نکات کوهنوردی و مهارت هایی که باید قبل از شروع آن بیاموزید
بسیاری از اطرافیان و دوستان خود را می‌بینیم که هر جمعه به کوهنوردی می‌روند و همچنین شاهد تبلیغات رو به افزایش درباره کوهنوردی در تمام شبکه‌های اجتماعی هستیم. برخی افراد کوهنوردی را به صورت حرفه‌ای دنبال کرده و تا رسیدن به قله تلاش می‌نمایند، برخی هم به صورت تفریحی، تا جایی که فرصت و حوصله داشته باشند، از کوه بالا می‌روند. در هر دو صورت، ورزش کوهنوردی یکی از انواع ورزش‌هایی است، که پزشک‌ها و متخصصان زیادی آن را به همگان پیشنهاد می‌دهند، علت آن هم به خاطر وجود تأثیرات بسیار عالی و مفید کوهنوردی بر روی بدن است.در ادامه نکات کوهنوردی و مهارت‌هایی که باید قبل از شروع آن بیاموزید آورده شده است.
نکات کوهنوردی و مهارت های لازم
رسیدن به قله کوه، تجربه‌ای شگفت انگیز است، اما برای رسیدن به آن به چه چیزهایی نیاز دارید؟ کوهنوردی نیازمند مهارت و قدرت زیادی است؛ از حمل کوله پشتی‌های سنگین گرفته تا یادگیری نکات فنی، بالا رفتن از خط الراس، دوام آوردن روی صخره‌ها و ... همگی جزئی از چالش‌های آن هستند.
صعود به قله ممکن است چندین ماه طول بکشد و یا در یک روز انجام شود، اما طی هر مسافتی در آن، نیازمند آمادگی جسمانی مناسب، دانش فنی و شاید مهم‌تر از همه، داشتن ذهنیت مناسب از چالش‌های آن است.
1. قدرت بدنی خود را بالا ببرید
داشتن بالاتنه‌ای قدرتمند برای کوهنوردی مهم است. پس اول از همه، باید به فکر تناسب اندام خود باشید. پیاده روی و بالا رفتن از پله را در برنامه روزانه خود بگنجانید، دویدن و دوچرخه سواری منظم برای داشتن تناسب اندام و وزنه زدن برای تقویت بالاتنه مفید است. همچنین، می‌توانید در یک باشگاه کوهنوردی ثبت نام کرده تا اصول اولیه مانند استفاده از طناب و کارابین و سایر اداوت کوهنوردی را بیاموزید.
برای تمرینات شدیدتر می‌توانید یک کوله پشتی سنگین برداشته و از یک تپه بالا بروید. سفرهای چند روزه با کوله‌پشتی بروید. برای تقویت اعتماد به نفستان روی صخره‌ها و سنگ‌های بزرگ، استفاده از طناب، گیره، کارابین و ... را تمرین کنید. فضای کوهستان اغلب سرد است در نتیجه، می‌توانید همه این کارها را در شرایط زمستانی انجام داده و خود را برای آن شرایط آماده کنید.
2. هدف خود را تعیین کنید
در نظر بگیرید که در کجا می‌خواهید کوهنوردی کنید. صخره، دیواره‌های سنگی عمود، کوه‌های یخی و یا فقط یک کوهپیمایی ساده کدام یک مد نظر شما است؟ سپس اهداف بلندمدت و همچنین برنامه ریزی اولیه خود را تعیین کنید. سعی کنید بیش از حد جاه طلب نباشید. بهتر است نسبت به دستاوردهای خود، کوچک یا بزرگ، احساس خوبی داشته باشید و از اینکه در موقعیت‌هایی به اهداف خود نرسیدید ناامید شوید.
3. آموزش ببینید
می‌توانید در باشگاه‌های کوهنوردی و در درشته دلخواه ثبت نام کنید. همچنین اگر دوستان کوهنوردی دارید که می توانند اصول اولیه را به شما آموزش دهند از تجربیات آنها بهره ببرید. اگرچه هیچ چیز بهتر از گذراندن دوره آموزشی نیست. دوره‌های کوهنوردی شامل آموزش‌هایی در باب شناخت مسیر، برنامه ریزی، مدیریت بحران، نکات ایمنی، اصول سنگنوردی و صخره نوردی، پیش بینی و تحلیل وضعیت آب و هوا و ... است. آگاهی از تمام این موارد به شما کمک می‌کند تا در تصمیم گیری های خود در مواقع حساس مستقل‌تر عمل کنید.
4. نقشه خوانی بیاموزید
هرچه تجربه نقشه خوانی بیشتری داشته باشید بهتر است. با ترسیم یک مسیر بین دو نقطه در هر نقشه، در خانه تمرین کنید. برای مسیرهای واقعی برنامه ریزی کنید و وقتی بیرون می روید از نقشه استفاده کنید تا با آن آشنایی لازم را پیدا کنید. از همه ابزارها استفاده کنید؛ GPS، قطب نما، ارتفاع سنج، نقشه و ... . هنگامی که مهارت و اعتماد به نفس کافی پیدا کردید، مسیر را گم کنید و سعی کنید دوباره آن را پیدا کرده و به عقب برگردید.
پیش‌بینی سرعت پیمایش برای کوهنوردی بسیار مهم است، زیرا به جلوگیری از زیاده‌روی در پیمایش و خسته کردن خود کمک می‌کند. مطمئن شوید که به خوبی سرعت پیمایش را تخمین زده‌اید. مسافتی را در مسیری نزدیک به خانه‌تان با سرعت‌های متغیری طی کنید. همچنین مسیرهای شیب‌دار را نیز امتحان کنید، زیرا بالا رفتن از آنها خسته کننده‌تر است و باید سرعت خود را طبق آن تنظیم کنید.
5. تجهیزات لازم و ضروری را تهیه کنید
تجهیزات باید متناسب با نوع کوهنوردی شما باشد. از جوراب‌ها و چکمه‌های پشمی با پوشش بیرونی محکم و داخلی نرم استفاده کنید. یک کوله پشتی سبک و به اندازه کافی بزرگ، داشته باشید تا وسایل اولیه داخلش جا شود. برای کوهنوردی، تسمه، کلاه ایمنی، طناب با طول مناسب و یک مجموعه گیره و کارابین مناسب تهیه کنید. اگر قصد یخ نوردی دارید، کرامپون و تبر یخ نوردی را فراموش نکنید. چراغ قوه یا هدلایت به همراه داشته باشید تا اگر به تاریکی خوردید دچار مشکل نشوید. چادر با کیفیت و مستحکم تهیه کنید تا در برابر باد، باران، طوفان، برف و ... مقاوم باشد. برای شرایط اضطراری یک کیت کمک‌های اولیه کوچک آماده داشته باشید.
6. برای قرار گرفتن در ارتفاع بالا آماده باشید
ریه‌های خود را برای قرار گرفتن در ارتفاع آماده کنید. حین بالا رفتن از کوه احتمالا تحت تأثیر ارتفاع قرار می گیرید. ابدا آن را ساده نگیرید. در خفیف ترین حالت ممکن است باعث بی خوابی، از دست دادن اشتها و حالت تهوع شود که همه اینها انگیزه و آمادگی فیزیکی شما را از بین می‌برد. در بدترین حالت نیز ممکن است به اِدم ریوی منجر شود در این حالت ریه مملو از آب شده و می‌تواند کشنده باشد.
پیشنهاد می‌شود برای سازگاری با ارتفاع به آرامی بالا بروید، بدن انسان اغلب می‌تواند کم کم سازگاری لازم را به دست آورد. حتما به میزان کافی آب بنوشید حتی اگر میل ندارید. در مسیر، از تنفس فشاری برای تنظیم اکسیژن در خون استفاده کنید، سرعت خود را کاهش دهید و گام های ریتمیک اندازه گیری شده بردارید. اگر دچار سرگیجه شدید دچار سرفه شدید، هر چه سریعتر پایین برگردید.
7. برنامه ریزی داشته باشید
در کوهنوردی هیچ چیز را به شانس واگذار نکنید و برای همه احتمالات آماده باشید. از جایی شروع کنید که دسترسی به اطلاعات و مسیرها، آسان باشد. سعی کنید در ابتدای کار زیاد جاه طلب نباشید؛ بالا رفتن از یک کوه با شیب زیاد، شاید در ظاهر آسان به نظر برسد اما با یک کوله بزرگ و سایر تجهیزات، پیمایش راه به خصوص در ارتفاعات، بسیار دشوار است. شرایط جوی را در نظر بگیرید و همیشه برای شرایط آب و هوایی بد، آمادگی لازم را داشته باشید. قبل از طلوع آفتاب حرکت کنید و تا اوایل بعد از ظهر برگردید، به خصوص در مناطق یخی که تابش خورشید احتمال ذوب شدن یخ‌ها و ریزش سنگ را در طول روز افزایش می‌دهد.
8. مهارت‌های خود را با صرف زمان ارتقا دهید
به تدریج پیشرفت کنید و در حین کوهنوردی مهارت های لازم را یاد بگیرید. هرگز کاری را برای اولین بار در یک سفر بزرگ امتحان نکنید. نیازی نیست حتما در کوهستان حضور داشته باشید، تکنیک‌ها را در یک محیط امن تمرین کنید تا کاملا بر آن مسلط شوید. زمان زیادی طول می کشد تا در سفرهای کوهنوردی تجربیات لازم را کسب کنید. بنابراین باید صبور باشید تا بتوانید در شرایط مختلف تصمیم ها و اقدامات درست و ضروری را انجام دهید. در این راه می‌توانید از تجربیات افراد متخصص نیز بهره ببرید.
اهمیت آموزش صحیح ورزش کوهنوردی
کوهنوردی ورزش مهیجی است و خوب است هر شخصی آن را در زندگی خود تجربه نماید، تا جسم و روحی قوی و قدرتمند داشته باشد. کوهنوردی بسیار برای افزایش اعتماد به نفس انسان مفید و تأثیر‌گذار است. اما اگر به ورزش کوهنوردی علاقه دارید، برای شما بهتر است نخست به آموزش و یادگیری آن بپردازید، که دچار مشکلات زیادی نشوید. برای توسعه و بهبود ورزش کوهنوردی باید شروع به یادگیری آموزش‌های اولیه و به تدریج زمان خود را به صورت عملی در کوه و کوهستان بگذرانید.
البته فراموش نکنید که نکات ایمنی را رعایت و همچنین در مکان‌های هموار و مسطح تمرین خود را آغاز نمایید تا در ابتدای کوهنوردی با مشکلی مواجه نگردید. به یاد داشته باشید که جهت نتیجه گرفتن و موفقیت در هر کاری باید اصول آن کار را بیاموزید و قوانینش را رعایت نمایید. از آنجا که ورزش کوهنوردی ورزشی مشکل و حساس به شمار می‌رود، فراهم کردن شرایط و تهیه لوازم مورد نیاز، بسیار حائز اهمیت است. تعدادی از لوازم مهمی که هر کوهنوردی باید به همراه داشته باشد، عبارتند از:
- کفش کوهنوردی
- یخ شکن زیر کفش
- دستکش و کلاه گرم
- عینک آفتابی
- آب معدنی و مواد انرژی زا (پر کالری)
- کیسه خواب مناسب (تابستونی تا 30 درجه زیر 0)
- و ....
یک کوهنورد باید مهارت‌های گوناگونی را کسب نماید و این کار، نیاز به تلاش و کوشش بسیاری دارد، تا شخص بتواند به قله‌های پر پیچ و خم و ناهموار صعود نماید و در فتح آنان پیروز گردد. به همین خاطر است که جهت آموزش ابتدایی باید زمین‌ها و کوه‌های گوناگونی را امتحان و آزمایش نمایید، و بدانید که هر کدام از تجهیزات کوهنوردی برای چه کاری مناسب است. تجربه‌هایی را کسب نمایید تا دریابید که در هر شرایطی چه از لحاظ عملی و فیزیکی و چه از لحاظ روحی، چگونه باید رفتار نمایید تا قادر باشید مسیر را ادامه داداه و به پایان برسانید.
اهمیت یادگیری اصول و مقررات ورزش کوهنوردی
کوهنوردی رشته‌ای خطرناک و پر ماجرا است، که برای آموزش اصولی آن نیازمند یک مربی خبره هستید. مربی حرفه‌ای باید بتواند تمام مهارت‌ها و نکات لازم در برف و کوهستان، شرایط سخت، نقشه خوانی، انتخاب مسیر امن، واکنش مناسب در هنگام سقوط بهمن و ... را به شما آموزش دهد. همچنین بهره‌گیری از یک باشگاه و انجام ورزش‌ها و تمرین‌هایی که قدرت بدنی شما را افزایش می‌دهد، در کنار یک رژیم غذایی‌ایده‌آل حقیقت برای شما مفید و کاربردی خواهد بود.
نخست ممکن است که کوهنوردی کمی استرس‌آور و ترسناک به نظر آید، ولی در کنار آموزش‌های پیشرفته به همراه یک مربی حرفه‌ای، به سادگی یک کوهنورد مبتدی می‌تواند خود را به مرحله پیشرفته برساند. از آن جا که کوهنوردی یک ورزش طاقت‌فرسا و پر ماجرا است، از همین ابتدا باید روحیه و بدنی قوی برای این رشته ورزشی برای خود بسازید و باید اصولی و مقدماتی کوهنوردی را آغاز نمایید. زیرا یک حرکت اشتباه یا غیر حرفه‌ای می‌تواند شما را از رسیدن به هدفتان، باز دارد. کار‌های غیر اصولی همچون نداشتن تمرین ورزشی کافی، عدم برخورداری از تجربه‌ها و آموزش‌های یک مربی خبره و حرفه‌ای، عدم تغذیه و رژیم کافی و همچنین نداشتن خواب کافی، همه و همه می‌توانند در سوق دادن شما به یک راه اشتباه تأثیر بگذارند.