روستای تنگ دار نوشهر | جایی برای گذران وقت در گرمترین روزهای سال

در  روستای تنگ دار فرصت رودخانه نوردی و چالش با جریان آب در این رودخانه برایتان فراهم است. مکان بسیار خنکی برای آب‌ بازی، آب تنی و تفریح در تابستان است. این روستا در حاشیه جنگل باصفای خانیکان قرار گرفته و امکان گردش جنگلی و کمپ در طبیعت را نیز برای‌تان مهیا می‌نمایید. همچنین در فاصله کمی از شهرهای نوشهر و چالوس و جاذبه‌های تماشایی شمال ایران قرار گرفته است. تنگ دار طبیعتی زیبا دارد و به دلیل وجود گیاهان و درختانی که شاخه‌های‌شان بر تنگه سایه انداخته است، مکانی بسیار متفاوت است. به سبب فاصله کم تنگه از تهران، اهالی این شهر در سفری یک روزه می‌توانند به تفریح در این تنگه خوش آب و هوا بپردازند.

آشنایی با تنگ دار، طبیعت دست‌نخورده یک رودخانه

جایی در دل جنگل خانیکان نوشهر، رودخانه‌ای سرکش از دل دره‌ای تنگ می‌گذرد. درختان بلند کهنسال در بالای دره به سوی هم دست دراز کرده‌اند و نور آفتاب به سختی از لابه‌لای شاخ و برگ‌ها به کف تنگ می‌رسد. دیوار‌های دره را سرخس‌ها و برگ‌های سبز پرسیاوشان پوشانده‌اند و شاخه‌های پیچک از اطراف آویزان شده‌اند... همه این‌ها مانند تصاویری است که از جنگل‌های وحشی و بکر دیده‌ایم. صدای سهره جنگلی و بلبل در میان دیوار‌ها می‌پیچد و لابه‌لای شرشر آب رودخانه گم می‌شود. طبیعت اطراف‌تان چنان دست نخورده است که شاید اگر دیگر گردشگران را همان‌جا نبینید اصلا شک کنید که بشود پا به این تنگ گذاشت؛ اما درست آمده‌اید. از همین جا قرار است به آب بزنید.

تنگی که از آن سخن می‌گوییم این روز‌ها در تور‌های طبیعت‌گردی به تنگه دار مشهور شده است و این نام تنگ دار را شاید به سبب دار و درخت‌هایش به اینجا داده باشند؛ اما اهالی محل آن را به نام تنگ کُشکِ‌سرا می‌شناسند و آن‌قدر ناشناخته است که اثری از آن روی بیشتر نقشه‌های اینترنتی پیدا نمی‌کنید. پس بگذارید ما گام به‌گام راهنمای شما برای پیش رفتن در دل این دره باصفا باشیم.

تنگه درست است یا تنگه؟

شاید هنگام خواندن این مطلب برای‌تان سؤال پیش بیاید که تنگ درست است یا تنگه؟ تنگ دره‌ای است که بسیار عمیق و باریک باشد. دیواره‌های تنگ تقریبا عمودی اند، شیب بسیار زیادی دارند و جوری به هم نزدیک شده‌اند که با شکل معمول دره‌ها کاملا متفاوت اند. تنگه به باریکه‌ای از آب گفته می‌شود که دو دریای مجاور را به طور طبیعی به یکدیگر وصل نماید مانند تنگه هرمز. در ادبیات روزمره به اشتباه واژه تنگه را برای هر دو پدیده طبیعی به کار می‌برند و از آنجا که اشتباه بسیار رایجی است و افراد برای جستجو از هر دو حالت آن استفاده می‌کنند در این نوشته هر دو شکل را به کار برده‌ایم؛ اما شما هم مثل ما بدانید که شکل صحیح آن تنگ دار است.

نکته: اگر شنا بلد نیستید در قالب گروهی با استفاده از طناب و با حضور همراهانی که در بخش‌های عمیق بتوانند کمک کنند می‌تواند از این تفریح لذت ببرد.

چالش با رودخانه در گرم‌ترین روزهای سال

400 متر آغاز تنگ را خوشان خوشان در حالی می‌گذرانید که پای‌تان حداکثر تا زانو در آب فرو رفته است. حتی در روز‌های تعطیل شاید کسانی را ببینید که بساط پیک‌نیک‌شان را همان دهانه دره در حاشیه رودخانه، پهن کرده‌اند؛ اما هرچه پیش می‌روید دیوار‌های تنگه به هم نزدیک‌تر می‌شوند و هرچه تنگه باریکتر می‌شود آب عمق بیشتری پیدا می‌کند. عجیب اینجاست که گاهی آب با جریان تندش تا ساق پای‌تان می‌رسد و در قدم بعدی ناگهان تا سینه در آب فرو می‌روید.  بنابراین بهتر است به صورت گروهی و پشت سر هم پیش بروید.

حتما در بخش‌های عمیق از طناب استفاده کنید و حواس‌تان برای کمک به اطرافیان جمع باشد. درطول این مسیر، حتی در کم آب‌ترین فصل، دست‌کم سه‌بار عمق رودخانه به اندازه‌ای می‌رسد که ناچارید با شنا از آن بگذرید؛ اما اگر شنا بلد نیستید نگران نباشید؛ به کمک طناب، جلیقه نجات و همراهان‌تان می‌توانید از این بخش‌ها عبور نمایید.عمق آب در فصل‌های مختلف متفاوت است؛ در بهار بیشترین مقدار آب و پایان تابستان کمترین عمق آن را تجربه خواهید کرد.

در مسیر به گونه‌های مختلف خزنده و دوزیست مانند مار آبی، قورباغه، خرچنگ و مارمولک برمی‌خورید که برای شما خطری ندارند و بدون ترس می‌توانید از کنارشان بگذرید. پیمودن تنگ نیاز به انرژی زیادی دارد پس آغاز مسیر خیلی خودتان را خسته نکنید و سعی کنید رودخانه را تا آخرین استخر بپیمایید و تمام این مسیر جذاب و پرفراز و نشیب را تجربه کنید.

دیدنی‌ها و تفریحات روستای تنگ دار

بیشتر افراد غیرمحلی که گذرشان به سمت کشک‌سرا می‌افتد به هوای دیدن تنگ می‌آیند؛ اما بسیاری از اهالی نوشهر گذراندن اوقاتی خوش در پارک جنگلی خانیکان را برای آخر هفته و تعطیلات خود انتخاب می‌نمایند.

شنا و شیرجه در استخرهای طبیعی تنگ دار

در بخش‌هایی از مسیر پیمایش رودخانه، به حوض‌ها و استخر‌هایی طبیعی برمی‌خورید که ماجراجویی در این تنگه را به اوج می‌رساند. در این قسمت‌ها با بررسی عمق مناسب و نبودن تخته سنگ در بستر رودخانه، می‌توانید یک تجربه پرهیجان از شیرجه به دل طبیعت را در کارنامه خود ثبت کنید. افراد محلی راهنمای خوبی برای نشان دادن این قسمت‌ها به شما هستند. برای یک شیرجه خوب ابتدا در عمق آب کمی شنا و عمیق‌ترین محل مناسب برای پرش را پیدا کنید. سپس یکی دوبار از ارتفاع پایین به صورت معمولی در آب بپرید و همه چیز را بیازمایید و سرانجام از نقطه بلندتر شیرجه در آب را تجربه کنید.  این توصیه‌ها برای کسانی است که آمادگی بدنی کافی، مهارت شنا و شیرجه و تجربیات مشابه قبلی را در جا‌های امن‌تر داشته‌اند.

نکته برای کم تجربه ها: اگر اولین بار است که میخواهید تجربه‌ شیرجه در استخرهای طبیعی داشته باشید تنگ دار مکان چندان مناسبی نیست و بهتر است از برکه و استخرهای طبیعی ایمن‌تر و شناخته‌شده‌ تر آغاز نمایید. اما برای ماجراجویان و اهالی ورزش‌ جزو خاطره‌انگیزترین تجربیات هیجان در طبیعت می باشد.

گردش در پارک جنگلی خانیکان

برای بعضی‌ها رودخانه‌نوردی در همان 400 متر اول که آب عمق چندانی ندارد تمام می‌شود و مسیر تنگه را ادامه نمی‌دهند. هرکسی که از تنگه بازگشته اما هنوز خسته نیست می‌تواند به بازدید جنگل خانیکان در فاصله پنج شش دقیقه‌ای از پارکینگ دره برود. این پارک، جاده خاکی پرشیب اما بسیار زیبایی دارد که مناظر متفاوتی از جنگل‌های شمالی را پیش روی‌تان می‌گذارد. در حاشیه جاده می‌توان زیرانداز پیک نیک انداخت و در سایه درختان به استراحت پرداخت. با هماهنگی نگهبانی جنگل، امکان کمپ در این پارک را نیز خواهید داشت؛ اما پیدا کردن جای مناسب کمی دشوار است زیرا جنگل در دوسوی جاده، شیب زیادی دارد و باید حدود 4-5 کیلومتر بالا بروید تا به جای مناسبی برای کمپ برسید.

دقت کنید که در تابستان‌ها، جنگل، برخلاف تنگه و روستا، بسیار شرجی است و تنها در سایه درختان هنگامی که نسیم ملایمی جریان داشته باشد هوا کمی خنک می‌شود.   در این پارک جنگلی با پیمودن مسیر حدود 5 کیلومتر به سرچشمه‌های رودخانه کرکرود و بالادست تنگه می‌رسید که مناظری بدیع و بسیار چشمنواز دارد. بهترین زمان بازدید از مناظر زیبای این جنگل بهار و پاییز است. جنگل خانیکان در بهار به سبب تازگی شکوفه‌ها و طراوتش و در پاییز با برگ‌های هزار رنگ درختان ممرز جلوه‌ای یکتا دارد.

جاذبه‌های نزدیک به تنگ دار

اگر مدت حضور شما در منطقه بیش از یک روز بود و شب را در شهر و روستا‌های اطراف اقامت کردید در روز‌های دیگر سفرتان می‌توانید این جاذبه‌ها را نیز بازدید کنید:

• طرح ساحلی سالم‌سازی نوشهر
• ساحل بلوار رادیو دریای چالوس
• باغ گیاه‌شناسی نوشهر
• ایستگاه قایقرانی خیرود
• غار قندیلی خاچک
• آبشار روستای نجارده
• دیوچشمه در ارتفاعات نوشهر
• دریاچه هسل
• مرداب هسل
• باغ گیاه‌شناسی نوشهر
• دیو چشمه

با آغاز اولین بارش‌های پاییزی در روز‌های پایانی شهریور، قارچ کمیابی به نام زرد کیجا در نقاط خاصی مثل زیر درخت‌های راش، توسکا، ممرز، بلوط و زمین‌های شیب‌دار مرطوب نزدیک تنگ دار شروع به رویش می‌کند. اهالی روستای کشک سرا این نقاط را خوب می‌شناسند و به صورت گروهی و خانوادگی برای چیدنش به جنگل خانیکان ‌می‌روند.

نکته: زردکیجا حتما در خاک می‌روید و نوعی که روی چوب پوسیده روییده باشد به احتمال زیاد سمی می‌باشد.

معمولا با این قارچ کباب زردکیجا، زردکیجا پلو و خورشت زردکیجا طبخ می‌شود. طعم زردکیجا مانند گوشت قرمز لذیذ است. این قارچ به سبب کمیاب بودنش خرید و فروش نمی‌شود؛ اما اگر به فصلش در روستا باشید می‌توانید با محلی‌ها در مراسم چیدن قارچ همراه شوید و طعم دلچسب کباب یا خورشت را در یکی از خانه‌های اهالی بچشید.

این تنگه مناسب برای چه افرادی است؟

• طبیعت گردان
• ورزشکاران
• علاقه‌مندان به هیجان
• علاقه‌مندان به تفریحات آبی
• عموم افراد با توانایی بدنی کافی و آشنا با شنا

این تنگه نامناسب برای چه افرادی است؟

• کودکان و افراد مسن
• افرادی که آمادگی جسمی بالایی ندارند
• افراد تنها که شنا بلد نیستند

لوازم مورد نیاز برای رفتن به تنگه دار

برای پیمودن یک تنگه لازم نیست وسایل زیادی را با خود همراه ببریم؛  اما بسیار مهم است که بدانیم چه چیز‌هایی ببریم و چه چیز‌هایی نبریم. ناگفته پیداست هر چیزی در این رودخانه‌نوردی ممکن است در آب بیفتد و همه چیز کاملاً خیس خواهد شد. چه چیزهایی را به تنگه نبرید:

• موبایل و اشیای الکترونیکی مانند پاوربانک، اسپیکر، هدفون، کارت بانکی
• خوراکی بدون بسته بندی ضدآب
• لباس‌های نخی یا پشمی که در آب سنگین می‌شود و حجم زیادی از آب را درون خود نگاه می‌دارد یا لباس‌های آویزان بلند که مانع حرکت می‌شوند.
• عینک آفتابی و کلاه آفتابگیر (بیشتر تنگه در سایه است و تقریبا هیچ آفتابی نخواهید دید)
• اشیای تیز بدون محافظ مانند چاقوی بدون ضامن (درصورت لیز خوردن در آب ممکن است به شما آسیب بزند)

چه چیزهایی را همراه داشته باشید اما در پارکینگ بگذارید:

• کفش اضافه
• حوله
• لباس اضافه
• لباس گرم
• آب آشامیدنی
• وعده های غذایی
• کرم ضد آفتاب
• تلفن همراه
• وسایلی که هنگام تنگه‌نوردی باید همراه‌تان باشد
• آب آشامیدنی
• دمپایی و صندل
• کفش اضافه
• کمک های اولیه
• کیسه زباله
• میان وعده
• گوپرو

نکته: برای گروه‌هایی که حتی یک نفر از آنها شنا بلد نیست، بردن طناب، جلیقه نجات و حضور یک فرد ماهر با توانایی بدنی کافی که بتواند به دیگران کمک کند الزامی است.

نکات ایمنی سفر به تنگ دار

• حتما به صورت گروهی به تنگ دار بروید. با توجه به عدم کنترل شما بر محیط و پیش‌بینی ناپذیر بودن آنچه در طبیعت برای‌تان اتفاق میافتد داشتن همراه بسیار مهم است. درصورتی که با قبول ریسک، تنها به این تنگه میروید پیش از حرکت، افراد محلی را از برنامه خود مطلع کنید تا درصورت عدم بازگشتتان به کمک شما بیایند.
•  روزهای بارانی و آب و هوای طوفانی را برای تنگ‌نوردی فراموش نمایید. در این زمان‌ها تنگ‌ها تبدیل به مکان بسیار خطرناکی برای وقوع جریان‌های سیل‌آسای آب می‌شوند.

• هر اندازه که در شنا و شیرجه توانمند هستید فراموش نکنید تجربه در طبیعت با تجربیات در محیط بسته و مصنوعی بسیار متفاوت است. در انتخاب محل شنا و شیرجه به مناسب بودن عمق آب و نبودن تخته سنگ در زیر آب توجه کنید و نگذارید هیجان مانع از احتیاط شما شود.
• مالیدن روغن زیتون و کمی نرمش و انجام حرکات کششی پیش از ورود به آب از گرفتگی عضلات بدن‌تان در مواجه با آب سرد جلوگیری می‌نماید.
• برای صورت‌تان از لوسیون‌ها و کرم‌های ضدآفتابی استفاده کنید که ضدآب باشند.
• به هیچ وجه در مسیر حرکت، یکدیگر را به شوخی هل ندهید. در بازگشت به دلیل خستگی و عجله احتمال خطر بیشتر است پس محتاط‌تر باشید.
• اگر مچ پای‌تان ضعیف است یا سابقه پیچ خوردن دارد حتما از کفش مچ‌دار استفاده کنید. درغیر این صورت دمپایی پشت‌ بسته استخری و یا کفشی که آب را در خود جمع نکند مناسب می باشد.
• ایجاد سرو صدای بلند، احتمال ریزش سنگ و آسیب به زندگی جانداران این تنگ را به همراه داشته.
• پارکینگ تنگ محل حفاظت‌ شده‌ای نیست و مسوولیت اشیای داخل خودرو با شماست بنابراین اشیای گران‎بها با خود همراه نداشته باشید.
• خوراکی بسته‌بندی و ضدآب به ویژه مواد قندی به همراه داشته باشید زیرا مسیر طولانی است و انرژی زیادی را صرف حرکت بر خلاف جریان آب و مقابله با سرما خواهید نمود.
• ساعات اولیه روز را برای تنگ‌نوردی انتخاب کنید تا پیش از تاریکی هوا پیمایش شما به پایان برسد و به محل پارکینگ برگردید.
• یکدست لباس کامل اضافه به همراه حوله در ماشین داشته باشید تا پس از بازگشت خودتان را خشک نمایید.

اقامت

اگر تصمیم داشتید پس از بازدید تنگ یک شب را در حوالی آن اقامت کنید گزینه‌های مختلفی برای شب ماندن در اختیار شما می‌باشد. می‌توانید خود را به شهر‌های بزرگ مانند نوشهر و چالوس برسانید و در هتل یا ویلا‌های شخصی اقامت کنید. در روستای کشک‌سرا محلی‌ها هم برای گذراندن شب خانه اجاره می‌دهند. همچنین یک باغ خانوادگی در مسیر جاده خانیکان و مشرف به جنگل وجود دارد که اگر سختگیر نباشید کلبه‌هایش برای اقامت یک شب مناسب می‌باشد. از همه این‌ها گذشته کمپ در جنگل خانیکان گزینه دیگر شما برای نزدیکتر بودن به طبیعت و اقامتی بی‌هزینه است. کمپ در ساحل رودخانه و دهانه تنگ توصیه نمی‌شود زیرا همیشه احتمال طغیان آب رودخانه وجود داشته است.

امکانات

تنگ دار به جز محوطه خاکی برای پارک ماشین هیچ نوع امکاناتی ندارد. برای خرید لازم است به داخل روستای کشک‌سرا بروید و از سوپر این روستا خرید کنید. سرویس بهداشتی نیز متأسفانه در آن حوالی وجود نداشته و در صورت ضرورت می‌توانید از اهالی روستا خواهش کنید به شما اجازه استفاده از سرویس خانه خودشان را بدهند.

بهترین زمان سفر به تنگه دار

مرداد ماه بهترین زمان سفر به تنگه دار است. خنکی این تنگه در تابستانِ گرم و مرطوب و طولانی بودن روز کمک می‌نمایید با بهترین تجربه رودخانه‌نوردی از تنگ دار به خانه بازگردید.

• بهار و پاییز: اواخر بهار و اوایل پاییز با احتیاط بسیار و دقت به پیش‌بینی‌های آب و هوا در صورتی که هوا ابری یا بارانی نباشد می‌توانید رودخانه‌نوردی در تنگ دار را تجربه کنید. هوا البته ممکن است برای‌تان کمی سرد باشد. به ویژه در بهار آب نسبت به دیگر فصل‌ها عمیقتر است و لازم است احتیاط بیشتری داشته باشید.
• تابستان: بهترین فصل بازدید از تنگ دار تابستان است. یعنی زمانی که می‌توانید از گرمای داغ و شرجی هوای شمال به این تنگ خنک پناه ببرید و با آبتنی در استخر‌های آن خنکای بهاری را دوباره تجربه نمایید.
• زمستان: در یک کلام زمستان به تنگه دار نروید. گذشته از خطر بارش و سیل، سرمای هوا و آب به شدت آزار دهنده است و نمی‌توانید تنگه را بپیمایید. عمق و شدت جریان آب نیز در زمستان خطر آفرین می‌باشد.

مسیر دسترسی

از سمت جاده چالوس وارد کمربندی و سپس جاده ساحلی شماره 22 به نام سیاهکلرود می‌شوید. در تقاطع شهید خیریان به سمت راست پیچیده و نیرنگ را پشت سر می‌گذارید. در انتهای نیرنگ دوباره به راست پیچیده و به سمت کشک‌سرا میرانید. پس از عبور از روستای کشک‎سرا مسیر خاکی جنگل خانیکان را در پیش می‌گیرید. با آغاز مسیر خاکی به یک شیب تند می‌رسید که انتهای آن دوراه می‌شود. مسیر راست را ادامه دهید تا روی پل رودخانه کرکو برسید که محل پارک ماشین‌هاست و شما خودروی دیگر گردشگران را در اینجا خواهید دید. دقت کنید مسیر سمت چپ به نگهبانی پارک جنگلی خانیکان منتهی می‌شود و به تنگه دار نمی‌رود.

آدرس: ایران، استان مازندران، شهرستان نوشهر، روستای کشک‌سرا، جاده جنگلی خانیکان

دقت کنید که از مسیر کوتاه‌تر جاده سیاهکلرود به داخل کشک‌سرا نیز می‌توانید استفاده کنید و روستا را تا انتها بپیمایید. با توجه به کوچه پس کوچه بودن مسیر، آدرس جاده خاکی جنگل خانیکان را از محلی‌ها بپرسید و در دوراهی معدن به جای جنگل به سمت راست بپیچید. از سمت آمل جاده محمودآباد نوشهر را در پیش می‌گیرید. وارد کمربندی نوشهر می‌شوید. جاده ساحلی 22 سیاهکلرود را در پیش می‌گیرید ادامه مسیر را همانند آدرس بالا می‌پیمایید.

نکته: درصورتی که بدون خودروی شخصی می‌خواهید به تنگ دار بروید می‌توانید سوار اتوبوس‌هایی شوید که از نوشهر می‌گذرند و در ادامه به سمت کمربندی چالوس میروند. به کمک این اتوبوس‌ها تا روستای کشک‌سرا مسیر را بپیمایید و در ادامه با اندکی پیاده‌روی در روستا به تنگ دار برسید‌.

دقایقی در کنار مردم بومی و موزه مردم شناسی

بسیاری از ما در یک برنامه طبیعت گردی توجهی به افراد بومی ساکن در محل و اثر حضورمان بر شیوه زندگی آن‌ها نداریم. رفت و آمد ما گردشگران با فرهنگ‌هایی اغلب متفاوت نسبت به منطقه بازدیدمان، سروصدا‌ها،  ترافیک ماشین‌ها و زباله‌هایی که از ما به جا می‌ماند اثرات ناخواسته حضورمان برای اهالی هستند. در چنین شرایطی بد نیست دقایقی را نیز برای تأثیرگذاری مثبت بر زندگی مردم محلی صرف کنیم.

هنگام بازگشت از تنگ می‌توانید گشتی در روستای بزرگ کشک‌سرا بزنید و از موزه مردم‌شناسی این روستا که پوشاک محلی مازندران و ابزار‌های زندگی روزمره را به نمایش می‌گذارد بازدید کنید. در این موزه می‌توانید لباس‌های محلی را به تن کنید، در مراسم سنتی پایکوبی محلی شرکت کنید، گوش به نوای موسیقی بسپارید و در قالب زیبای زندگی روزمره اهالی مازندران عکسی به یادگار بگیرید. خانه موزه تبریزی در سال 1383 توسط بانوی مجسمه‌ساز و کارآفرین، خانم منصوره تبریزی، با بودجه شخصی راه‌اندازی شد و عواید آن صرف کمک هزینه تحصیل دانشجویان روستا می‌شود.