مراحل، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که اسب شما شاد و سالم بوده و از ظاهر خوبی نیز برخوردار است.

1. اسب خود را به جایی ببندید

قبل از شروع روال تیمار اسب خود، بهتر است آنها را به یک تیرک ببندید تا مطمئن شوید که در جای خود ثابت باقی می‌مانند. حتی اگر اسب شما معمولا در یک نقطه ثابت باقی می‌ماند، ممکن است در جای خود جابه‌جا شده و یا پاهای خود را در حین نظافت حرکت دهد، بنابراین بهتر است اول آن را به جایی ببندید. سعی کنید افسار آنها را به جایی ببندید که بالاتر از ارتفاع (شانه) آنها باشد و فقط از یک گره مخصوص که سریع آزاد می‌شود برای بستن استفاده کنید.

2. سم اسب خود را تمیز کنید

برای شروع، باید پای اسب خود را بلند کنید تا بتوانید به سم آن دسترسی داشته باشید. در کنار اسب و در جهت مخالف آن و در مجاورت پایی که می‌خواهید بلند کنید بایستید. سم را تا جای ممکن از بدن اسب دور کنید. دست دیگر خود را به سمت پایین ساق جلوی اسب بکشید تا وزن خود را جابجا کرده و به طرف دیگر بدن خود بیاندازد. اگر این کار جواب نداد و اسب پای خود را بلند نکرد، می‌توانید به آرامی تاندون‌های قسمت شیب‌دار بین سم و ران اسب را فشار دهید تا مجبور شود پای خود را بالا بیاورد.

در مرحله بعد، با نگه داشتن سم بلند شده در دست خود، از سم پاک کن استفاده کنید و به آرامی هر گونه زباله را از سم اسب بردارید. سم پاک کن را از سمت داخل به بیرون بکشید تا به طور تصادفی به بدن خود ا بدن اسب ضربه نزنید. سعی کنید هر گونه کثیفی را از قسمت قورباغه ای و گوشتی کف پای اسب پاک کنید. اگر اسب شما نعل دار است، داخل نعل را بچینید تا سنگریزه ها جدا شوند، یا اگر اسب شما بدون نعل است، اطراف ناحیه‌ای را که کف سم به لبه می‌رسد تمیز کنید.

وقتی سم را پاک کردید، آن را از لحاظ وجود آسیب یا وجود بیماری بررسی کنید. یکی از مشکلات رایج در سم برفک (thrush) است که به وضوح با ترشحات تیره از ناحیه قورباغه ای شکل مشخص می‌شود. دیواره سم (لبه برآمده) را برای وجود هر گونه ترک بررسی کنید. سپس، می‌توانید به آرامی پای اسب خود را بر روی زمین قرار داده و به سمت بعدی بروید.

3. اسب خود را قشو بکشید 

با استفاده از برس قشو، بدن اسب را از هرگونه آلودگی و موی اضافی پاک کنید. از سمت چپ اسب از کنار گوش تا دم اسب شروع کنید. از قشو کشیدن سر، یال، دم و پایین پاها اجتناب کنید و هنگام قشوی قسمت‌های استخوانی شانه‌ها، باسن و پاها احتیاط کنید. در هنگام قشو کشیدن از حرکات دایره ای استفاده کنید و با فشار ملایمی ذرات و گرد و غبار را قشو کنید.

اگر در حین قشو اسب شما گوش‌هایش را صاف کند یا دمش را بچرخاند، نشان دهنده ناراحتی‌اش است، بنابراین حرکت خود را آرام تر کنید. بدن اسب را در حین قشو از نظر ضایعات پوستی یا زخم کنترل کنید.

4. کثیفی‌ها و زباله‌ها با براش برس مو بلند پاک کنید

اکنون که تمام کثیفی‌ها را از پوست و بدن اسب خود جدا کرده‌اید، وقت آن رسیده که آنها را بردارید. بنابراین، برس بدن اسب خود را برداشته و با استفاده از حرکات ملایم و کوتاه کثیفی‌ها را بزدایید. همچنان از سر، یال، دم و پایین پاها اجتناب کنید. از گردن شروع کنید و با دنبال کردن جهت رشد مو، دورتادور اسب را تمیز کنید.

5. برای درخشش بیشتر از برس بدن استفاده کنید

آخرین برسی که روی بدن اسب خود می‌کشید، برس بدن است که دارای موهای نرم‌تری است که برای افزودن درخشش بیشتر بدن اسب، بسیار مناسب است. به دلیل لطافت آن می‌توانید در ناحیه سر و پاهای اسب از آن استفاده کنید؛ اگرچه ممکن است لازم باشد از یک برس بدن کوچکتر برای صورت استفاده کنید. از سر شروع کنید، سپس در امتداد بدن حرکت کرده و به سمت پایین پاها حرکت کنید. 

6. مراقب مناطق حساس بدن اسب باشید

پس از نظافت خز اسب خود، باید صورت و قسمت‌های (زیر دم) را تمیز کنید. از یک اسفنج مرطوب یا پارچه مخصوص بدن اسب استفاده کنید. به آرامی اطراف چشم، گوش و پوزه اسب را پاک کنید و مراقب باشید که باعث ناراحتی آن نشود.

همچنین بررسی علائم عفونت چشم، مانند ریزش اشک بیش از حد، تورم، یا قرمزی، و همچنین بررسی گوش اسب برای وجود کثیفی یا گرد و غبار لازم است.

هنگام تمیز کردن گوش‌ها یا دست زدن به آن‌ها مراقب باشید، زیرا برخی از اسب‌ها بسیار حساس هستند. در مرحله بعد، باید ناحیه زیر دم را پاک کنید. حتما به دلایل بهداشتی از اسفنج یا پارچه دیگری برای این ناحیه استفاده کنید و مراقب باشید که با این ناحیه حساس بسیار ملایم رفتار کنید.

7. یال و دم را شانه کنید

برای براق و مرتب شدن یال و دم اسب باید آنها را با دقت باز کرده و شانه کنید. با انگشتان خود به آرامی گره‌های بزرگ را باز کنید. سپس از برس یا شانه یال خود برای صاف کردن موها استفاده کنید و هر بار بر روی قسمت‌های کوچک و از بالا به پایین کار کنید. یک روش موثر این است که به آرامی بالای ناحیه‌ای را که روی آن کار می‌کنید با یک دست بگیرید و با دست دیگر برس یا شانه را بین موها بکشید. در هنگام انجام این کار از هر گونه کشش اجتناب کنید.

وقتی همین کار را با دم انجام می‌دهید، باید کمی به پهلو بایستید و دم را به آرامی به سمت خود بکشید. با این کار اطمینان حاصل می‌کنید که اگر اسب شما وحشت زده شد، از محدوده ضربات آن خارج می‌شوید. بسته به وضعیت دم اسب خود، می‌توانید از یک برس موی ضخیم برای برس کشیدن یال و دم نیز استفاده کنید.

نظافت و تیمار اسب برای حفظ سلامت و شادی آنها و عمیق تر کردن پیوند بین اسب و اسب سوار ضروری است. امیدواریم این راهنمای نظافت اسب به شما ایده خوبی در مورد ابزارهای محتلف تیمار و نظافت اسب و نحوه صحیح استفاده از آنها داده باشد.