رازهای افسانه ای کویر ریگ جن، مثلث برمودای ایران

یکی از کویر‌های معروف ایران که در قسمت‌های مرکزی، جنوبی و قسمت جنوب شرقی کشور واقع شده است، کویر ریگ جن است. اکثر ریگ‌ها و محل تجمع آن‌ها در این کویر، در قسمت‌هایی از استان اصفهان قرار دارد که معروف به دم ریگ جن است. از بکار بردن لفظ ریگ برای این کویر این چنین به ذهن می‌آید که منطقه کویر کاملا از ریگ و شن پوشیده شده است، در صورتی که در واقعیت چنین نیست. بیشتر قسمت‌های کویر افسانه‌ای ریگ جن از باتلاق‌های نمکی و زمین‌های مسطح پفکی تشکیل شده و بیشترین زیر بنای کویر ریگ جن را تپه‌های ماسه‌ای اشغال کرده‌اند.

دشت‌های رسی در کویر افسانه ای ریگ جن

دشت‌های رسی در قسمت‌های شرقی و مرکزی کویر ریگ جن قرار گرفته‌اند. در این قسمت از کویر شما به غیر از صفحات رسی چیز دیگری را مشاهده نخواهید کرد و در این ناحیه‌ها کویر‌های پف کرده و باد کرده‌ای مشاهده می‌شود که دارای املاح سولفات سدیم نیز هستند. با کنار زدن خاک روی این مناطق در لایه‌های زیرین املاح معدنی دیده می‌شود که قابل استفاده در ساخت مواد شوینده، شیشه‌سازی و کاغذ‌سازی خواهند بود.

دشت های رسی خیس ریگ جن

دشت‌های رسی خیس در نقاط شمال و شمال غربی کویر افسانه‌ای ریگ جن قرار گرفته‌اند. مواد تشکیل دهنده این منطقه شباهت زیادی به مواد موجود در دشت‌های رسی دارند، ولی یک تفاوت اساسی بین آن‌ها وجود دارد و آن هم این است که در این مناطق سطح زمین خیس است. در این مناطق دشت چربه وجود دارد که خاک آن حاوی کلر و کلسیم می‌باشد.

دشت رسی همراه با نمکزار زیبا در کویر ریگ جن

این دشت در میان دشت‌های رسی و خیس در شمال و دیواره‌های ماسه‌ای پنج‌گانه قرار گرفته است. در این قسمت کویر افسانه‌ای ریگ جن سطح زمین پوشیده از صفحات رسی و نمک‌زار است که در چاله‌ها و آب خیز‌های آن، خاک حاوی نیترات پتاسیم زیادی است که در تهیه باروت نیز کاربرد دارد.

ارتفاعات دیدنی ریگ جن

مناطق گردشگری بسیار جالب و دیدنی کویر افسانه‌ای ریگ جن، ارتفاعات اطراف آن است. کوه گوگرد در شمال غربی این کویر قرار دارد و در انتهای قسمت شرقی این ارتفاعات نیز گنبد‌های نمکی بسیار زیبایی قابل رؤیت است.  نمونه‌ای دیگر از ارتفاعات در کویر ریگ جن کوه‌های گچاب است که در قسمت شمال شرق این منطقه قرار دارد و تپه‌های اطراف آن محل مناسبی برای پیاده روی به حساب می‌آید.

از دیگر ارتفاعات زیبا در کویر افسانه‌ای ریگ جن می‌توان به ارتفاعات نخجیر که در محدوده پارک ملی قرار دارد، ارتفاعات شیطان کوه، کوه دم، کوه ملا هادی و کوه زورمند اشاره نمود؛ که همه این ارتفاعات و کوه‌ها از جاذبه‌های گردشگری این کویر هستند.

آب و هوای خاص 

کویر ریگ جن به دلیل احاطه بودن کامل توسط کوه‌های اطراف دارای آب و هوای خشک و بیابانی است و میزان تبخیر نیز در آن در حد بسیار بالایی قرار دارد که منجر به تغییرات آب و هوایی بالا و ملموسی در آن شده است. بیش از 8 ماه از سال در ریگ جن شاهد دمایی بالاتر از 50 درجه سانتی‌گراد و آب و هوایی بسیار خشک می‌باشیم و در 4 ماه دیگر نیز به علت بارندگی و سرمای هوا رطوبت کمی بالاتر رفته و هوا نمناک‌تر می‌شود.
پوشش گیاهی در کویر افسانه ای ریگ جن

در ریگ جن به علت ترکیب‌های خاک و دمای هوا رشد گیاهان مشکل و کند است. در مناطقی که به صورت باتلاقی می‌باشد امکان رشد برای گیاهان اصلا وجود ندارد. در مناطق غربی نیز می‌توان درخت‌های تاغ را دید. در منطقه دم ریگ جن وضعیت بسیار بهتر بوده و گیاهان مقاومی چون تاغ، گز، اشنان و خارشتر توانایی رشد و زیستن دارند.

حیوانات ریگ جن

در بسیاری از مناطق ریگ جن به دلایل آب و هوایی و پوشش گیاهی، زندگی جانوری وجود ندارد و البته در اطراف کویر در موارد بسیار زیادی جبیر و گور ایرانی مشاهده و گزارش شده است. در نقاطی که از لحاظ وضعیت خاک و آب و هوا وضعیت مانند دم ریگ وضعیت بهتر باشد می‌توان حیواناتی چون روباه شنی، کاراکال، جرد، انواع مار و عقرب را مشاهده کرد.

بازدید از ریگ جن

ریگ جن شگفت‌انگیزترین، اسرارآمیزترین و ترسناک‌ترین منطقه ایران است، با باتلاق‌های وحشتناکش که مرگ را برای هر موجود زنده‌ای به ارمغان می‌آورد. اتفاقات بی پاسخ و بی دلیل بسیاری در این منطقه رخ داده و نمکزارهای این منطقه محل مرگ و دفن بسیاری از جانداران بوده است. ریگ جن دشتی فرسوده است که در حال حاضر توسط تپه‌های شنی برخان و تپه‌های شنی هرمی (قورد) اشغال شده است.

ریگ جن دارای رسوبات نمکی زیادی است و بیشتر رسوبات و مواد فرسایشی آن از دامنه‌های فرسوده البرز تشکیل شده است. فرو رفتن در گل و لای شاید یکی از خطرناک‌ترین اتفاقاتی باشد که ممکن است برای مسافران رخ دهد و منجر به مرگ آنها شود. تا سال‌ها هیچکس جرات سفر به آن را نداشت و یا حتی اگر جسارت داشت به دلیل ناآگاهی از منطقه در جاده می‌ماند.

اسون هدین (Sven Hedin) جغرافی دان و توپوگراف سوئدی در سال 1900 ریگن را کشف کرد و آلفونس گابریل (Alfons Gabriel) جغرافیدان و محقق اتریشی در سال 1930 از کنار آن گذشت. اما هیچ یک از آنها نتوانستند از این قسمت از کویر عبور کنند و مجبور شدند به یزد بازگردند. اما عبور از آن رویایی برای کویر نوردان باقی ماند تا اینکه سرانجام در سال 1997، طلسم آن توسط علی پارسا، متخصص بیابان شناس ساکن آمریکا شکسته شد.

او به همراه آقای میران زاده، رئیس وقت پارک ملی کویر، با هواپیما بر فراز ریگ جن پرواز کردند تا ثابت کنند هیچ چیز عجیبی در مورد ریگ جن وجود ندارد. علی پارسا اما یک سال بعد با ماشین وارد ریگ جن شد و پس از آن بسیاری از گردشگران از آن بازدید کردند.

این سرزمین دورافتاده ممکن است به دلیل جاده‌های نامشخص و احتمالا مشکل سیگنال ضعیف تلفن همراه، مقصد اصلی برای یک گردشگر تازه کار نباشد. به یاد داشته باشید که گاهی بادهای سهمگینی در ریگ جن می‌وزند که صدای آنها باعث وحشت بازدیدکنندگان می‌شود. ریگ جن بین دو استان سمنان و اصفهان قرار گرفته و می‌توان برای رسیدن به آن ابتدا از جاده‌های آسفالته و سپس زمین‌های خالی از سکنه عبور کرد و به این صحرای عجیب و غریب رسید.